Księżyc jest nadal aktywny geologicznie. Szczególnie po ciemnej stronie

Według badaczy Księżyc nie przestał być aktywny geologicznie. Naukowcy odkryli właśnie 266 nowych "zmarszczek" księżycowych, czyli grzbietów skał, które powstały w ciągu ostatnich 160 milionów lat na rzadkich równinach wulkanicznych po niewidocznej stronie Księżyca. "Zmarszczki" są najmłodszymi formami geologicznymi na powierzchni Księżyca, powstałe z kurczenia się naszego naturalnego satelity. Proces ten jest spowodowany stopniowym ochładzaniem wnętrza Księżyca, co prowadzi do naprężeń w jego skorupie i tworzenia struktur takich jak skarpy czy uskoki. Najnowsze ustalenia opublikowano w naukowym czasopiśmie "The Planetary Science Journal".

"Wiedza, że ​​księżyc jest nadal dynamiczny geologicznie, ma bardzo realne implikacje dla tego, gdzie umieścimy naszych astronautów, sprzęt i infrastrukturę na Księżycu" — przekazała współautorka badań, Jaclyn Clark z University of Maryland w komunikacie uczelni.

Zespół badawczy wyjaśnił, że wielu naukowców sądziło, że większość ruchów geologicznych Księżyca miała miejsce prawie trzy miliardy lat temu. Jednak nowe dane pokazują, że te tektoniczne formacje były aktywne w ciągu ostatniego miliarda lat i mogą nadal być czynne.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Przez dekady, badacze analizowali powierzchnię Księżyca, aby lepiej zrozumieć jego skomplikowaną historię geologiczną i ewolucyjną. Wyniki badań obszarów, zwanych "ławicami", sugerowały, że Księżyc znacznie zmniejszył swoje rozmiary w odległej przeszłości. Dotychczas zakładano, że duże łuki na stronie widocznej powstały w wyniku starcia sprzed miliardów lat, przez co księżycowe równiny uznawano za nieaktywne od tego czasu.

Korzystając z zaawansowanych technik mapowania i modelowania, zespół odkrył 266 nieznanych wcześniej małych grzbietów na niewidocznej stronie Księżyca, kwestionując wcześniejsze hipotezy. Te grzbiety pojawiają się w regionach wulkanicznych, które powstały 3,2 do 3,6 miliarda lat temu, w miejscach, gdzie mogą występować słabości w powierzchni Księżyca. Szacując wiek tych grzbietów, badacze użyli techniki liczenia kraterów, co pozwoliło na ustalenie, że są one znacznie młodsze niż inne formacje w ich okolicy.

Na widocznej stronie Księżyca zmarszczki są ogromne, rozciągają się na długości od kilkudziesięciu do setek mil, a ich wysokość sięga setek metrów. To świadectwo potężnych nacisków geologicznych, które je uformowały. Naukowcy określają wiek tych cech poprzez liczenie kraterów. Założeniem jest, że starsze obszary mają więcej kraterów, podczas gdy młodsze cechy przecinają starsze kratery. Według tych metod, księżycowe zmarszczki są datowane na wiek pomiędzy 84 a 160 milionów lat, co wskazuje na niedawną działalność wulkaniczną po stronie niewidocznej.

Badacze zauważyli też, że grzbiety po niewidocznej stronie Księżyca są podobne do tych po stronie widocznej, co sugeruje, że oba typy zostały utworzone przez te same siły, prawdopodobnie połączenie stopniowego kurczenia się Księżyca i zmian w orbicie księżycowej. Płytkie księżycowe trzęsienia ziemi, wykryte podczas misji Apollo, mogą być związane z podobną aktywnością sejsmiczną.

Nowe wnioski badaczy zdają się potwierdzać dotychczasowe znaleziska. W 2020 roku chińska misja Chang'e 5 przywiozła próbki materiałów księżycowych z okolic wulkanicznych kopuł Mons Rümker, które wykazały istnienie szklanych pereł wulkanicznych datowanych na 123 miliony lat. To sugeruje kontynuację procesów wulkanicznych i tektonicznych oraz możliwość, że Księżyc nadal się kurczy.

Współautorka badania wyraziła nadzieję, że przyszłe misje na Księżyc będą obejmowały narzędzia takie jak radar penetrujący grunt, które pozwolą naukowcom lepiej zrozumieć struktury pod powierzchnią Księżyca. Zrozumienie, że Księżyc jest nadal geologicznie dynamiczny, ma istotne konsekwencje dla planowania miejsca lądowania astronautów oraz rozmieszczenia sprzętu i infrastruktury na tym naturalnym satelicie.