Gigantyczny most między dwiema galaktykami. Fenomenalne odkrycie
Skala niektórych struktur w odległej przestrzeni kosmicznej bardzo często wymyka się naszemu zrozumieniu. To jednak, co astronomowie odkryli między galaktykami NGC 4532 i DDO 137 to naprawdę coś wyjątkowego.
Most między galaktykami
Do odkrycia doszło podczas analizy danych z przeglądu WALLABY. To właśnie w nich astronomowie zidentyfikowali rozległy most zbudowany z neutralnego wodoru i łączący obie galaktyki. Oba obiekty znajdują się ok. 53 mln lat świetlnych od Ziemi, na skraju gromady w Pannie. Na pierwszy rzut oka obie galaktyki przypominają Obłoki Magellana orbitujące wokół Drogi Mlecznej, z tą jednak różnicą, że nie krążą one wokół żadnej innej większej galaktyki. Naukowcy wskazują, że duet powoli opada ku gromadzie Virgo, poruszając się przez rozgrzane halo gazowe.
Most z neutralnego wodoru rozciąga się na odległość blisko 185 tys. lat świetlnych i między galaktykami i tworzy niemal idealnie prostą linię. Warto jednak tutaj podkreślić, że choć teraz jest to jedynie gaz, to jest to gaz z którego mogą powstać miliony gwiazd. Struktura została dostrzeżona w danych radiowych z australijskiego teleskopu ASKAP.
Jakby tego było mało, astronomowie dostrzegli także za galaktykami swoisty gazowy ogon rozciągający się na odległość nawet 1,6 mln lat świetlnych. Jest to absolutnie najdłuższy ogon tego typu, jaki dotąd obserwowano. Wcześniejszym rekordzistą był ogon przyłączony do grupy NGC 4839 i odkryty w 2023 r.
Autorzy pracy opublikowanej 23 września w periodyku „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” sugerują, że most ten nie powstał samoistnie, a jest efektem bliskiego przelotu obu galaktyk obok siebie jakiś miliard lat temu. Oddziaływania grawitacyjne obu galaktyk doprowadziły do wyrwania części gazu z mniejszej galaktyki i skierowania go ku większej z nich. Z czasem, ów gaz sięgnął obu galaktyk tworząc swoisty most gazowy.
Warto tutaj podkreślić, że opisywana tu para galaktyk nie istnieje w izolacji, a porusza się przez przegrzany gaz otaczający gromadę w Pannie. Temperatura tego gazu jest wielokrotnie wyższa od temperatury powierzchni Słońca.
Naukowcy podkreślają, że dalsza analiza tych struktur w danych WALLABY pomoże zrozumieć, jak galaktyki wymieniają i tracą gaz oraz kiedy warunki sprzyjają formowaniu gwiazd. Porównanie z Obłokami Magellana może pokazać, jak podobne układy ewoluują z i bez masywnego galaktycznego partnera.
Niezależnie od wszystkiego warto jednak powiedzieć tutaj trochę o skali rozmiarów, o których mówimy. Otóż gazowy ogon ma tu 1,6 mln lat świetlnych, a most między galaktykami 185 tys. lat świetlnych? Czy to dużo? Cóż, najbliższa nam gwiazda inna niż Słońce znajduje się tylko 4 lata świetlne od nas. Mimo tego, owe 4 lata świetlne najszybsza sonda wysłana kiedykolwiek z Ziemi mogłaby przebyć w 40-60 tys. lat. O takiej skali odległości mówimy, kiedy mierzymy się z całymi galaktykami.
