Kosmodrom Esrange. Kosmiczna brama Europy znajduje się w Skandynawii
13 stycznia oficjalnie rozpoczął działalność Esrange Spaceport – kosmodrom zlokalizowany w szwedzkiej gminie Kiruna. To pierwsza w kontynentalnej Europie placówka umożliwiająca loty w kosmos i wynoszenie na orbitę różnego rodzaju ładunków.
Kosmodrom Esrange powstał w miejscu uruchomionego w 1964 r. ośrodka naukowego, który do tej pory zajmował się badaniami stratosfery i lotami suborbitalnymi. Plan przekształcenia ośrodka w pełnoprawny kosmodrom ogłosiło we wrześniu 2017 r. szwedzkie Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Nauki.
Pierwszym etapem prac było zweryfikowanie opłacalności takiego przedsięwzięcia. Na zlecenie szwedzkiego rządu Szwedzkie Biuro ds. Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej i państwowe przedsiębiorstwo Swedish Space Corporation zbadały komercyjny potencjał kosmodromu, wyspecjalizowanego w wynoszeniu na orbitę niewielkich satelitów o masie do 150 kg.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Dzień z Mistrzem. Joanna Jóźwik nawiązała do początków przygody ze sportem
Kosmiczny biznes po szwedzku
Prace koncepcyjne potwierdziły opłacalność budowy takiej instalacji, wskazując m.in. na potencjał współpracy z niemieckimi firmami, potrzebującymi możliwości w zakresie wynoszenia w kosmos małych satelitów.
Warto podkreślić, że wstępne deklaracje związane z możliwością wykorzystania ośrodka Esrange do pełnoprawnych lotów kosmicznych pojawiły się jeszcze w latach 60.
Wiążące decyzje związane z finansowaniem całego przedsięwzięcia zapadły w 2020 r. Ośrodek obsługujący do tej pory wyłącznie loty suborbitalne i badawcze został doposażony m.in. w stanowisko do testowania napędów, urządzenia pomiarowe, sprzęt telemetryczny. Ze względu na wysokie normy ekologiczne, kosmodrom nie będzie obsługiwał rakiet napędzanych hydrazyną.
Kosmodrom na dalekiej północy
Ważną zaletą kosmodromu jest jego położenie – choć umożliwia wyłącznie wynoszenie satelitów na orbity polarne, otaczają go niezamieszkane tereny. Osadnictwo w tym regionie ograniczają nie tylko polarne warunki, ale także szwedzkie prawo, więc starty mogą odbywać się bez obaw związanych z odrzucaniem stopni startujących rakiet.
Ta kwestia w przyszłości może jednak stracić na znaczeniu, bo Szwecja jest jednym z uczestników programu Themis, w ramach którego powstaje nowa, europejska rakieta wielokrotnego użytku.
Szwedzki kosmodrom, choć jest pierwszym na Starym Kontynencie, już niebawem nie będzie jedynym. Prace nad budową własnej instalacji tego typu prowadzą także Norwegowie, budujący własny port kosmiczny na wyspie Andøya.
Łukasz Michalik, dziennikarz Wirtualnej Polski
