E‑7 Wedgetail to AWACS nowej generacji. Legendarne samoloty E‑3 Sentry znikają z nieba

Stany Zjednoczone zamówiły pierwsze egzemplarze samolotu E-7A Wedgetail. To maszyna wczesnego ostrzegania nowej generacji, która ma zastąpić w tej roli E-3 Sentry – ikoniczne samoloty z wielkimi dyskami na kadłubie.

Amerykanie chcą zastąpić flotę samolotów E-3 Sentry nowszymi maszynami. Ikoniczny AWACS (Airborne Warning And Control System), czyli powietrzny system wczesnego ostrzegania i kierowania powstał jeszcze w latach 60.

Choć był wielokrotnie modernizowany, problemem stało się nie tylko jego wyposażenie, ale przede wszystkim sam samolot.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

E-3 Sentry został zbudowany na bazie Boeinga 707 – maszyny pasażerskiej popularnej 50 lat temu, ale obecnie wykorzystywanej praktycznie wyłącznie przez wojsko. Przysparza to wielu problemów związanych z eksploatacją i serwisem, co wymusiło decyzję o wymianie E-3 Sentry na nowsze rozwiązanie.

Okazał się nim samolot E-7 Wedgetail, czyli istniejący już AWACS, zaprojektowany na potrzeby australijskich sił powietrznych. Maszyna powstała na bazie pasażerskiego Boeinga 737.

To konstrukcja stara, ale systematycznie modernizowana. Mimo wieku pozostająca obecnie najpopularniejszym samolotem pasażerskim wszech czasów (powstało około 15 tys. egzemplarzy, a z powodu ciągłej produkcji liczba ta rośnie).

Z tego powodu utrzymanie nowych AWACS-ów w służbie jest tanie, części są powszechnie dostępne, a sam E-7 Wedgetail został – poza Australią – zamówiony również przez Turcję, Koreę Południową i Wielką Brytanię.

Amerykanie sięgają więc po rozwiązanie "z półki" – istniejący już i dopracowany w wyniku zebranych doświadczeń samolot, który jedynie – w wariancie dla USA – zostanie dopasowany do potrzeb nowego użytkownika.

Ma to pozwolić na płynne przejęcie przez nowe maszyny dotychczasowych zadań E-3 Sentry, bez przestojów spowodowanych potrzebą dopracowania konstrukcji czy usunięcia jakichś wad projektowych.

Umowa na opracowanie amerykańskiej wersji E-7 Wedgetail została podpisana z Boeingiem i opiewa na 1,2 mld dolarów. Po opracowaniu dwóch prototypów w 2025 roku ma ruszyć seryjna produkcja nowych maszyn.

Powstanie co najmniej 26 egzemplarzy. Zastąpią one użytkowaną obecnie flotę E-3 Sentry, liczącą 31 samolotów. Co najmniej 15 z nich ma zostać wycofanych ze służby w ciągu dwóch najbliższych lat.

E-7 Wedgetail to samolot zbudowany na bazie wojskowej wersji pasażerskiego Boeinga 737. W porównaniu z poprzednikiem, maszyna różni się wyglądem. Jej kluczowy element – wielka antena radaru – ma zmienioną formę.

Zamiast płaskiej anteny, umieszczonej w obracającej się owiewce o kształcie dysku, E-7 Wedgetail ma płaską, podłużną stację radiolokacyjną MESA (Multirole Electronically Scanned Array).

Tworzy ją zespół anten o długości prawie 11 metrów, umieszczony w podłużnej owiewce nad kadłubem. W jego skład wchodzą płaskie anteny boczne, a także radary odpowiadające za kontrolę przestrzeni z przodu i z tyłu samolotu.

Dzięki temu rozwiązaniu – mimo braku ruchomej anteny – E-7 Wedgetail kontroluje przestrzeń w zakresie 360 stopni. E-7 Wedgetail może wykrywać cele z odległości nawet 600 km (cele naziemne – 240 km) i śledzić jednocześnie 180 obiektów.