Renesans pocisków balistycznych. Wraca broń z czasów zimnej wojny

Paryż "bada możliwość" opracowania własnego pocisku balistycznego o zasięgu przekraczającym 1 tys. km – poinformował francuski magazyn "Challenges". Chociaż na razie nie podano szczegółów dotyczących zaawansowania francuskich prac, kraj ten już wcześniej analizował możliwości związane z amerykańskim systemem HIMARS i indyjskim Pinaka, poszukując następcy dla eksploatowanych obecnie wieloprowadnicowych wyrzutni rakiet M270 MLRS.

Jak podaje serwis Milmag.pl, już 30 października François Cormier-Bouligeon z proprezydenckiego sojuszu Razem dla Republiki podczas wystąpienia przed Zgromadzeniem Narodowym stwierdził, powołując się na doświadczenia z wojny w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie: "Zdolności uderzeniowe bardzo dalekiego zasięgu, takie jak lądowe rakiety balistyczne, stanowią broń strategiczną dla naszych przeciwników".

Starania Francji, która – poza międzykontynentalnymi, strategicznymi pociskami z głowicami jądrowymi – nie dysponuje obecnie konwencjonalną bronią balistyczną o mniejszym zasięgu, wpisują się w szerszy kontekst. Oto bowiem niemal całkowicie wyeliminowany dawnymi traktatami rozbrojeniowymi rodzaj broni wraca do łask.

Zobacz także: Rozpoznasz te myśliwce i bombowce?

Rośnie zainteresowanie zarówno pociskami balistycznymi, czyli rakietami, których silnik pracuje tylko podczas startu, jak i pociskami manewrującymi, napędzanymi przez całą trasę lotu.

Dowodem na to jest m.in. list intencyjny podpisany podczas szczytu NATO w Waszyngtonie przez Polskę, Francję, Niemcy i Włochy w sprawie prac nad "zdolnościami do precyzyjnych uderzeń dalekiego zasięgu". Dążenie przez coraz liczniejsze państwa do pozyskania lub odzyskania zdolności do rażenia celów odległych o 1 tys. lub więcej kilometrów staje się faktem.

Dotyczy to także Stanów Zjednoczonych, które – choć dysponują pociskami ATACMS – rozwijają obecnie pociski PrSM (Precision Strike Missile) o większym zasięgu szacowanym na 700 km. Obecnie wśród europejskich członków NATO pociski o zasięgu ponad 500 km ma tylko Turcja.

Swój arsenał dalekiego zasięgu rozwija także Korea Południowa, pracująca nad rodzimym uzbrojeniem w specyficzny sposób: Seul tworzy zdolności przenoszenia głowic bojowych typowe dla kraju budującego triadę nuklearną.

Kraj ten ma już pociski balistyczne bazowania lądowego (jak m.in. Hyunmu-5) i morskiego (Hyunmoo 4 na okrętach podwodnych KSS-III), morskie pociski manewrujące Chonryong i prowadzi intensywne prace nad bronią lotniczą dalekiego zasięgu. Od mocarstwa atomowego Koreę Południową różni tylko fakt, że w każdej z tych broni znajdują się obecnie głowice konwencjonalne.

W kontekście koreańskich zbrojeń warto zauważyć, że także Polska – deklarując wymagania dla programu pozyskania okrętów podwodnych Orka – zakłada konieczność zakupu jednostek zdolnych do przenoszenia pocisków manewrujących lub balistycznych o dużym zasięgu.

Jednym z symboli zimnej wojny były amerykańskie pociski balistyczne Pershing. Wyposażone w głowice jądrowe rakiety o zasięgu ok. 700 km, a następnie – w wariancie Pershing II – 1,8 tys. km, miały w latach 80. zapewnić NATO możliwość niszczenia nie wielkich miast i ośrodków przemysłowych przeciwnika, ale jego wojsk, zaplecza logistycznego czy węzłów komunikacyjnych.

Podobną bronią – także rozmieszczoną w krajach satelickich – dysponował Związek Radziecki. Arsenał pocisków balistycznych uzupełniały pociski manewrujące, jak BGM-109G Gryphon, czyli lądowy wariant pocisku Tomahawk, a także pociski balistyczne krótkiego zasięgu, jak amerykańskie pociski MGM-52 Lance czy francuskie Pluton.

Arsenał ten został zlikwidowany w wyniku traktatu INF, a towarzyszące zakończeniu zimnej wojny międzynarodowe odprężenie spowodowało, że Zachód zrezygnował także z broni balistycznej o zasięgu do 500 km.

Nieformalne porozumienie Reżim Kontroli Technologii Rakietowych (ang. Missile Technology Control Regime – MTCR) ograniczyło także zasięg broni oferowanych na rynku międzynarodowym - dlatego eksportowe wersje wielu różnych broni mają w specyfikacji podawany zasięg nieznacznie poniżej 300 km.

W czasie, gdy kraje NATO likwidowały swoje zdolności, reszta świata dynamicznie nadrabiała techniczny dystans. W rezultacie kraje takie jak Chiny, Indie, Pakistan, Korea Północna czy Iran dysponują obecnie imponującymi – i ciągle rosnącymi – arsenałami pocisków balistycznych różnych klas: od broni krótkiego zasięgu, poprzez zasięg średni i pośredni, po pociski międzykontynentalne.

O tym, jak wielkim zagrożeniem jest ten arsenał, dobitnie przekonał się niedawno Izrael. Choć przeprowadzony w październiku 2024 r. irański atak na to państwo bywa przedstawiany jako wielki sukces izraelskiego systemu obrony, mylnie utożsamianego z Żelazną Kopułą (to jedynie najniższa warstwa obrony), Jerozolima ma powody do niepokoju.

Skuteczność obrony Izraela, w której brały udział także znaczne siły USA stacjonujące w regionie, wyniosła 96 proc. 4 proc. pocisków – a zatem co najmniej kilka – doleciało do celu. Do celu doleciało także kilka pocisków balistycznych wystrzelonych podczas irańskiego ataku w kwietniu tego roku. Nie wyrządziły wielkich szkód wyłącznie dlatego, że miały głowice konwencjonalne.