Manewry Zalew-23. Atak na śluzy w cieniu rosyjskiego specnazu

18 kwietnia zakończyły się manewry Zalew-23. W obecności prezydenta i zaproszonych gości polscy żołnierze odbili opanowaną przez przeciwnika przeprawę przez Mierzeję Wiślaną. Manewry stały się okazją do prezentacji wyszkolenia żołnierzy i wojskowego sprzętu, warto jednak zadać pytanie o prawdopodobieństwo scenariusza ćwiczeń. Kto i po co miałby atakować Mierzeję Wiślaną?

2,5 tys. żołnierzy wspartych przez 500 jednostek sprzętu bojowego i zabezpieczenia logistycznego wzięło udział w manewrach Zalew-23. Większość uczestników należała do 16. Dywizji Zmechanizowanej.

W ćwiczeniach wzięli udział także żołnierze innych jednostek i formacji, w tym m.in. Wojsk Obrony Terytorialnej, sił specjalnych, a także sił sojuszniczych wchodzących w skład Batalionowej Grupy Bojowej NATO. Podczas ćwiczeń wojsko współpracowało ze Strażą Graniczną i policją.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Scenariusz manewrów zakładał, że nieprzyjaciel ("terroryści") opanował kanał przez Mierzeję Wiślaną i przejął kontrolę nad budynkami i infrastrukturą portu Nowy Świat. W odpowiedzi wojsko przeprowadziło desanty z powietrza i morza, wspierające atak batalionu zmechanizowanego z 15. Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej, któremu przypadło odbicie portu z rąk nieprzyjaciela.

Zobacz także: Te czołgi sieją spustoszenie. Ile z nich rozpoznasz?

Manewry śledzili najważniejsi politycy – wśród obserwatorów był m.in. prezydent i minister obrony narodowej. - Jesteśmy w porcie Nowy Świat na tzw. przekopie Mierzei Wiślanej. Ten odcinek drogi wodnej ma strategiczne znaczenie dla obrony granic i terytorium Rzeczypospolitej (…). Sprawą podstawową jest doskonalenie umiejętności armii (…). Wnioski z tego ćwiczenia posłużą do dalszych działań – podsumował manewry prezydent Andrzej Duda.

Manewry stały się okazją do prezentacji w działaniu wojskowego sprzętu. Za zabezpieczenie ataku od strony Zatoki Gdańskiej odpowiadał okręt desantowy ORP "Toruń" – jednostka projektu 767 o długości 96 metrów i zanurzeniu 2,4 metra. Okręt może przewozić do 9 czołgów (lub inny sprzęt) i 135 żołnierzy, a przeprowadzenie desantu umożliwia duża, opuszczana do wody rampa dziobowa.

Widowiskową częścią manewrów było użycie amfibii transportowych PTS-M. To pojazdy opracowane w ZSRR jeszcze w latach 60. Przy masie własnej przekraczającej 17 ton PTS-M może przewozić przez przeszkody wodne aż 10-tonowy ładunek. Podczas manewrów Zalew-23 amfibie transportowały nowe, pozyskane wraz z czołgami Abrams, samochody terenowe JLTV oraz artyleryjski zestaw przeciwlotniczy.

Obecność pojazdów JLTV jest warta odnotowania, bo jest to bardzo nowy sprzęt – dostawy seryjnych egzemplarzy dla armii amerykańskiej rozpoczęły się w 2019 roku. JLTV został opracowany jako następca słynnego Hummera, a Polska należy do nielicznego na razie grona pierwszych, zagranicznych użytkowników tych pojazdów.

Dyskusyjnym elementem ćwiczeń okazało się za to użycie najnowszego niszczyciela min. Choć ORP "Albatros" z 8 Flotylli Obrony Wybrzeża, prezentował się bardzo efektownie, to - zdaniem komentujących manewry ekspertów - w warunkach prawdziwego konfliktu wprowadzenie okrętu do wąskiego kanału wiązałoby się z poważnym ryzykiem.

W przejściu pomiędzy Zatoką Gdańską i Zalewem Wiślanym "Albatros" nie miał bowiem – w razie pojawienia się jakiegoś zagrożenia - żadnej możliwości manewru, a zatopienie jednostki w takim miejscu oznaczałoby zablokowanie przeprawy.

Wśród komentarzy dotyczących manewrów pojawiają się także głosy krytyczne, akcentujące mało prawdopodobny scenariusz ćwiczeń. Dyskusyjne jest zwłaszcza założenie, że dobrze zorganizowany przeciwnik (formalnie określany mianem terrorystów) miałby opanować obiekt o niewielkim – wbrew deklaracjom polityków - znaczeniu, jakim jest kanał przez Mierzeję Wiślaną.

W kontekście tej krytyki warto zauważyć, że zaledwie kilka kilometrów od Mierzei, już na terenie Obwodu Kaliningradzkiego, znajduje się wioska Parusnoje. W praktyce – co można zobaczyć choćby na zdjęciach satelitarnych – jest to kompleks otoczonych lasem budynków, wśród których znalazło się miejsce na pokaźny parking, postawiony w roli pomnika śmigłowiec i niewielkie jezioro.

Skryte przed wzrokiem postronnych Parusnoje to siedziba rosyjskiej jednostki wojskowej nr 43104 - 390. Punkt Rozpoznawczy Specjalnego Przeznaczenia Floty Bałtyckiej. Czyli baza morskiego specnazu – rosyjskich zwiadowców i dywersantów.

Drugim obiektem należącym do jednostki 43104 jest baza w Primorsku, zlokalizowana tuż przy początku rosyjskiej części Mierzei. Do niedawna stacjonowały tam lekkie łodzie motorowe, jednak kilka miesięcy przed atakiem na Ukrainę Rosja umieściła w Primorsku dwa kutry szturmowe projektu 02511 (typu BK-16).

To niewielkie jednostki, zaprojektowane do wspierania działań specnazu. Choć mają tylko 18 metrów długości, są – jak na swoje gabaryty – silnie uzbrojone w karabiny maszynowe i automatyczne granatniki. To za mało do nawiązania walki z polską marynarką wojenną, ale daje przytłaczającą przewagę choćby w starciu ze Strażą Graniczną.

W takim kontekście scenariusz Zalewu-23 przestaje jawić się jako czysta fantazja i – biorąc pod uwagę sąsiedztwo bazy rosyjskich sił specjalnych - może odpowiadać na zagrożenie, które faktycznie istnieje.