Manewry NATO Formidable Shield 2025. Testy systemu przeciwlotniczego NOMADS
Morskie manewry NATO, prowadzone na Morzu Północnym, zostały uznane za jedno z najważniejszych w tym roku działań Sojuszu służących odstraszaniu. Podczas Formidable Shield 2025 NATO ćwiczy obronę przed rosyjskimi pociskami, a także testuje nowy system przeciwlotniczy – opracowany w Norwegii NOMADS.
System przeciwlotniczy NOMADS
Manewry Formidable Shield to organizowana co dwa lata natowska inicjatywa mająca na celu przeprowadzenie ćwiczeń obrony przeciwlotniczej. Obok ćwiczeń na lądzie, z wykorzystaniem naziemnych wyrzutni rakiet, istotna część manewrów prowadzona jest na morzu, z udziałem licznych okrętów i samolotów – zarówno wielozadaniowych, jak i wyspecjalizowanych, morskich maszyn patrolowych.
W 2025 roku międzynarodowe manewry prowadzone są na Morzu Północnym w pobliżu norweskiej wyspy Andøya. Znajduje się tam poligon rakietowy, gdzie ćwiczą m.in. polskie obsługi wyrzutni pocisków NSM. Po zakończeniu ćwiczeń na północy Norwegii, jednostki NATO będą kontynuować je u wybrzeży Szkocji. Formidable Shield 2025 to największe morskie ćwiczenia NATO, w czasie których prowadzone są strzelania z wykorzystaniem różnych rodzajów broni.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Bliskość i bezpieczeństwo - czas epokowych zmian? - Historie Jutra napędza PLAY #6
Ćwiczenia prowadzi Szósta Flota USA i STRIKFORNATO – dowództwo integrujące amerykańskie siły morskie z operacjami NATO. Scenariusz tegorocznych ćwiczeń obejmuje zwalczanie powietrznych celów nad- i poddźwiękowych, a także różnego rodzaju celów morskich.
Kontrola nad przestrzenią powietrzną jest kluczowa dla przyjęcia sił sojuszniczych. Tydzień po Formidable Shield spadochroniarze armii USA wykonają skok nad północną Norwegią podczas ćwiczeń Swift Response, będących częścią manewrów Defender 2025. W warunkach prawdziwego konfliktu taki skok nie byłby możliwy bez zapewnienia ochrony przed zagrożeniami powietrznymi.
NOMADS – nowy norweski system przeciwlotniczy
W czasie manewrów należąca do NATO Norwegia testuje swój nowy system przeciwlotniczy NOMADS (Norwegian Manoeuvre Air Defence System). Pierwsze wyrzutnie zostały dostarczone w roku 2024, a do roku 2028 norweska armia ma otrzymać sześć systemów NOMADS. To kolejny – po systemie NASAMS (Norwegian Advanced Surface-to-Air Missile System) – system przeciwlotniczy opracowany przez Norwegów.
NOMADS powstał według specyficznych założeń – to system wysoce mobilny, posadowiony na podwoziu gąsienicowym (choć jego budowa umożliwia integrację z różnymi rodzajami nośników) i mający zapewnić norweskim jednostkom osłonę przeciwlotniczą w ruchu, jak i w miejscach stacjonowania.
System NOMADS jest dostosowany do wystrzeliwania pocisków AIM-9, a także ich europejskich odpowiedników – pocisków IRIS-T SLS. Są to pociski powietrze-powietrze, opracowane pierwotnie z myślą o uzbrojeniu samolotów. Integracja systemów naziemnych z pociskami lotniczymi to cecha, łączącą NASAMS i NOMADS, zapewniająca ich użytkownikom istotne korzyści.
Szkolenie z użyciem struktury raportowania, dowodzenia i kontroli NATO tworzy podstawy współpracy i wzmacnia Sojusz jako całość. Ćwiczenia takie jak Formidable Shield są kluczowe dla udoskonalenia naszych zbiorowych zdolności obrony powietrznej i przeciwrakietowej.
Naziemna wyrzutnia z pociskami powietrze-powietrze
Jedną z nich jest wykorzystanie pocisków, które – ze względu na restrykcyjne normy obowiązujące w lotnictwie – z powodu przekroczenia resursów nie mogą być podczepiane pod samolotami. To właśnie chęć wykorzystania wycofanych przez lotnictwo pocisków AMRAAM stała za powstaniem systemu NASAMS (może wystrzeliwać pociski AIM-120 AMRAAM i krótkiego zasięgu AIM-9 Sidewinder).
Użycie tych samych pocisków w systemach lądowych i powietrznych upraszcza również logistykę i pozwala na efektywniejsze wykorzystanie posiadanych zapasów.
Zarówno pociski AIM-9, jak i AIM-120 są szeroko stosowane i powszechnie dostępne – stanowią standardowe uzbrojenie opracowanych w Stanach Zjednoczonych samolotów, jak F-16, F-18 czy F-35, a także integrowane z maszynami opracowanymi poza USA, jak FA-50, JAS-39 Gripen czy Eurofighter. Również pocisk IRIS-T jest używany przez wiele europejskich państw NATO.
W rezultacie ryzyko, że do systemów NASAMS i NOMADS braknie pocisków, jest niewielkie. Praktyczne znaczenie tego rozwiązania pokazuje wojna w Ukrainie, gdzie system NASAMS jest z powodzeniem używany przeciwko rosyjskim celom, a jego użycia nie ogranicza problem z dostępem do pocisków przeciwlotniczych.
Doceniają to klienci zagraniczni – poza armią Norwegii, systemy NASAMS zostały kupione przez siły zbrojne kilkunastu państw – także spoza NATO i Europy, jak Kuwejt, Oman czy Tajwan. Także NOMADS – zaledwie rok po debiucie – zdobył już pierwsze zamówienie zagraniczne. Na zakup tego systemu zdecydowała się Holandia, gdzie NOMADS zastąpi pojazdy Fennek SWP z pociskami Stinger.
