X‑59 QueSST to przyszłość lotnictwa. Lockheed Martin prezentuje nowy samolot
Z fabryki Lockheed Martin Skunk Works w kalifornijskim Palmdale wyjechał eksperymentalny samolot X-59 QueSST. Tę niezwykła maszynę czeka seria naziemnych testów, po których zaplanowano – jeszcze w 2023 roku – pierwszy lot. X-59 zwiastuje przełom w lotnictwie i rozwiązanie jednego z jego kluczowych problemów.
X-59 QueSST (Quiet SuperSonic Technology) to eksperymentalny samolot, budowany przez koncern Lockheed Martin wspólnie z NASA od 2019 roku. Nietypowa konstrukcja powstała w celu badania zjawiska gromu dźwiękowego i rozwiązań, które pozwolą na jego ograniczenie.
Grom dźwiękowy jest zjawiskiem akustycznym, towarzyszącym lotom z prędkością naddźwiękową. Ze względu na odległość od lecącego zazwyczaj na dużej wysokości samolotu nie jest groźny i nie powoduje zniszczeń, jednak poziom hałasu jest bardzo dotkliwy.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Zjawisko to, obok wysokich kosztów, było jedną z przyczyn ograniczeń w rozwoju pasażerskiego lotnictwa naddźwiękowego, który ograniczył się do dwóch produkowanych seryjnie, rejsowych maszyn w postaci Concorde'a i Tu-144.
Zobacz także: Rozpoznasz te myśliwce i bombowce?
Jak ograniczyć grom dźwiękowy?
X-59 ma pomóc rozwiązać ten problem. Maszyna została zbudowana tak, aby podczas lotu z prędkością naddźwiękową poziom hałasu był jak najmniejszy. Z tego powodu kabina jest zagłębiona w kadłubie i pilot nie ma bezpośredniej widoczności do przodu przez owiewkę kokpitu. Widok sprzed samolotu jest przekazywany do wnętrza kabiny przez kamery, stanowiące część układu o nazwie eXternal Visibility System.
W X-59 zastosowano również specjalnie ukształtowane przednie usterzenie, którego zadaniem jest rozpraszanie fali uderzeniowej generowanej przez lecący samolot. Maksymalnemu wyciszeniu podporządkowano także konstrukcję kadłuba, który – wraz z wlotem powietrza – jest ukształtowany tak, by odbijać fale dźwiękowe i nie kierować ich w stronę ziemi.
Szybki i cichy odrzutowiec Lockheed Martin X-59 QueSST
W rezultacie tych zabiegów przelot X-59 z prędkością naddźwiękową ma generować hałas o głośności rzędu 75 dB – słyszalny, ale porównywalny z przelotem obecnego, poddźwiękowego odrzutowca. Przetestowane na X-59 rozwiązania mają pomóc w zbudowaniu odrzutowych, naddźwiękowych samolotów pasażerskich, które w przyszłości pozwolą na szybkie podróże bez ograniczeń spowodowanych hałasem.
Samolot X-59, choć został zbudowany z naciskiem na maksymalne wyciszenie, korzysta z rozwiązań i podzespołów z kilku produkowanych obecnie maszyn. Ma m.in. podwozie z F-16, kabinę i jej wyposażenie z samolotu szkolno-treningowego Northrop T-38, a silnik General Electric F414 zapożyczono z F-18.
Lockheed Martin X-59 QueSST – dane techniczne
Maszyna ma 29 metrów długości, 9 metrów rozpiętości skrzydeł i w konfiguracji gotowej do lotu waży niecałe 15 ton. Jej prędkość maksymalna to ok. Mach 1,5, ale niewiele niższa od maksymalnej jest prędkość przelotowa, sięgająca Mach 1,42.
Program rozwoju tej maszyny jest opóźniony, bo według pierwotnych założeń miała oderwać się od ziemi już w 2021 roku. Jeśli obecnie prowadzone próby zakończą się sukcesem, aktualny harmonogram rozwoju X-59 przewiduje, że samolot powinien zostać oblatany przed końcem 2023 roku.
Łukasz Michalik, dziennikarz Wirtualnej Polski
