Bayraktar TB3 w powietrzu. Turcy testują nową wersję legendy z Ukrainy

Turcy w węzłach uzbrojenia pod skrzydłami zdecydowali się zamontować dwie minibomby szybujące Roketsan MAM-T (Mini Akıllı Mühimmat). Pociski te mają długość korpusu 1400 mm i średnicę 230 mm. Przy masie 95 kg są w stanie razić cele oddalone od bezzałogowca o ponad 30 km (wartość ta może wzrosnąć do 60 km, gdy odpalane są przez większe maszyny załogowe). Naprowadzane są na cel za pomocą odbitej wiązki lasera i mogą być z powodzeniem stosowane wobec obiektów lekko opancerzonych, statycznych i będących w ruchu.

Bayraktar TB3 nie tylko wykonał lot z uzbrojeniem, aby sprawdzić jego sterowność i ogół charakterystyk, ale także przeprowadził atak na pozorowany cel. Za pomocą pokładową głowicy optoelektronicznej Aselsan ASELFLIR 500, wchodzącej w skład systemu CATS (Common Aperture Targeting System), wykrył określony cel misji. Następnie operator odpalił dwie MAM-T i obie bomby trafiły w poziomą płachtę. W komunikatach pojawiły się informacje, że uderzenie przeprowadzono z bardzo wysoką dokładnością, a nawet, że obie bomby trafiły dokładnie w to samo miejsce.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Dla Ankary testy uzbrojonego Bayraktara TB3 to wydarzenie wielce istotne w kontekście myślenia o stworzeniu prężnego morskiego oręża, które będzie stanowić o sile komponentów lotniczych śmigłowcowców desantowych TCG Anadolu i TCG Trakya, a także narodowego lotniskowca MUGEM (Milli Uçak Gemisi), którego budowa rozpoczęła się na początku tego miesiąca.. W obliczu tego, że Turcję pozbawiono szansy na zakup samolotów wielozadaniowych F-35 Lightning II bbsl stają nie warunkiem sine qua non prowadzenia skutecznych operacji morskich i atakowania celów lądowych.

TB3 osiągnął 887 godzin i 23 minuty nalotu podczas dotychczasowych testów, a kolejne tygodnie zapowiadają się równie pracowicie. Mimo udanego lotu z uzbrojeniem z Centrum Szkolenia i Testów Lotniczych Baykar w Keşan, niewątpliwie konieczne będą kolejne, tym razem z pokładu śmigłowcowca desantowego. W 2024 r. Baykar pomyślnie przeprowadził 4 starty tego bbsl z lądowej platformy testowej zaprojektowanej w celu symulacji rampy (o nachyleniu 12 stopni) na pokładzie lotniczym flagowego okrętu tureckiej marynarki wojennej, Anadolu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Co więcej, październik i listopad stały się bardzo intensywne, a kulminacja przyszła 19 listopada. Wówczas Bayraktar TB3 pomyślnie wykonał swój pierwszy lot operacyjny, startując i lądując z krótkiego pokładu jedynego tureckiego "okrętu lotniczego). W powietrzu – nad Morzem Egejskim i Morzem Śródziemnym – przebywał 46 minut. Maszynie udało się wylądować bez użycia sprzętu wspomagającego, w tym katapulty podczas rozbiegu czy liny skracających dobieg podczas lądowania.

Określono to jako kamień milowy. Jednocześnie już wówczas było wiadome, że uzyskanie gotowości operacyjnej przez ten bbsl w 2024 r. nie będzie możliwe. Obecnie zakłada się, że w pełni wartościowe loty z tureckiego "lotniskowca" będą możliwe dopiero w 2026 r. i wtedy też rozpocznie się pełnoskalowa produkcja.

