Testy sztucznej inteligencji w tankowaniu powietrznym

Inżynierowie Airbus Defence and Space i spółki zależnej Airbus UpNext odnotowali 21 marca kolejny sukces w automatyzacji działań powietrznych: autonomiczne naprowadzanie i sterowanie dronami z pokładu latającej cysterny A310MRTT.

Latająca cysterna A330MRTTLatająca cysterna A330MRTT
Źródło zdjęć: © Airbus | Artur GOŁAWSKI
1

To pierwszy krok w kierunku autonomicznych lotów formacji różnych samolotów oraz autonomicznych zdolności do tankowania w locie. Testowane technologie stanowią istotny krok przybliżający lotnictwo wojskowe do przyszłych akcji z jednoczesnym udziałem maszyn załogowych i bezzałogowych.

– Sukces pierwszej serii prób toruje drogę do opracowania autonomicznych i bezzałogowych technologii tankowania w powietrzu – powiedział Jean Brice Dumont, szef wojskowych systemów lotniczych w firmie Airbus Defence and Space. – Choć jesteśmy na wczesnym etapie pracy, osiągnęliśmy go w ciągu zaledwie roku i jesteśmy na właściwym kursie do tworzenia zespołów załogowych i bezzałogowych oraz przyszłych operacji COMAO, w których myśliwce i samoloty specjalistyczne będą współdziałać z rojami dronów.

Wielonarodowa jednostka MMF zamówiła dziesięć A330MRTT
Wielonarodowa jednostka MMF zamówiła dziesięć A330MRTT © Airbus | Borja García de Sola Fernández

Próba trwała prawie 6 godzin

Technologie autonomiczne nazwane zbiorczo AutoMate zostały zainstalowane w demonstratorze, latającej cysternie A310MRTT oraz na kilku dronach-celach DT-25 działających jako samoloty-biorcy i startujących z Arenosillo Test Center w Huelvie w Hiszpanii. Nad zatoką Kadyksu sterowanie dronami było przekazywane ze stacji naziemnej na pokład A310MRTT, który autonomicznie kierował DT-25 na pozycję tankowania w locie. Podczas niemal sześciu godzin prób w powietrzu cztery kolejno wystrzeliwane drony-biorcy były sterowane i naprowadzane na pozycję za tankowcem dzięki sztucznej inteligencji i współpracującym algorytmom sterowania bez udziału człowieka. Bezzałogowce były po kolei doprowadzane do odległości około 45 m od samolotu cysterny.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Elektroniczny dzbanek filtrujący do uzdatniania wody AQUAPHOR J Shmidt 500. Wideorecenzja Benchmark.pl

Technologia demonstratora AutoMate obejmuje trzy obszary:

  • nawigacji względnej w celu dokładnego ustalenia pozycji, prędkości i położenia tankowca względem samolotu-biorcy paliwa;
  • komunikacji między platformami umożliwiającej wymianę danych pomiędzy różnymi zasobami lotnictwa, zwiększającej autonomię systemu systemów;
  • współpracujących algorytmów kontrolnych zapewniających naprowadzanie, koordynację/uzgadnianie parametrów lotu oraz funkcje unikania kolizji tankowca z odbiorcami paliwa.

Przed końcem 2023 r. odbędzie się druga seria prób w powietrzu, badająca użycie sensorów nawigacyjnych opartych na sztucznej inteligencji i ulepszonych algorytmów kierowania autonomicznym lotem formacji różnych statków powietrznych. W towarzystwie A310MRTT będą wtedy latać dwa drony, symulując autonomiczne operacje kilku biorców paliwa i działanie algorytmów unikania kolizji dla większej formacji lotniczej.

Dron DT-25 na pozycji do tankowania w powietrzu
Dron DT-25 na pozycji do tankowania w powietrzu © Airbus | Borja Garcia de Sola Fernandez

Eliminowanie czynnika ludzkiego

Nowatorskie technologie, opracowane przez zespół specjalistów z Hiszpanii, Niemiec i Francji mają ograniczyć zmęczenie i potencjalne błędy ludzi, a także zminimalizować koszty szkolenia załóg i zapewnić większą efektywność operacji w powietrzu. W przyszłości zostaną wykorzystywane także w nowych projektach samolotów bojowych, takich jak Future Combat Air System.

Airbus już od dawna pracuje nad systemami mającymi ułatwić prowadzenie operacji tankowania w powietrzu. W 2018 r. przeprowadził udaną demonstrację automatycznego przekazywania paliwa, chociaż wtedy jeszcze bez wykorzystywania sztucznej inteligencji. W czasie takiej operacji w trakcie początkowego podejścia ramię służące do przekazywania paliwa (bom lub boom) jest sterowane ręcznie przez operatora jednak później kontrolę przejmuje automat i sterując ramieniem i naprowadza je na wlew paliwa.

