Tajemnicze struktury na Marsie. To pozostałości po innych planetach?

Dane ze wstrząsów planety, które dostarczył NASA lądownik InSight ujawniły dziesiątki tajemniczych plam w płaszczu Marsa. Te dziwne struktury mogą być skutkiem potężnych uderzeń nawet sprzed 4,5 miliarda lat. Badacze sugerują kolizje z protoplanetami.

Dziesiątki tajemniczych plam odkrytych wewnątrz MarsaDziesiątki tajemniczych plam odkrytych wewnątrz Marsa. Mogą być pozostałościami po protoplanetach
Źródło zdjęć: © JPL-Caltech, NASA
Amanda Grzmiel

Najnowsze badania sugerują, że głęboko pod powierzchnią Marsa mogą kryć się gigantyczne struktury, będące pozostałościami po dawnych protoplanetach, czyli planetach będących we wczesnym stadium rozwoju, które jeszcze nie zakończyły zasadniczego wzrostu masy i rozmiarów. Te tajemnicze formacje, zachowane w nienaruszonym stanie przez miliardy lat, mogą pochodzić z początków Układu Słonecznego.

Odkrycia na Marsie dzięki misji InSight

Zanieczyszczenia z prehistorycznych uderzeń - koncepcja
Zanieczyszczenia ze starożytnych uderzeń rozrzuconych po płaszczu Marsa - koncepcja artystyczna. Po lewej stronie uderzenie meteorytu wysyła sygnały sejsmiczne przez wnętrze; po prawej stronie lądownik InSight NASA. © JPL-Caltech, NASA

Analizy naukowe opublikowane w czasopiśmie "Science" opierają się na danych zebranych przez lądownik InSight NASA, który monitorował wstrząsy na Marsie od 2018 do 2022 r. Badając te "marsjańskie trzęsienia ziemi", naukowcy odkryli nieznane wcześniej struktury o znacznie większej gęstości niż otaczający je materiał.

Zidentyfikowano dziesiątki potencjalnych struktur o średnicy do 4 km, znajdujących się na różnych głębokościach w marsjańskim płaszczu. Płaszcz Marsa, zbudowany z litej skały, osiąga temperatury do 1500 stopni Celsjusza.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Mars jako kapsuła czasu

"Nigdy wcześniej nie widzieliśmy wnętrza planety w tak drobnych szczegółach i jasności" - powiedział główny autor badania Constantinos Charalambous z Imperial College London, cytowany w komunikacie NASA. "To, co widzimy, to płaszcz wysadzany starożytnymi fragmentami" - dodał. Badacze uważają, że struktury te powstały wskutek uderzeń obiektów w Marsa ok. 4,5 miliarda lat temu. Niektóre z tych obiektów mogły być protoplanetami, które nie przekształciły się w pełnowymiarowe planety.

NASA InSight
Lądownik NASA InSight zrobił to selfie w 2019 roku za pomocą kamery na ramieniu robota. Lądownik wykorzystał również swoje ramię do rozmieszczenia sejsmometru misji, którego dane zostały wykorzystane w badaniu z 2025 roku, pokazującym uderzenia pozostawionych kawałków gruzu głęboko w wnętrzu planety. © JPL-Caltech, NASA

Badacze po raz pierwszy zauważyli ukryte struktury, gdy odkryli, że niektóre sygnały marsjańskich trzęsień ziemi potrzebowały więcej czasu, aby przejść przez niektóre części płaszcza. Śledząc te sygnały, zidentyfikowali obszary o wyższej gęstości niż otaczająca je skała. Mars, w przeciwieństwie do Ziemi, nie posiada aktywności tektonicznej. Jego skorupa pozostaje nienaruszona, co pozwala na zachowanie takich struktur. Na Ziemi podobne formacje mogłyby zostać zniszczone przez ruchy płyt tektonicznych.

W sumie lądownik InSight przechwycił dane dotyczące 1319 wstrząsów na Marsie podczas około czteroletniej misji. Jednak naukowcy nadal byli zaskoczeni, że mogą mapować wnętrza planety w tak bardzo szczegółowo. "Wiedzieliśmy, że Mars jest dokumentem kapsuły czasu, ale nie przewidzieliśmy, jak wyraźnie będziemy w stanie zobaczyć z InSight" - powiedział współautor badania Tom Pike, inżynier eksploracji kosmosu w Imperial College London.

Znaczenie odkrycia

Odkrycie tych struktur potwierdza, że wnętrze Marsa jest znacznie mniej aktywne niż Ziemi. - "Ich przetrwanie do dziś pokazuje, że płaszcz Marsa ewoluował bardzo powoli" - dodał Charalambous. Marsjańskie trzęsienia ziemi, wywoływane przez osuwiska czy uderzenia meteorytów, pomogły również w odkryciu innych ukrytych obiektów, takich jak podziemny ocean.

Wybrane dla Ciebie
Problemy rosyjskiej floty podwodnej. Od "kulejącego okrętu" do "pływającej Hiroszimy"
Problemy rosyjskiej floty podwodnej. Od "kulejącego okrętu" do "pływającej Hiroszimy"
Tajemnica posągów z Wyspy Wielkanocnej rozwiązana. Są nowe badania
Tajemnica posągów z Wyspy Wielkanocnej rozwiązana. Są nowe badania
Błędnie zdiagnozowała raka. AI myli się w 7 na 10 przypadków
Błędnie zdiagnozowała raka. AI myli się w 7 na 10 przypadków
Widowiskowy pokaz świateł z dalekiej północy. Zorza polarna znów nad Polską
Widowiskowy pokaz świateł z dalekiej północy. Zorza polarna znów nad Polską
Odkryli egipską twierdzę sprzed 3,5 tys. lat. W środku piece i ciasto
Odkryli egipską twierdzę sprzed 3,5 tys. lat. W środku piece i ciasto
Muzyka generowana przez AI zastępuje artystów. Sklepy w Belgii unikają opłat
Muzyka generowana przez AI zastępuje artystów. Sklepy w Belgii unikają opłat
Muchomory modne na Instagramie? Toksykolog: eksperymenty mogą zabić
Muchomory modne na Instagramie? Toksykolog: eksperymenty mogą zabić
Sekret rosyjskiego Su-57 poznany. Oto co pomieści w swoim wnętrzu
Sekret rosyjskiego Su-57 poznany. Oto co pomieści w swoim wnętrzu
Fascynujące odkrycie na Tytanie. To prawdziwe wyzwanie dla chemików
Fascynujące odkrycie na Tytanie. To prawdziwe wyzwanie dla chemików
Pocisk manewrujący Ragnarök pokazany. To długie ramię dla "Walkirii"
Pocisk manewrujący Ragnarök pokazany. To długie ramię dla "Walkirii"
Już kupowali z Zachodu. Nagle zwrot akcji. Wybrali myśliwiec z Chin
Już kupowali z Zachodu. Nagle zwrot akcji. Wybrali myśliwiec z Chin
Są starsze niż piramidy w Gizie. Natura stworzyła je w Alpach
Są starsze niż piramidy w Gizie. Natura stworzyła je w Alpach