Najszybszy ptak świata w Tatrach. Spada na ofiarę jak pocisk

Sokół wędrowny to gatunek, który był dawniej w Polsce szeroko rozpowszechniony, ale w latach 70. prawie całkowicie zniknął z naszego kraju. Winę za to ponosi m.in. "syndrom pestycydów", czyli wykorzystywanie DDT (dwuchlorodwufenylotrójchloroetanu) oraz jego pochodnych, które kumulowały się w ciałach sokołów. Negatywny wpływ na ptaki szponiaste miały również metale ciężkie, w tym rtęć, a także zmiany środowiskowe - głównie niszczenie ekosystemów leśnych.

Sytuacja była ciężka, ale w latach 90. na ratunek ptakom przyszli polscy sokolnicy, który rozpoczęli próby reintrodukcji gatunku. Obecnie w Polsce żyje zaledwie kilkadziesiąt par sokołów wędrownych i są one objęte ochroną gatunkową ścisłą. Pod koniec 2020 r. Lasy Państwowe informowały, że leśna populacja sokoła wędrownego w Polsce szacowana jest na ok. 30 par lęgowych. Ptaki te żyją również w miastach, gdzie zakładają gniazda na wysokich budynkach lub kominach elektrowni.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Sokoły wędrowne nie budują samodzielnie gniazd. W zwyczaju mają zajmowanie gniazd należących do kruków, bielików, czy myszołowów. Warto wspomnieć, że wokół gniazd tych ptaków obowiązuje strefa ochronna. W okresie od 1 stycznia do 31 lipca w promieniu do 500 m od gniazda, a w pozostałym okresie w promieniu do 200 m. Tatrzański Park Narodowy w tym okresie wprowadził ograniczenia dla taterników i narciarzy ekstremalnych. Obowiązują one od 18 marca do 15 lipca 2024 r. i dotyczą dróg wspinaczkowych i linii zjazdowych udostępnionych dla narciarstwa ekstremalnego w dwóch rejonach:

• wschodnia ściana Kościelca od Komina Drewnowskiego po Żleb Zaruskiego;
• w obszarze Kazalnicy i Galerii Cubryńskiej: Żleb Krygowskiego - Mały Kocioł Mięguszowiecki - Niżnia Galeria Cubryńska - Cubryńska Kopka – z Cubryńskiej Kopki ściany opadające do Mnichowego Żlebu (łącznie ze Żlebem Szulakiewicza). Północnym ograniczeniem jest wylot Mnichowego Żlebu – podstawa ściany Kazalnicy Liliowej i Kazalnicy Cubryńskiej do Żlebu Krygowskiego.

Sokoły wędrowne, które żyją w Polsce to w większości osobniki należące do gatunku nominatywnego, czyli Falco peregrinus. Pomimo swojej nazwy prowadzą osiadły tryb życia, a wędrówki są charakterystyczne dla pierwszorocznych młodych. Co ciekawe, sokoły wędrowne można spotkać praktycznie na wszystkich kontynentach. Ptaki te nie żyją wyłącznie na Antarktydzie. Samice są nieco większe od samców. Ich ciało może mierzyć nawet 51 cm, rozpiętość skrzydeł 115 cm, a masa ciała 1,3 kg.

Sokoły wędrowne żywią się średniej wielkości ptakami. W ich menu można znaleźć np. gołębie, szpaki, czy kawki. Ptaki polują na swoje ofiary głównie w locie. Spadają na nie niczym pociski z prędkością sięgającą 360 km/h (niektóre źródła mówią nawet o 390 km/h), chwytają i następnie zabijają. W internetowej wersji Encyklopedii Britannica można przeczytać, że takie zdolności czynią sokoły wędrowne nie tylko najszybszymi ptakami na świecie, ale też najszybszymi zwierzętami.