Ukraińcy rozpakowują "prezenty" z USA. Omawiamy karabinki M4A1

Do Ukrainy trafiła masa uzbrojenia strzeleckiego zarówno starszego jak i nowszego. Z drugiej kategorii można wymienić karabinki CZ-806 BREN-2 z Czech, FN SCAR MK2 z Belgii oraz nasze rodzime karabinki Grot C16 FB-A2. Teraz do tego grona dołączają amerykańskie karabinki M4A1 będące częścią pakietu uzbrojenia strzeleckiego obejmującego 7000 sztuk.

US Army w latach 90. poszukiwało czegoś lżejszego oraz bardziej poręcznego niż ówcześnie wykorzystywany mierzący około 1 m długości karabinek M16A2 z 20-calową (508 mm). Z tego powodu US Army zdecydowało się zamówić od Colta ograniczoną liczbę karabinków M4 z 14,5-calową lufą (368 mm) i kolbą z regulacją długości.

Te już charakteryzowały się długością wynoszącą około 80 cm, a więc były znacznie bardziej przyjazne dla załóg pojazdów bądź podczas walki w terenie miejskim nawet kosztem zmniejszonej prędkości wylotowej pocisku. Nowa odmiana karabinka M4 została przyjęta do uzbrojenia w 1994 roku i od tego czasu zaczęła wypierać starsze M16A2 w niektórych zastosowaniach.

Taki stan rzeczy trwał do 2014 roku kiedy to US Army zdecydowało się zunifikować asortyment karabinków M4 i M16A2/A4 do formatu M4A1. Ten obejmował wyposażenie karabinków M4 w cięższą lufę lepiej znoszącą prowadzenie ognia ciągłego, zastosowanie mechanizmu spustowego z funkcją prowadzenia ognia ciągłego lub pojedynczego (porzucono zbędny tryb serii dwustrzałowej), dodano obustronny selektor i dodano szyny montażowe Picatinny do montażu akcesoriów (łoże w ramach programu BLOCK I).

Nie oznacza to bynajmniej, że w międzyczasie nie prowadzono kilku programów mających zastąpić karabinki M4 w różnych rodzajach sił zbrojnych USA. Karabinki M4/M4A1 głównie cierpiały na zbyt niską penetrację pocisków (ze względu na niską prędkość wylotową). Mowa tutaj np. o programie US Army Objective Individual Combat Weapon (OICW) bądź o karabinkach FN SCAR (USSOCOM zaprzestało pozyskiwania FN SCAR-L od 2013 roku). Jedynym pośrednim sukcesem było przyjęcie karabinków M27 IAR (HK416) przez Marines.

Dopiero niedawno zakończony program NGSW wybrał następcę karabinków M4A1 i zespołowych karabinów maszynowych M249 SAW, ale warto zaznaczyć, że karabinki M4A1 zostaną dalej w służbie w jednostkach tyłowych.

Karabinek M4A1 zasilany amunicją kal. 5,56x45 mm NATO jest też można rzec utożsamiany z cywilnym karabinkiem w formacie AR-15, gdzie 14,5-claowa lufa jest najczęściej widywana (popularne są też 16-calowe (406 mm). Karabinek M4A1 tak jak poprzednik M16 wykorzystuje system gazowy z bezpośrednim odprowadzaniem gazów prochowych na suwadło, co ma swoje zalety i wady.

Z zalet warto zaznaczyć niższą masę systemu oraz trochę słabszy odrzut w porównaniu do systemów tłokowych. Z kolei w przypadku minusów warto wspomnieć o nie najlepszym działaniu z krótkimi lufami, większym zanieczyszczeniu broni przy strzelaniu oraz problemy z ciśnieniem zwrotnym przy strzelaniu z tłumikiem dźwięku.

Masa karabinka to około 2,9 kg bez magazynka co jest skutkiem zastosowania polimerów, wspomnianego systemu z bezpośrednim odprowadzaniem gazów na suwadło oraz aluminiowej komory zamkowej.

Zasilanie obywa się z aluminiowych lub także polimerowych 30-nabojowych magazynków, a szybkostrzelność teoretyczna wynosi od 700 do 950 strz./min. Zasięg skuteczny karabinka M4A1 to maksymalnie 400 m.

Co ciekawe Ukraina wykorzystuje już własne konstrukcje w formacie AR-15 od firmy Zbroyar (UAR-15 lub Z-15) wykorzystujące części od Daniel Defense, ale znacząca część sił zbrojnych opiera się jeszcze na konstrukcjach wykorzystujących sowiecką amunicję 5,45x39 mm. Warto też zaznaczyć, że w związku z konfliktem na wschodzie z polskiego rynku cywilnego praktycznie zniknęła pośrednia amunicja kal. 5,56x45 mm NATO.

Przemysław Juraszek, dziennikarz Wirtualnej Polski