Opary metanu wydobywają się z dna Antarktydy. Możliwe tsunami

Hiszpańska ekspedycja naukowa, badająca dno morskie na Antarktydzie, odkryła ogromne emisje metanu – gazu, który ogrzewa planetę około 30 razy silniej niż dwutlenek węgla. Naukowcy zauważyli nasilające się zjawisko wydobywania się gazu metanu w postaci widowiskowych kolumn. Badacze wskazują, że pod powierzchnią znajdują się tutaj nie tony, a gigatony metanu. Ostrzegają, że może stanowić to poważne zagrożenie.

Naukowcy na pokładzie statku Sarmiento de Gamboa zaobserwowali w oceanie kolumny metanu o długości do 700 metrów i szerokości 70 metrów - opisują geolodzy Ricardo León i Roger Urgeles, którzy przewodzą ekspedycji, w rozmowie z hiszpańskim dziennikiem "El Pais". Dotychczas nieznane emisje mogą stanowić potencjalną bombę klimatyczną dla naszej planety.

Metan zgromadził się na dnie morza około 20 000 lat temu w wyniku rozkładu materii organicznej, tworząc hydrat metanu – kryształową substancję przypominającą lód. Jak wyjaśnia "El Pais" Roger Urgeles z Instytutu Nauk Morskich w Barcelonie: "To jak lód, który, gdybyś podpalił, zacząłby płonąć."

Teoria zakłada, że topnienie ogromnej pokrywy lodowej Antarktydy, które rozpoczęło się pod koniec ostatniej epoki lodowcowej, powoduje zmniejszenie nacisku na dno oraz unoszenie się lądu – zjawisko znane jako odbicie postglacjalne. Dzięki temu dochodzi do wycieków zamrożonego metanu, który przez tysiąclecia był skrywany na dnie. Naukowcy szukali wycieków na obrzeżach Antarktydy, jednego z regionów najbardziej dotkniętych globalnym ociepleniem – temperatury tam wzrosły o ponad trzy stopnie w ciągu zaledwie 50 lat. Odkryli, że pod ziemią kryły się nie ogromne ilości gazu.

Stały, zamarznięty metan zaczyna teraz przekształcać się w gaz. Badacze twierdzą, że te zjawiska były już odnotowane na Arktyce, ale to pierwszy raz, gdy zostały wykryte w Antarktydzie. Wstępne wyniki wskazują, że gaz wydostaje się z podłoża przez szczeliny, często przez błotne wulkany setki metrów nad dnem oceanu.

Statek badawczy Sarmiento de Gamboa, działający w ramach hiszpańskiej Narodowej Rady Badawczej (CSIC), pływał po wodach Antarktydy przez prawie miesiąc. W tym czasie pobierał próbki wody i osadów oraz wykonywał badania rentgenowskie podłoża. Hydraty metanu, podobne do lodu, są stabilne przy niskich temperaturach i wysokim ciśnieniu, ale ocieplenie oceanów oraz zmniejszenie nacisku na dno (spowodowane unoszeniem się masy kontynentalnej) powodują ich destabilizację i wybuch gazu. Obserwowane kolumny metanu rozpuszczają się na głębokości około 150 metrów od powierzchni oceanu, a kolejne analizy próbek pokażą, w jakim stopniu gaz dostaje się do atmosfery.

Geolodzy Ricardo León i Roger Urgeles, kierujący naukową wyprawą, ostrzegają przed kolejnym zagrożeniem. Niestabilność osadów morskich może wywołać ogromne osuwiska na stokach kontynentalnych, które mogą prowadzić do powstawania tsunami.

Największe znane osuwisko podmorskie – osuwisko Storegga, wielkości całej Andaluzji – spowodowało tsunami, które około 8150 lat temu zniszczyło wybrzeża północnej Europy. Fale sięgały 20 metrów na Wyspach Szetlandzkich w dzisiejszej Szkocji, a ślady tej katastrofy można odnaleźć wzdłuż norweskiego wybrzeża, w Danii, a nawet na Grenlandii. Badacze przypominają, że zdarzenie to zbiegło się w czasie z kluczowymi zmianami klimatycznymi na Ziemi, a jednym z możliwych czynników mogły być zmiany klimatyczne, które doprowadziły do rozpadu hydratów metanu, co w efekcie wywołało to potężne osunięcie terenu.