AH-64E Apache Guardian dla Polski. Były szef MON pyta o redukcję zamówienia
Były minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, powołując się na nieoficjalne doniesienia z MON, złożył interpelację dotyczącą zamówienia przez Polskę śmigłowców AH-64E. Czego dotyczą kontrowersje i na jaką alternatywę mogą liczyć polscy żołnierze?
Brytyjskie śmigłowce transportowe CH-47
Śmigłowce Apache są uznawane za najlepszy na świecie sprzęt w swojej klasie, jednak wątpliwości budzi skala polskiego zamówienia 96 egzemplarzy, koszty, a także kwestia priorytetów w zakupie sprzętu dla polskiego wojska.
Wątpliwości te nabierają mocy zwłaszcza w kontekście światowego trendu, jakim jest ograniczanie znaczenia śmigłowców uderzeniowych na rzecz systemów bezzałogowych. Dotyczy to nie tylko zagranicznych użytkowników AH-64, ale także samych Stanów Zjednoczonych, redukujących swoją flotę Apache'y.
W takim kontekście z MON zaczęły docierać nieoficjalne informacje o analizach dotyczących ograniczenia liczby zamówionych przez Polskę śmigłowców uderzeniowych. Do tych doniesień odniósł się w swojej interpelacji były szef resortu obrony.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Doświadczanie wydarzeń muzycznych w XXI w. | Historie Jutra
Opublikowana w serwisie internetowym polskiego Sejmu interpelacja nr 11823 "w sprawie rewizji kontraktu na 96 śmigłowców Apache" zawiera trzy pytania do ministra obrony narodowej.
W związku z docierającymi do mnie informacjami dotyczącymi planowanej rewizji kontraktu na 96 śmigłowców uderzeniowych Apache proszę o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania: 1. Czy prawdą jest, że resort obrony narodowej planuje renegocjować umowę na 96 śmigłowców Apache i docelowo zmniejszyć liczbę pozyskiwanych maszyn? 2. Jeśli odpowiedź na pytanie nr 1 jest twierdząca, proszę o informację, o ile śmigłowców zostanie zmniejszony kontrakt. 3. Jeśli odpowiedź na pytanie nr 1 jest twierdząca, proszę o informację, jakie są przyczyny podjęcia decyzji o zmniejszeniu liczby pozyskiwanych śmigłowców.
Druga flota Apache'y na świecie
Jeśli polskie zamówienie zostanie zrealizowane zgodnie z pierwotnym planem, 96 śmigłowców sprawi, że Polska stanie się drugim – po USA - użytkownikiem AH-64 na świecie. Obecnie najliczniejszymi flotami tych maszyn (w różnych wersjach od A do E) dysponują:
- Stany Zjednoczone – ponad 700 egz.
- Arabia Saudyjska - 59 egz.
- Wielka Brytania – 50 egz.
- Izrael – 48 egz.
- Egipt – 46 egz.
Użytkownikami Apache’y są także m.in. Tajwan czy Maroko, a w realizacji jest australijskie zamówienie na 29 nowych maszyn. 72 śmigłowce planowała kupić Korea Południowa, ale jej zamówienie zostało ograniczone do 36 egzemplarzy. Powodem są m.in. analizy dotyczące możliwości zastąpienia śmigłowców platformami bezzałogowymi.
Zmiana roli śmigłowców
Zmianom ulega także rola wyspecjalizowanych i bardzo drogich maszyn uderzeniowych na polu walki. Wynika to m.in. ze wzrostu zasięgu przenoszonej przez śmigłowce broni. Gdy jeszcze kilkanaście lat temu nie przekraczał on ok. 10 km, pociski takie jak AGM-179 JAGM-MR czy Spike NLOS pozwalają na atakowanie celów odległych o 16-32 km.
W takiej sytuacji – gdy śmigłowiec staje się przede wszystkim latającą platformą startową dla broni o dużym zasięgu – traci na znaczeniu kluczowa cecha helikopterów szturmowych, czyli ich opancerzenie i wysoka odporność.
Jakich śmigłowców potrzebuje Wojsko Polskie?
Skala polskiego zamówienia stała się podstawą do analiz dotyczących ich roli w polskiej armii. Choć MON nigdy nie potwierdził tego oficjalnie, 96 egzemplarzy sugeruje koncepcję, w której każda z sześciu polskich dywizji miałaby dysponować własnym komponentem lotniczym w postaci m.in. 16 śmigłowców uderzeniowych.
Problem polega na tym, że Apache został zaprojektowany i – w przypadku armii amerykańskiej – działa jako część większego systemu. Tworzą go m.in. śmigłowce transportowe, których brak, zwłaszcza w ciężkiej wersji, rzutuje na zdolności polskiego wojska.
Właśnie dlatego jedną z możliwych alternatyw dla Apache’y jest zastąpienie części śmigłowców uderzeniowych ciężkimi śmigłowcami transportowymi, co w praktyce oznacza zamówienie śmigłowców CH-47 Chinook. Ich eksploatacja oznaczałaby wypełnienie istniejącej obecnie luki w zdolnościach transportowych polskiej armii.
Hamulcem dla tych planów mogą okazać się Amerykanie. Polskie zamówienie to dla amerykańskiego przemysłu prawdziwa żyła złota – gwarancja nie tylko zysków związanych z zakupem sprzętu, ale także z jego planowaną na dziesiątki lat eksploatacją.
Rozbieżne interesy MON i Boeinga
Choć zarówno AH-64 jak i CH-47 są obecnie produkowane przez koncern Boeing, produkcja odbywa się w różnych zakładach. Do tego portfel zamówień na AH-64 – po realizacji kontraktu dla Australii i ograniczeniu zamówienia o połowę przez Koreę Południową – opiera się obecnie na umowie z Polską.
Gdy chętnych na śmigłowce uderzeniowe jest niewielu, po maszyny transportowe – jak Chinooki – ustawia się długa, międzynarodowa kolejka z Niemcami zamawiającymi 60 egzemplarzy na czele.
Decyzje na dekady
Stawia to polski MON w trudnej sytuacji. Pogarsza ją dodatkowo kwestia niedoboru załóg – dla samych AH-64 potrzeba wyszkolić co najmniej 400 lotników. Liczba ta staje się wielokrotnie większa po uwzględnieniu innych śmigłowcowych planów z ostatnich lat – zarówno już podpisanych umów, jak i tych dopiero przygotowywanych. Rozwiązania tego problemu nie ułatwia niedobór maszyn szkolnych, których kolejną generację – na miejsce Mi-2 i SW-4 – trzeba będzie niebawem zamówić.
Dlatego właśnie decyzje polskiego resortu obrony dotyczące realizacji umowy na AH-64 lub prób jej zmiany, są tak istotne. Ukształtują obraz śmigłowcowego komponentu polskiej armii na długie lata i zaważą na tym, czy polscy żołnierze otrzymają sprzęt, którego faktycznie potrzebują, czy raczej efektowne, drogie "zabawki", których przydatność sprowadzi się do udziału w kolejnych, efektownych paradach.
