Odkrycie na Marsie. Ten region skrywa tysiące kilometrów pradawnych rzek

Naukowcy odkryli ponad 15 tys. km skamieniałych koryt rzek na Marsie, co sugeruje, że planeta była kiedyś znacznie bardziej wilgotna. Te kręte grzbiety, zachowane w marsjańskich wyżynach, wskazują, że deszcz, a nie tylko topniejące lodowce, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu powierzchni Czerwonej Planety. Badania prowadzone były przez Adama Losekoota, doktoranta z Open University. Odkrycia wskazują, że woda powierzchniowa mogła być stabilna w regionie Noachis Terra na południowych wyżynach Marsa, podczas okresu zmian geologicznych i klimatycznych miliardy lat temu.

Wyniki badań, oparte na danych orbitalnych o wysokiej rozdzielczości, podważają dotychczasowe przekonania o Marsie jako zimnej i suchej planecie, sugerując, że kiedyś mogła być ciepła, wilgotna i bardziej podobna do Ziemi. Odkrycie zostało zaprezentowane na Narodowym Spotkaniu Astronomicznym Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego w 2025 r. w Durham.

"Wodę na Marsie znajdowano już niezliczoną ilość razy, ale co naprawdę interesujące, to fakt, że jest to obszar, na którym przez długi czas uważaliśmy, że nie ma żadnych dowodów na jej obecność" - przekazał Adam Losekoot, doktorant na Open University, cytowany przez The Guardian. "Odkryliśmy, że woda tam była, i to bardzo rozproszona. Jedynym źródłem wody, które mogłoby utrzymać te rzeki na tak rozległym obszarze, musiałyby być opady atmosferyczne o charakterze regionalnym" - dodał.

Odkrycia wskazują, że woda powierzchniowa mogła być stabilna w Noachis Terra podczas przejścia z okresu noachijskiego do hesperyjskiego, około 3,7 miliarda lat temu. Region ten nie był badany tak intensywnie jak inne obszary Marsa, częściowo z powodu braku sieci dolin, które tradycyjnie służyły do wnioskowania o historycznych opadach i spływach.

Zespół wykorzystał dane z trzech instrumentów orbitalnych: Context Camera (CTX), Mars Orbiter Laser Altimeter (MOLA) i High Resolution Imaging Science Experiment (HiRISE), co pozwoliło na mapowanie lokalizacji, długości i morfologii systemów grzbietów na szerokim obszarze.

Co widać na zdjęciach? Badawcze skupili się na tzw. "fluwialnych grzbietach sinusoidalnych (FSR)". Te formacje prawdopodobnie powstały, gdy osady rzeczne stwardniały i zostały odsłonięte w wyniku erozji otaczającego krajobrazu. Podobne systemy grzbietów zidentyfikowano w innych częściach Marsa, ale ich obecność w Noachis Terra sugeruje, że płynąca woda była tam kiedyś powszechna, a opady są uważane za najbardziej prawdopodobne źródło tej aktywności wodnej.

Wiele z tych formacji pojawia się jako izolowane segmenty grzbietów, podczas gdy inne tworzą systemy rozciągające się na setki kilometrów i wznoszące się na dziesiątki metrów ponad otaczający teren. Rozmieszczenie przestrzenne i zasięg tych cech wskazują, że źródłem wody były opady.

Fakt, że grzbiety tworzą rozległe, połączone systemy, sugeruje, że warunki wodne musiały być stosunkowo długotrwałe, co oznacza, że Noachis Terra doświadczyła ciepłych i wilgotnych warunków przez geologicznie istotny okres. Te odkrycia podważają istniejące teorie, że Mars był generalnie zimny i suchy, z kilkoma dolinami utworzonymi przez wodę z topniejących lodowców w sporadycznych, krótkich okresach ocieplenia.