Izraelski robot bojowy Jaguar. Autonomiczne maszyny będą strzelać do ludzi

Do używanych przez armię Izraela, wojskowych maszyn dołączył autonomiczny robot Jaguar. To nowy, zaprezentowany w maju 2021 roku, kołowy pojazd. Tym, co go wyróżnia, jest możliwość działania w trybie autonomicznym, gdy decyzje – także o otwarciu ognia – podejmuje sztuczna inteligencja.

Jaguar to nowy nabytek izraelskiego wojska. Bojowy robot został zbudowany przez koncern Israel Aerospace Industries we współpracy z dowództwem izraelskich sił lądowych (IDF – Israel Defence Forces). Jaguar wykorzystuje niewielkie, 6-kołowe, napędzane elektrycznie, terenowe podwozie. Umieszczono na nim rozbudowany zestaw czujników, zapewniających maszynie świadomość sytuacyjną i możliwość działania w trybie zdalnego sterowania lub w pełni autonomicznie.

Robot Jaguar został wyposażony m.in. w zestaw nagłośnieniowy, kamery rejestrujące przebieg działań i reflektory. Zamontowano na nim także uzbrojenie – karabin maszynowy FN MAG. Jest on umieszczony na stabilizowanej podstawie, pozwalającej na prowadzenie ognia w ruchu. Istotnym dodatkiem jest mechanizm autodestrukcji, odpowiedzialny za zniszczenie kluczowych elementów robota w sytuacji, gdy maszyna zostanie przejęta przez wroga.

- Przeprowadziliśmy przełomowy program rozwojowy. Autonomiczny robot redukuje ryzyko kontaktu żołnierzy z nieprzyjacielem i pozwala uniknąć ryzykowania życiem ludzi – stwierdził Nathan Kuperstein z IDF, cytowany przez Jerusalem Post.

Izraelskiej Jaguary zostały skierowane na granicę ze Strefą Gazy, gdzie – prawdopodobnie – będą pełnić rolę kontrolowanych zdalnie strażników. Wiele kontrowersji budzi jednak nie zdalny tryb pracy tych maszyn, ale możliwość działania w sposób całkowicie autonomiczny.

Maszyna otrzymuje wówczas cele do realizacji – np. dotarcie do jakiegoś miejsca – i samodzielnie podejmuje decyzje, w jaki sposób zrealizować zadanie. Autonomia obejmuje nie tylko wykrywanie czy omijanie przeszkód, ale także możliwość otwarcia ognia, czyli pozbawioną nadzoru człowieka możliwość zabijania innych ludzi.

- Po raz pierwszy sztuczna inteligencja była kluczowym elementem, zwielokrotniającym nasze siły podczas walki z wrogiem – skomentował użycie inteligentnych maszyn podczas niedawnej operacji Guardian of the Walls przedstawiciel IDF. Algorytmy SI wspierały wówczas proces ustalania i wyboru celów, wskazując miejsca, których zaatakowanie przyniesie Hamasowi największe straty.

Możliwości Jaguara budzą obawy i sprzeciw, wyrażany od lat przez etyków i naukowców reprezentujących różne dziedziny. Zdecydowanym przeciwnikiem robotów tego typu był m.in. Stephen Hawking. Apel o zaprzestanie rozwijania autonomicznych maszyn bojowych podpisali przed laty tacy ludzie, jak Elon Musk, szef działu sztucznej inteligencji Google’a i założyciel startupu DeepMind, Demis Hassabis, profesor Massachusetts Institute of Technology Noam Chomsky, a także Steve Wozniak.

Z drugiej strony nie brak opinii całkowicie odmiennych, podkreślających konkretne korzyści wynikające z zastosowania takich maszyn. Ich użycie pozwoli m.in. na ograniczenie liczby ofiar czy przypadkowych postrzeleń cywilów.

Wynika to z faktu, że działająca autonomicznie maszyna nie odczuwa emocji, jak strach, gniew czy pragnienie zemsty za zabitego towarzysza, może więc działać w pełni zgodnie z protokołem, definiującym warunki otwarcia ognia. Od lat zwraca na to uwagę m.in. profesor Ronald Craig Arkin, specjalizujący się w badaniach nad etyką robotów bojowych.

Gdy zamiast sztucznej inteligencji decyzję o naciśnięciu spustu podejmuje zdalny operator, korzyści również są widoczne: pozbawiony presji związanej z zagrożeniem życia operator robota ma komfort bardziej obiektywnej oceny sytuacji. Jednocześnie jego czynności są rejestrowane, co pozwala na kontrolę i weryfikację podejmowanych działań i decyzji.