Drewniana belka, czyli dlaczego rosyjskie czołgi wożą ze sobą pień drzewa

Gdy rosyjskie czołgi i inne pojazdy pancerne ruszają do walki, bardzo często przewożą doczepiony do kadłuba pień drzewa. Choć może on wyglądać niepozornie, to mamy do czynienia z bardzo ważnym elementem czołgowego wyposażenia. Jakie jest jego zadanie?

Czołgi z doczepionymi, drewnianymi belkamiCzołgi z doczepionymi, drewnianymi belkami
Źródło zdjęć: © Ministersto Obrony Fedderacji Rosyjskiej
Łukasz Michalik

Pień przymocowany z tyłu kadłuba rosyjskiego czołgu to dość powszechny widok. Nie jest to jednak desperacka próba zwiększenia poziomu ochrony, ale ważne narzędzie, pomagające pokonać bardzo trudny teren.

W przypadku, gdy czołg ugrzęźnie w błocie czy piasku, drewniana belka jest przytwierdzana do gąsienic. Działa wówczas jak wielki zaczep, wbijający się w niestabilny grunt, dzięki czemu czołg może o własnych siłach wydostać się z opresji.

Belki o takim przeznaczeniu stanowiły przed laty powszechne wyposażenie czołgów. Drewniana kłoda o nazwie "unditching beam" była bardzo często montowana przez warsztaty polowe m.in. w brytyjskim czołgu Mark IV, obok wielkich wiązek faszyny, służących do zasypywania okopów.

Czołg Mark IV z doczepioną do gąsienic belką
Czołg Mark IV z doczepioną do gąsienic belką © Domena publiczna

Drewniana belka w rosyjskich czołgach

W późniejszych latach podobne dodatki były stosowane doraźnie – zarówno jako sposób na pokonanie trudnego terenu, jak i dodatkowa ochrona zmniejszająca skuteczność pocisków kumulacyjnych, wystrzeliwanych m.in. z panzerfaustów.

Z czasem ten element wyposażenia znikł jednak niemal całkowicie. Wyjątkiem są czołgi o radzieckim i rosyjskim rodowodzie.

Jeśli zwykła drewniana belka jest tak bardzo pomocna, dlaczego zachodnie czołgi jej nie wożą? Pytanie nie jest w pełni trafne, bo niekiedy z niej korzystają, jest jednak faktem, że to znacznie rzadszy widok. Powodów jest kilka.

Dlaczego zachodnie czołgi nie wożą belek?

Pierwszy można nazwać historycznym – wiąże się ze strukturą plutonu czołgów. Sowieci, a potem Rosjanie, stosowali plutony 3-pojazdowe. Amerykański pluton to 4 czołgi, podzielone na dwie sekcje. W rezultacie każdy pojazd ma swojego "skrzydłowego", który może pomóc w razie problemów.

Czołg T-90 z doczepioną z tyłu, drewnianą belką
Czołg T-90 z doczepioną z tyłu, drewnianą belką © Lic. CC BY-SA 4.0, Vitaly V. Kuzmin, Vitalykuzmin.net

Nawet jeśli to wytłumaczenie jest trafne, dotyczy tylko pojazdów amerykańskich, podczas gdy pozostałe kraje Zachodu, stosujące 3-czołgowe plutony, także rzadko korzystają z belek. Dlaczego?

Najtrafniejszym wyjaśnieniem jest w tym przypadku moc jednostkowa – stosunek mocy silnika do masy czołgu.

To wskaźnik przekładający się m.in. na przyspieszenie czy zdolność do pokonywania trudnego terenu. Jak wygląda ten wskaźnik we współczesnych czołgach?

  • T-64 - 16,2 KM/t
  • T-90 – 18,2 KM/t
  • T-72 - 19 KM/t
  • Challenger 2 - 19,2 KM/t
  • T-80 – 23,5 (do 27) KM/t
  • M1 Abrams - 24,5 KM/t
  • Leopard 2 – 27,2 KM/t
  • Leclerc – 27,5 KM/t

Choć rosyjskie czołgi są wyraźnie lżejsze, zazwyczaj (nie dotyczy T-80) mają słabsze silniki, niższą moc jednostkową i – w konsekwencji – mniejsze możliwości radzenia sobie z ekstremalnymi sytuacjami. Dlatego, gdy nie mogą liczyć na wsparcie innego czołgu czy pojazdu ewakuacyjnego, muszą pomagać sobie drewnianą belką.

Wybrane dla Ciebie

Firmy od zadań specjalnych. Łączą siły w pracy nad tajnym projektem
Firmy od zadań specjalnych. Łączą siły w pracy nad tajnym projektem
Nalot Izraela na bogate państwo regionu. Celem przywódcy Hamasu
Nalot Izraela na bogate państwo regionu. Celem przywódcy Hamasu
Są potężnym nowicjuszem w NATO. Kupili polski hit eksportowy
Są potężnym nowicjuszem w NATO. Kupili polski hit eksportowy
Zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko demencji. Tak wskazują dane
Zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko demencji. Tak wskazują dane
Otworzyli największą fabrykę amunicji. Ukraińcy: "jest pewien haczyk"
Otworzyli największą fabrykę amunicji. Ukraińcy: "jest pewien haczyk"
USA przerzucają sprzęt. 100 pojazdów Bradley w drodze do Polski
USA przerzucają sprzęt. 100 pojazdów Bradley w drodze do Polski
Bliźniaczka Ziemi. Jest tylko 40 lat świetlnych od Ziemi
Bliźniaczka Ziemi. Jest tylko 40 lat świetlnych od Ziemi
Japonia odebrała pierwszą sztukę. To kuzyn polskiego KTO Rosomak
Japonia odebrała pierwszą sztukę. To kuzyn polskiego KTO Rosomak
Przygotowują Abramsy do strzelania. W Polsce trwają ćwiczenia
Przygotowują Abramsy do strzelania. W Polsce trwają ćwiczenia
Wpływają na jakość snu. Żyją w jamie ustnej i jelitach
Wpływają na jakość snu. Żyją w jamie ustnej i jelitach
Sadzą trawę na dnie Zatoki Puckiej. Chcą stworzyć podwodne łąki
Sadzą trawę na dnie Zatoki Puckiej. Chcą stworzyć podwodne łąki
Był zagrożeniem dla dinozaurów. Jego potomkowie żyją w USA
Był zagrożeniem dla dinozaurów. Jego potomkowie żyją w USA