RCH 155 AGM to artyleria samobieżna nowej generacji. Niemiecki "bóg wojny" strzela w ruchu

Po serii testów i politycznej decyzji, zezwalającej na dostarczenie Ukrainie najnowocześniejszej artylerii świata, w Niemczech ruszyła produkcja systemu RCH 155 AGM. To 155-mm samobieżna armatohaubica na podwoziu kołowym, która – jako pierwsza na świecie – może prowadzić ogień w ruchu. W dziedzinie artylerii to gigantyczny przełom.

RCH 155 AGM wygląda dość nietypowo. W porównaniu z większością znanych, samobieżnych armatohaubic prezentuje się pokracznie: wieża z potężną lufą została bowiem umieszczona na stosunkowo niewielkim, kołowym podwoziu.

Pomimo nietypowego wyglądu RCH 155 AGM ma szansę zapisać się w historii jako jeden z najbardziej przełomowych systemów artyleryjskich. Wszystko za sprawą faktu, że nie musi zatrzymywać się w celu prowadzenia ognia. RCH 155 AGM może strzelać, pozostając cały czas w ruchu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Prace nad systemem o takich możliwościach były prowadzone jeszcze w latach 80. w Izraelu, ale w ich wyniku powstał jedynie prototyp armatohaubicy Szolef. Choć testowano wówczas możliwość strzelania w ruchu, to według zachowanej specyfikacji prototyp potrzebował na otwarcie ognia 15-sekundowego postoju.

Możliwość prowadzenia ognia w ruchu ma także fiński moździerz AMOS i jego jednolufowa wersja NEMO, ale ze względu na jego kaliber (120 mm) i specyfikę prowadzenia ognia moździerzowego jego twórcy musieli sprostać innym wyzwaniom, niż w przypadku armatohaubicy kalibru 155 mm.

RCH 155 AGM to nazwa systemu, składającego się z wieży AGM (Artillery Gun Module) i kołowego podwozia. Wieża AGM to w pełni autonomiczny moduł, wykorzystujący część rozwiązań ze starszej, samobieżnej, gąsienicowej armatohaubicy PzH 2000.

Prototyp w postaci wieży AGM i gąsienicowego podwozia został pokazany światu w 2008 roku podczas targów Eurosatory. Zestaw o nazwie Donar został następnie gruntownie przetestowany, a w dalszym rozwoju skupiono się na udoskonaleniu samego systemu wieżowego.

W rezultacie wieża AGM jest w pełni autonomicznym modułem – choć była testowana z konkretnym podwoziem, w przyszłości – jeśli będzie taka potrzeba lub życzenie użytkownika – może zostać umieszczona na zupełnie innym nośniku kołowym lub gąsienicowym.

AGM jest wyposażona w lufę kalibru 155 mm i długości 52 kalibrów – taką samą, jak w PzH 2000. Wieża kryje także magazyn amunicji (30 pocisków i ładunki miotające) i automat ładowania.

Obsługa odbywa się całkowicie zdalnie, przez zaledwie dwuosobową załogę (dowódca i kierowca) zajmującą miejsce w kabinie pojazdu. Istnieje możliwość obsługi broni spoza pojazdu, za pomocą wynośnego modułu kontrolnego.

RCH 155 AGM wykorzystuje podwozie transportera opancerzonego Boxer. To konstrukcja rozwijana od przełomu wieków przez Niemcy i Holandię (w projekcie czasowo brały udział także Francja i Wielka Brytania). 8-kołowy Boxer jest produkowany od 2009 roku i dostarczany m.in. do jednostek Bundeswehry.

Pojazd może zostać skonfigurowany do wielu ról. Jedną z nich – po rezygnacji z przedziału desantowego – jest podwozie dla samobieżnej armatohaubicy.

Choć wieża AGM wygląda na Boxerze dość nietypowo, konstrukcja zaskakuje swoimi możliwościami. System może nie tylko strzelać podczas jazdy, ale strzelanie jest możliwe w pełnym zakresie kątów (360 stopni), dzięki czemu haubica jadąc do przodu może strzelać np. w bok albo do tyłu, choć przy strzelaniu pod niektórymi kątami występują ograniczenia dotyczące ilości ładunków prochowych.

