Odkryli nową planetę za Plutonem. Kraniec świata nadal skrywa sekrety

Astronomowie od lat poszukują Planety Dziewięć lub Planety X, hipotetycznego obiektu w naszym Układzie Słonecznym, który mógłby wyjaśnić nietypowe orbity niektórych obiektów w Pasie Kuipera, gdzie znajdują się lodowe ciała niebieskie. Kilka dni temu na peryferiach Układu Słonecznego badacze zidentyfikowali obiekt nazwany 2017 OF201, charakteryzujący się niezwykle rozległą orbitą, której pełne okrążenie zajmuje około 25 tysięcy lat. Według naukowców, jego średnica wynosi około 700 kilometrów, co pozwala zaklasyfikować go jako planetę karłowatą, podobnie jak Pluton.

Na obiekt natrafili naukowcy kierowani przez astronomów z Institute for Advanced Study’s School of Natural Sciences. Jest planetą transneptunową (TNO), co oznacza, że jej orbita wokół Słońca znajduje się dalej niż orbita Neptuna. Minor Planet Center Międzynarodowej Unii Astronomicznej zgłosiło odkrycie nowej potencjalnej planety 21 maja, a publikacja autorstwa Sihao Cheng, Jiaxuan Li i Eritas Yang opisująca odkrycie dostępna jest w bazie naukowej arXiv.

Wyjątkowość 2017 OF201 wynika z jego ekstremalnej orbity oraz znacznych rozmiarów. Astronomowie po raz pierwszy zauważyli ten obiekt jako jasną plamę w danych z Teleskopu Victora M. Blanco w Chile oraz Canada-France-Hawaii Telescope na Hawajach. Dalsze badania pozwoliły na zidentyfikowanie 19 obserwacji tego obiektu w ciągu siedmiu lat.

Analiza wykazała, że peryhelium, czyli najbliższy punkt orbity względem Słońca, wynosi 44,5 jednostki astronomicznej (AU), a aphelium, czyli najdalszy punkt, to 1600 AU. Obecnie 2017 OF201 znajduje się około 90,5 AU od Ziemi, co oznacza, że jest 90 razy dalej od nas niż Słońce.

Naukowcy sugerują, że trajektoria 2017 OF201 mogła być wynikiem bliskiego spotkania z dużą planetą, której grawitacja wyrzuciła obiekt na tak odległą orbitę. Taka orbita sprawia, że obiekt spędza jedynie około 1 proc. swojego czasu w zasięgu wykrywalności z Ziemi. Kevin Napier z University of Michigan zauważył, że takie obiekty są trudne do wykrycia, ponieważ są ledwo widoczne i można je zaobserwować tylko wtedy, gdy są blisko Słońca.

Ekstremalna orbita, której pełne okrążenie zajmuje około 25 tysięcy lat, wskazuje na skomplikowaną historię grawitacyjnych interakcji. Eritas Yang z Princeton University stwierdził, że 2017 OF201 musiał doświadczyć bliskich spotkań z dużą planetą, co spowodowało jego wyrzucenie na odległą orbitę. Sihao Cheng z Institute for Advanced Study’s School of Natural Sciences dodał, że mogło być więcej takich spotkań, a obiekt mógł zostać najpierw wyrzucony do obłoku Oorta, a następnie odesłany dalej.

Jiaxuan Li z Princeton University wyjaśnił, że wiele TNO ma orbity skupione w określonych orientacjach, ale 2017 OF201 jest wyjątkiem. To grupowanie orbit było wcześniej interpretowane jako dowód na istnienie Planety X, która mogłaby wpływać grawitacyjnie na te obiekty. Jednak obecność 2017 OF201, który nie pasuje do tego wzorca, podważa tę teorię.

Odkrycie to ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia zewnętrznego Układu Słonecznego. Obszar poza Pasem Kuipera, gdzie znajduje się obiekt, był wcześniej uważany za pusty, ale obecność 2017 OF201 sugeruje, że może tam być więcej podobnych obiektów, które są zbyt daleko, by je teraz wykryć.

Co ciekawe, odkrycie to było możliwe dzięki danym archiwalnym. Jiaxuan Li podkreślił, że wszystkie dane użyte do identyfikacji i charakterystyki tego obiektu były dostępne publicznie, co oznacza, że przełomowe odkrycia nie są zarezerwowane tylko dla profesjonalnych astronomów. Każdy badacz z odpowiednimi narzędziami i wiedzą mógłby dokonać tego odkrycia, co podkreśla znaczenie dzielenia się zasobami naukowymi.