Taifun-Gerät. Okrutna broń Niemców użyta przeciwko powstańcom

Powstanie Warszawskie było dla Niemców okazją do przetestowania w warunkach bojowych wielu nietypowych, eksperymentalnych broni. Jedną z nich był Taifun-Gerät – broń tak niszczycielska, że jej użycie wywołało panikę u rosyjskich kolaborantów i zbrodniarzy z RONA. Działała podobnie jak współczesna broń termobaryczna, po którą sięgają dziś w Ukrainie żołnierze Putina.

Powstaniec wyciągany przez Niemców z kanałuPowstaniec wyciągany przez Niemców z kanału
Źródło zdjęć: © Domena publiczna
Łukasz Michalik

Taifun-Gerät to broń owiana tajemnicą. Nie zachowała się żadna fotografia, a jej istnienie było przez Niemców trzymane w sekrecie. Dodatkowy zamęt wprowadza fakt, że różne powojenne opracowania myliły ją z jedną z "cudownych broni", produkowaną pod koniec II wojny światowej, niemiecką rakietą przeciwlotniczą Taifun.

Przekonanie o przeciwlotniczym przeznaczeniu niemieckiej tajnej broni pojawia się także w różnych relacjach z czasów Powstania Warszawskiego. Na trop dostarczonej do polskiej stolicy broni wpadli bowiem sami powstańcy, którzy w czasie walk zdobyli niemiecką dokumentację, zawierającą wykaz jednostek biorących udział w walkach.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Na jej podstawie oceniono – o czym zostały powiadomione m.in. polskie władze w Londynie – że Niemcy dysponują nowym uzbrojeniem, opisywanym jako miotacz min Tajfun. Nie było to jednak prawdą, a charakter i sposób działania niemieckiej broni do końca wojny pozostały tajemnicą.

Na trop prawdziwego Tajfuna udało się wpaść dopiero w 1947 r. dzięki przesłuchaniom Niemców, biorących udział w zdławieniu Powstania Warszawskiego. Informacje na ten temat były jednak bardzo szczątkowe, a tajemnicę ujawniono dopiero w 1980 r., gdy działanie tej broni opisał jeden z niemieckich emerytowanych oficerów. Czym był Taifun-Gerät?

Grupa powstańców wśród zniszczonych budynków
Grupa powstańców wśród zniszczonych budynków © Domena publiczna

Próby ostatecznego wyjaśnienia tej kwestii podjął się Norbert Bączyk, który wyniki swojej pracy przedstawił w artykule "Tajfun w Warszawie", opublikowanym w magazynie "Technika Wojskowa Historia".

Czym był Taifun-Gerät?

Nazwą tą Niemcy określali system, opracowany z myślą o niszczeniu podziemnych umocnień. Prace nad niszczycielską bronią rozpoczęto z myślą o forsowaniu linii Maginota – rozbudowanych, francuskich linii obronnych, składających się z tworzonego latami systemu bunkrów i podziemnych schronów.

Zasadę działania systemu opracowano, wzorując się na nieszczęśliwych wypadkach w górnictwie, gdzie przypadkowa detonacja pyłu węglowego powodowała niekiedy ogromne szkody, działając podobnie jak współczesna broń termobaryczna. W przypadku niemieckiej broni zastosowano Substancję A (A-Stoff), będącą mieszaniną pyłu węglowego i etylenu w proporcji 4:1.

Substancja A była transportowana w butlach o różnej wielkości – małe przenoszono w specjalnych nosidłach, a dla dużych stosowano wózki transportowe. Butle były wyposażone w zawory i gumowe węże, dzięki którym Substancja A mogła być tłoczona do podziemnych pomieszczeń.

Niszczyciel podziemnych umocnień

Choć zasada działania systemu była bardzo prosta, jego efektywne użycie wymagało uzyskania odpowiedniego stężenia pyłu węglowego w powietrzu. Dlatego już od 1942 r. Niemcy prowadzili testy, wykorzystując do nich zdobyte umocnienia linii Maginota.

