Gniew może pomóc w osiągnięciu ambitnych celów

Wszyscy wiemy, czym jest złość i wszyscy kiedyś ją odczuwaliśmy. Jest ona całkowicie normalną, zazwyczaj zdrową ludzką emocją. Kiedy gniew wymyka się spod kontroli, staje się destrukcyjny, może prowadzić do problemów – w pracy czy w relacjach osobistych. Ale złość może również sprzyjać.

Naukowcy w badaniach opublikowanych na łamach "Journal of Personality and Social Psychology" (DOI: 10.1037/pspa0000350) wykazali, że złość może pomóc ludziom pokonać wyzwania i przeszkody, które stają na drodze ich ambicjom.

Złość jest naturalnym stanem emocjonalnym. Może przybierać różną intensywność - od łagodnej irytacji po wściekłość. W funkcjonalnym ujęciu jest emocją pojawiającą się w odpowiedzi na różnorakie wydarzenia w otoczeniu i ma przygotować do oceny zdarzenia i ewentualnego podjęcia działania. Opierając się na funkcjonalnych opisach emocji, naukowcy z Texas A&M University uznali, że gniew powinien ułatwiać osiąganie celów w obliczu wyzwań.

Z tak sformułowaną koncepcją przystąpili do badań, którymi kierowała profesor psychologii Heather Lench. Przeprowadzili eksperymenty z udziałem ponad 1000 osób i przeanalizowali dane z ankiet przeprowadzonych wśród ponad 1400 osób. Wszystko po to, by zbadać możliwy wpływ gniewu na ludzi w różnych okolicznościach.

Badania składały się z szeregu eksperymentów, z których każdy sprawdzał, czy gniew pomaga ochotnikom osiągnąć określone zadania, czy im w tym przeszkadza. W każdym z nich uczeni najpierw starali się wywołać u badanych różne emocje, jak smutek, pożądanie, rozbawienie czy gniew. Do wywoływania emocji posłużyli się obrazkami, na przykład do wywołania złości pokazywali męskim uczestnikom przez około 5 sekund obrazki z obelgami skierowanymi pod adresem ich szkolnej drużyny piłkarskiej. Oczywiście uprzednio zebrali informacje potrzebne do skutecznego wywoływania emocji u uczestników eksperymentów.

Eksperymenty były różne. Podczas jednego z nich uczestnicy mieli za zadanie rozwiązywać krzyżówki w różnych stanach emocjonalnych. W innym celem było zdobycie dobrych wyników w grze wideo. W kolejnym rozwiązywania łamigłówek logicznych.

Badacze ocenili, że we wszystkich trudnych zadaniach uczestnicy będący pod wpływem złości lepiej radzili sobie z osiągnięciem pożądanego celu niż będący pod wpływem innych emocji. Co ciekawe, nie zaobserwowano żadnej różnicy w przypadku łatwych zadań.

W zadaniach mających na celu rozwiązanie trudnych zagadek, złość spowodowała, że więcej zagadek zostało poprawnie rozwiązanych. W eksperymencie, którego celem było zdobycie nagród, złość sprawiała, że uczestnicy byli bardziej skłonni do oszustwa. W grach wideo rozgniewani uczestnicy mieli lepsze wyniki. W zadaniach mających na celu ochronę zasobów finansowych, złość wzmagała działania ograniczające straty. Uczeni zauważyli też, że złość skracała czas reakcji i przyspieszała podjęcie decyzji w kontrowersyjnych wyborach.

- Te odkrycia pokazują, że złość wzmaga wysiłki zmierzające do osiągnięcia pożądanego celu, często skutkując większym sukcesem – stwierdziła dr Lench.

Dlaczego złość pomaga w osiągnięciu celu? Uczeni sugerują, że gniew jest związany z większą wytrwałością. W eksperymentach z krzyżówką rozzłoszczeni uczestnicy spędzali więcej czasu na rozwiązywaniu zadań, co przekładało się na poprawne wskazanie o 39 proc. więcej słów niż uczestnicy odczuwający inne emocje.

- Kiedy ludzie byli źli, mieli większe szanse na sukces. Ale we wszystkich innych stanach emocjonalnych było bardziej prawdopodobne, że poniosą porażkę. Nasze badanie wydaje się więc sugerować, że ludzie byli bardziej wytrwali, gdy byli źli – oceniła Lench.

Złości, podobnie jak innym emocjom, towarzyszą zmiany fizjologiczne. Wzrasta tętno i ciśnienie krwi, podobnie jak poziom hormonów - adrenaliny i noradrenaliny. W innych badaniach wykazano, że gniew może prowadzić do rozwoju niektórych chorób sercowo-naczyniowych, zwłaszcza niewydolności serca u mężczyzn i osób chorych na cukrzycę. Wściekłość powiązano również z występowaniem udarów.

Lench przyznała, że złość może mieć różne negatywne skutki, ale może również pomagać. - Złość może być motywująca. Ale to nie znaczy, że wyłączamy myślenie. Kiedy czujemy złość, zatrzymanie się i zastanowienie się, dlaczego jesteśmy źli, jest bardzo ważnym krokiem – podkreśliła uczona.

- Ludzie wolą używać pozytywnych emocji jako narzędzi, bardziej niż negatywnych i mają tendencję do postrzegania negatywnych emocji jako niepożądanych. Nasze badanie dostarcza coraz większej liczby dowodów na to, że to mieszanka pozytywnych i negatywnych emocji sprzyja dobremu samopoczuciu, a używanie negatywnych emocji jako narzędzi może być szczególnie skuteczne w niektórych sytuacjach – zaznaczyła Lench.

Źródło: American Psychology Association, The Guardian, fot. Pexels