Widok na latającą cysternę z kamery zainstalowanej na dronie DT-25
Widok na latającą cysternę z kamery zainstalowanej na dronie DT-25 © Airbus

Jak działa system automatycznego tankowania

Gdy system automatycznego tankowania jest uruchomiony, układ sterowania położeniem bomu działa w sposób całkowicie zautomatyzowany i przesyła paliwo po zetknięciu z wlewem paliwa w samolocie tankowanym. Operator jedynie monitoruje pracę. W przypadku wystąpienia anomalii spowodowanej zmianami stateczności samolotu pobierającego paliwo lub awarii tankowca, automatyczny system może bezpiecznie odłączyć i odsunąć ramię od samolotu pobierającego paliwo. Testy realizowano zarówno z udziałem samolotów myśliwskich jak i dużych samolotów transportowych.

Lot formacji A310MRTT i drona DT-25 był sterowany przez sztuczna inteligencję
Lot formacji A310MRTT i drona DT-25 był sterowany przez sztuczna inteligencję © Airbus

Systemy automatycznego i autonomicznego tankowanie są opracowywane z myślą o samolotach Airbus A330MRTT. W NATO ich użytkownikami są między innymi Wielka Brytania i Francja, a także wielonarodowa jednostka Multinational Multi Role Tanker Transport Fleet (MMF). Zapewnia ona strategiczny transport, tankowanie w powietrzu i możliwości ewakuacji medycznej sześciu państwom-uczestnikom projektu: Belgii, Czechom, Niemcom, Luksemburgowi, Holandii i Norwegii. Władze tych państw podpisały protokół ustaleń, który umożliwia im proporcjonalny podział kosztów zgodnie z narodowymi potrzebami w rozliczeniu rocznym.

Jednostka wspiera działania sojuszników na wschodniej flance NATO. Wcześniej była widoczna podczas ewakuacji cywilów i uchodźców z Afganistanu oraz wielonarodowych ćwiczeń w regionie Indo-Pacyfiku z udziałem niemieckich sił powietrznych. MMF eksploatuje siedem A330 MRTT. 23 marca jednostka osiągnęła wstępną zdolność operacyjną. Pełną zdolność operacyjną ma osiągnąć w połowie 2024 roku gdy zostaną dostarczone jeszcze dwa samoloty. Jeszcze jedna maszyna ma zostać dostarczona w 2026 roku, co razem utworzy flotę dziesięciu latających cystern. W przypadku dołączenia do programu MMF kolejnych państw możliwe jest dalsze zwiększanie liczby tych samolotów.

Wybrane dla Ciebie

Ma grubość atomu. Naukowcy skonstruowali innowacyjny komputer
Ma grubość atomu. Naukowcy skonstruowali innowacyjny komputer
Nowe śmigłowce Apache. "To będzie stanowiło absolutny priorytet"
Nowe śmigłowce Apache. "To będzie stanowiło absolutny priorytet"
Izrael atakuje instalacje nuklearne. "Oceniona zostanie skala uszkodzeń"
Izrael atakuje instalacje nuklearne. "Oceniona zostanie skala uszkodzeń"
Amerykańska pomoc dla Izraela. Sojusznik na specjalnych warunkach
Amerykańska pomoc dla Izraela. Sojusznik na specjalnych warunkach
Nieziemska pogoda. Już niedługo wiatr słoneczny dotrze do Ziemi
Nieziemska pogoda. Już niedługo wiatr słoneczny dotrze do Ziemi
"To zdjęcie będzie symbolem". Nietypowa egzekucja naukowca w Iranie
"To zdjęcie będzie symbolem". Nietypowa egzekucja naukowca w Iranie
Zamachy na irańskich fizyków jądrowych. Zabijali ich nieznani sprawcy
Zamachy na irańskich fizyków jądrowych. Zabijali ich nieznani sprawcy
Izrael naśladuje Ukraińców? Potężny cios z wnętrza Iranu
Izrael naśladuje Ukraińców? Potężny cios z wnętrza Iranu
"To jest militarne arcydzieło". Analityk o uderzeniu Izraela
"To jest militarne arcydzieło". Analityk o uderzeniu Izraela
Izraelskie ataki prewencyjne. Operacje Powstający Lew, Orchard i Opera
Izraelskie ataki prewencyjne. Operacje Powstający Lew, Orchard i Opera
Polski astronauta nadal w kwarantannie. Czy może ją przerwać?
Polski astronauta nadal w kwarantannie. Czy może ją przerwać?
Żelazna Kopuła. Jak działa ochrona przeciwrakietowa Izraela?
Żelazna Kopuła. Jak działa ochrona przeciwrakietowa Izraela?