Umocnienia linii Maginota
Umocnienia linii Maginota © Domena publiczna

Efekty zastosowania tej broni okazały się zgodne z oczekiwaniami. Podziemne instalacje były niszczone serią następujących po sobie wybuchów, generujących ogromne ciśnienie. Zabijało ono ludzi, rozsadzało ściany i wyrywało stropy, powodując zawalenie się podziemnych tuneli i zniszczenie bunkrów, łącznie z ochraniającymi część z nich, pancernymi kopułami.

W 1944 r. broń była gotowa do działania, a specjalne oddziały saperów zostały przeszkolone z jej użycia. Tajfun był używany przez Niemców przede wszystkim do niszczenia warszawskiego systemu kanalizacyjnego, jednak specjalne oddziały saperów wzywano również tam, gdzie powstańcy bronili się w piwnicach czy ruinach kamienic.

Oddział niemieckich saperów (pionierów) - zdjęcie wykonane na froncie zachodnim
Oddział niemieckich saperów (pionierów) - zdjęcie wykonane na froncie zachodnim © Domena publiczna

Bron opracowana do niszczenia potężnych, wojskowych umocnień, okazała się zabójcza dla cywilnej, ceglanej zabudowy. Użycie Tajfuna skutkowało zawaleniem się stropów piwnic i nadziemnej części budynków.

Tajna broń Niemców

Przez całe Powstanie Warszawskie zasada działania nowej broni pozostawała nieznana nawet dla jednostek niemieckich. Niektóre z nich wkraczały na teren ruin bezpośrednio po detonacjach. Powodowało to przypadki zatrucia pyłem węglowym i panikę, wywołaną obawą przed użyciem przez powstańców gazów bojowych.

Jeden z takich incydentów spowodował paniczną ucieczkę rosyjskich oddziałów RONA – współpracujących z Niemcami kolaboracyjnych jednostek, które przeszły do historii za sprawą skrajnej brutalności i morderstw, dokonywanych na rannych i ludności cywilnej.

Podczas Powstania Warszawskiego Niemcy użyli Tajfuna 40 razy, w większości przypadków przeciwko systemowi kanalizacyjnemu. Ten – jak wynika z powojennych szacunków – został zniszczony w około 30 proc.

Użycie Tajfuna zachowało się w powstańczych wspomnieniach, gdzie przywoływane są przypadki stosowania przez Niemców "gazów bojowych", które – najprawdopodobniej – były Substancją A, tłoczoną do kanałów przed ich wysadzeniem.

Wybrane dla Ciebie
Odmawiają Izraelowi. Wydadzą pieniądze inaczej
Odmawiają Izraelowi. Wydadzą pieniądze inaczej
Polują na ukraińskie drony. Chcą zrobić nieskuteczną broń skuteczną
Polują na ukraińskie drony. Chcą zrobić nieskuteczną broń skuteczną
Rosjanie użyli nowych bomb. Zostały one znacząco zmodyfikowane
Rosjanie użyli nowych bomb. Zostały one znacząco zmodyfikowane
Ta bakteria "udaje martwą". NASA przypadkiem wysłała ją na Marsa
Ta bakteria "udaje martwą". NASA przypadkiem wysłała ją na Marsa
Wsparcie dla Talibów. Przychodzi od sojusznika Putina
Wsparcie dla Talibów. Przychodzi od sojusznika Putina
Inspirowali się Rosją. Korea przedstawia swój odpowiednik
Inspirowali się Rosją. Korea przedstawia swój odpowiednik
Uchwycili ją na zdjęciu. Chińczycy wciąż mają wiele tajemnic
Uchwycili ją na zdjęciu. Chińczycy wciąż mają wiele tajemnic
Techniczna porażka Rosjan. Modyfikacje nie pomagają
Techniczna porażka Rosjan. Modyfikacje nie pomagają
Problemy z koreańskimi czołgami K1. Załogi narażone na ekstremalne temperatury
Problemy z koreańskimi czołgami K1. Załogi narażone na ekstremalne temperatury
Polski dron, który spadł Inowrocławiu. Oto czym mógł być
Polski dron, który spadł Inowrocławiu. Oto czym mógł być
Najbardziej jadowita ryba świata. Tak działa jej jad
Najbardziej jadowita ryba świata. Tak działa jej jad
Nowa broń Rosjan. Jest napędzana elementem z Chin
Nowa broń Rosjan. Jest napędzana elementem z Chin