Skały w Sudetach nie pochodzą z Europy. Są dużo starsze

W Masywie Strzelina znajdują się najstarsze znane skały w Polsce. Powstały wcześniej niż kontynent europejski i są tektonicznymi imigrantami.

Gnejsy Masywu StrzelinaGnejsy Masywu Strzelina
Źródło zdjęć: © Oddział Dolnośląskiego Państwowego Instytutu Geologicznego | Paweł Derkowski

Według najnowszych ustaleń geologów gnejsy położonego we wschodniej części Przedgórza Sudeckiego są najstarsze w Polsce. Występujące w Masywie Strzelina skały datować należy na około 600 mln lat temu, a niektóre egzemplarze zawierają minerały, które liczą sobie nawet 602 mln lat.

Datowanie gnejsów Masywu Strzelina

Gnejsy to rodzaj skał metamorficznych, które powstają z przekształcenia innych skał. W przypadku egzemplarzy o metryce sięgającej setek milionów lat nie ogranicza się do wskazania ich rodzica jako skały magmowej lub osadowej. Geolodzy posługują się w tej kwestii tzw. wiekiem odziedziczonym.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Czy warto kupić słuchawki Nothing Ear (2)?

Nie inaczej stało się w przypadku gnejsów Masywu Strzelina. Główne znaczenie dla określenia ich wieku miał jeden z minerałów. Licznie występujące w gnejsach cyrkony potrafią bowiem być nieśmiertelne. Zdarza się im przetrwać, nawet jeśli skała, w której się wytworzyły, ulegnie całkowitej erozji.

Potem trafiają do kolejnej skały, ale niosą z sobą informację o momencie powstania tej poprzedniej. Taka metoda laikom może wydawać się kontrowersyjna, ale geologom pozwoliła odkryć w Masywie Strzelina miejsce niezwykłe.

Przeszłość tektoniczna Europy w Masywie Strzelina

Dzięki cyrkonom gnejsy Masywu Strzelina okazują się być tektonicznymi imigrantami. Powstawać zaczęły bowiem na obszarze Gondwany, ogromnego superkontynentu, którego ląd jest współczesną Ameryką Południową, Afryką, Azją i Antarktydą.

600 mln Europy właściwie nie było, a jej zalążek stanowiła położona na południowej półkuli Baltika. Skały, które w przyszłości przekształciły się w gnejsy współczesnego Masywu Strzelina nie zaczęły jeszcze w jej kierunku migrować. Proces ten rozpoczął się ponad 100 mln lat później i zakończył po kolejnych 150 mln lat.

W ten sposób w Masywie Strzelina dostrzec można tektoniczną przeszłość naszego kontynentu.

"Odkrycie tej specyficznej sytuacji w masywie Strzelina było możliwe właśnie dzięki szczegółowym badaniom gnejsów".

Mateusz Szadkowski
Oddziału Dolnośląskiego Państwowego Instytutu Geologicznego

Istotna geologicznie jest bowiem nie tylko metryka tamtejszy skał, ale wynikająca z nich różnorodność. Fakt, że niektóre z gnejsów Masywu Strzelina liczą sobie 600 milionów lat, a inne skały "zaledwie" 400 milionów oznacza, że opowiada on tektoniczną przeszłość naszego kontynentu.

Trefna broń kraju NATO. Rani własnych żołnierzy
Trefna broń kraju NATO. Rani własnych żołnierzy
Tak omijają sankcje. Kupują tony rosyjskiej broni
Tak omijają sankcje. Kupują tony rosyjskiej broni
Zachodnie technologie w rękach Rosjan? Media: to wina Francji
Zachodnie technologie w rękach Rosjan? Media: to wina Francji
Bohater mema zebrał już tysiące dolarów. Fortuna trafi na szczytny cel
Bohater mema zebrał już tysiące dolarów. Fortuna trafi na szczytny cel
Dwa wypadki lotnicze w ciągu 30 minut. Czarna seria Amerykanów
Dwa wypadki lotnicze w ciągu 30 minut. Czarna seria Amerykanów
Fascynujące odkrycie za Saturnem. Chiron też będzie miał pierścienie
Fascynujące odkrycie za Saturnem. Chiron też będzie miał pierścienie
Zestrzelony w Ukrainie. Rosjanie stracili cenną maszynę z załogą
Zestrzelony w Ukrainie. Rosjanie stracili cenną maszynę z załogą
Chiński satelita sfotografowany z orbity. Wkrótce potem zakończył misję
Chiński satelita sfotografowany z orbity. Wkrótce potem zakończył misję
W Indiach zasiano chmury, by pozbyć się smogu. Deszcz ma spaść wkrótce
W Indiach zasiano chmury, by pozbyć się smogu. Deszcz ma spaść wkrótce
Gigantyczny krater odkryty w Chinach. To było potężne uderzenie
Gigantyczny krater odkryty w Chinach. To było potężne uderzenie
"Cenniejsze niż złoto". MON robi duży krok, by je pozyskać
"Cenniejsze niż złoto". MON robi duży krok, by je pozyskać
Unikalny układ planetarny. Takiego jeszcze nie widzieliśmy
Unikalny układ planetarny. Takiego jeszcze nie widzieliśmy