Bayraktar TB3 – turecki sposób na sukces

SİHA TB3 powstał jako wersja rozwojowa maszyny TB2, która na niejednym polu walki sprawdziła się w warunkach bojowych. Pierwsze konkretne zdjęcia pojawiły się w marcu 2023 r. Wówczas - przy okazji wizyty tureckiego prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana w zakładach Özdemir Bayraktar Milli Teknoloji Merkezi – poznaliśmy nieco więcej informacji na temat specyfikacji technicznej. Charakteryzuje się wzmocnioną konstrukcją, a także zmienionymi wymiarami: długością 8,35 m, wysokością 2,6 m i rozpiętością skrzydeł 14 m. Maksymalna masa startowa wynosi 1450 kg i porównaniu z TB2 jest ona ponad dwukrotnie mniejsza (650 kg u poprzednika). To nie koniec, gdyż większe rozmiary niosą za sobą dwojakie skutki.

Po pierwsze, morski UCAV (bojowy bezzałogowy statek latający) wymógł zastosowanie innej jednostki napędowej. W miejsce stosowanego w TB2 silnika Rotax 912-iS o mocy 100 KM zainstalowano wysokoprężny silnik z dwustopniową turbosprężarką TEI-PD170 o mocy 165 KM. Różnice są widoczne gołym okiem, gdyż prędkość maksymalna wzrosła do 296 km/h, a przelotowa do 231 km/h. Takie parametry będzie mógł osiągnąć na wysokości przekraczającej 6000 m. Dłutowatość lotu wyniesie 32 godziny, zaś pułap lotu – 10 tys. m. TB3 odznacza się również zdolnością do w pełni automatycznego startu i lądowania oraz startu z wykorzystaniem skoczni. TB 3 wyposażono w pełni wciągane podwozie, co jest znaczną różnicą konstrukcyjną w stosunku do TB 2, który mógł schować jedynie przednią goleń (dzięki temu pole widzenia podkadłubowej głowicy optoelektronicznej pozostaje szerokie).

Po drugie, stał się bardziej śmiercionośny, zabierając więcej uzbrojenia. 280 kg może robić wrażenie, jeżeli porównamy to z TB2, który przenosi 150 kg. UCAV ma sześć węzłów uzbrojenia pod składanymi skrzydłami, co pozwala mu przenosić różną amunicję, w tym rakiety naprowadzane laserowo, bomby szybujące i przeciwpancerne pociski kierowane. Do tych ostatnich należeć będą Roketsan L-UMTAS o masie 37,5 kg oraz zasięgu 8 km. Tak jak poprzednik oprócz wspomnianych MAM-T zabierze bomby naprowadzane laserowo MAM (Mini Akıllı Mühimmat): MAM-C o masie 6,5 kg i zasięgu 8 km) oraz MAM-L o masie 22 kg i zasięgu 15 km).

Dron będzie mógł zabierać zdecydowanie więcej uzbrojenia i podczas jednej misji razić więcej celów. Dzięki temu zapewni tureckiemu okrętowi desantowemu zdolność niszczenia celów poza zasięgiem wzroku. Takie możliwości stworzy działanie w trybie BLOS (Beyond Line Of Sight). Zdolność komunikacji poza linią wzroku pozwoli otworzyć oczy Anadolu na rozległe połacie oceanu. Oprócz możliwości uderzeniowych, TB3 będzie wykorzystywany przede wszystkim do operacji wywiadowczych, obserwacyjnych i rozpoznawczych.

Według producenta – przedsiębiorstwa Baykar – TB3 jest pierwszym uzbrojonym bsl zdolnym do startu i lądowania z okrętów z tak krótkim pasem startowym. Wszystko dzięki składanym skrzydłom (na zawiasach dobrze widocznych na górnej powierzchni skrzydeł), które mają również usprawnić przechowywanie pod pokładem. W boju będą mu towarzyszyć bezzałogowy samolot naddźwiękowy Kizilelma (MIUS) i ciężkie drony bojowe Akıncı przenoszące szeroki wachlarz uzbrojenia, w tym wyżej wymienione bomby oraz pociski manewrujące SOM-J. Wejście do służby Kızılelmy i morskiej wersji Bayraktar na Anadolu ma doprowadzić do rewolucji w walce powietrznej na morzu.

Autor: Andrzej Pawłowski