To wyjątkowa cecha zwłaszcza, gdy porównamy RCH 155 AGM z innymi armatohaubicami na kołowych podwoziach. Do prowadzenia ognia potrzebują nie tylko zatrzymania całego zestawu, ale w wielu przypadkach także opuszczenia specjalnych podpór, stabilizujących całą konstrukcję w momencie strzału. RCH 155 AGM nie ma takich ograniczeń.

Dlaczego ruch jest obecnie tak ważny? Mobilność artylerii stała się kluczowa za sprawą rozwoju technologii, pozwalającej na prowadzenie skutecznego ognia kontrbateryjnego – czyli odpowiadania ogniem własnej artylerii na ostrzał artylerii przeciwnika.

Przez długie dziesięciolecia największym wyzwaniem było szybkie zlokalizowanie miejsca (odległego nieraz o wiele kilometrów), z którego strzela przeciwnik.

Już w czasie I i II wojny światowej rozwiązano ten problem za pomocą rozmieszczanych w terenie obserwatorów, wyposażonych w zsynchronizowane zegary i środki łączności. Ponieważ dźwięk rozchodzi się w powietrzu z prędkością, na podstawie czasu, w jakim w różnych punktach rejestrowano odgłos tego samego wystrzału, można było w przybliżeniu określić miejsce, z którego strzelano.

Z czasem rolę obserwatorów przejęły radary artyleryjskie, jak niemiecki radar Cobra, amerykański AN/MPQ-64 Sentinel czy polski RZRA Liwiec. To naziemne radiolokatory, zdolne do wykrywania w powietrzu lecących pocisków.

Współczesny sprzęt tego typu potrafi w ciągu sekund nie tylko wykryć nadlatujący pocisk, ale określić jego rodzaj i kaliber i – na podstawie jego trajektorii – wskazać punkt, z jakiego został wystrzelony, a także czas i miejsce upadku.

W połączeniu z automatycznymi systemami kierowania ogniem, jak choćby polski Topaz czy słynny, opisywany przez Adama Gaafara ukraiński "Uber dla artylerii" (GIS Arta), pozwala to na błyskawiczną reakcję własnej artylerii na ogień nieprzyjaciela.

W takiej sytuacji szansą na przetrwanie jest jak najwyższa mobilność – współczesne systemy artyleryjskie potrzebują zaledwie kilkudziesięciu sekund na zatrzymanie się, oddanie strzału i ruszenie z miejsca. W przypadku RCH 155 AGM mobilność została wyniesiona na jeszcze wyższy poziom, bo armatohaubica w ogóle nie musi się zatrzymywać.

Starania o pozyskanie tej broni Ukraina rozpoczęła w połowie 2022 roku. Decyzja o sprzedaży i polityczna zgoda na dostawę 18 egzemplarzy RCH 155 AGM dla Ukrainy zapadły we wrześniu, a wraz z początkiem nowego roku ruszyła produkcja zamówionego sprzętu.

Tym samym Ukraina stanie się pierwszym użytkownikiem niezwykle nowatorskiej broni – przed Bundeswehrą i ewentualnymi, innymi użytkownikami eksportowymi. Być może będzie nim m.in. Szwajcaria, która poszukuje następców dla użytkowanej obecnie, starej wersji amerykańskiej armatohaubicy M109 KAWEST.

Szwajcarzy rozważają zakup któregoś z nowych systemów produkowanych w Europie, jak szwedzki FH77BW Archer albo RCH 155 AGM (prawdopodobnie z wykorzystaniem innego niż Boxer podwozia).

Niezależnie od zalet RCH 155 AGM, warto zauważyć, że wraz z otrzymywaną z Zachodu pomocą Ukraina stała się prawdziwym poligonem artyleryjskim, gdzie w warunkach bojowych testowana jest artyleria produkowana w całej Europie. Dotyczy to m.in. niemieckich PzH 2000, polskich AHS Krab czy francuskich CAESAR.

Nie wiadomo, czy Niemcy zdążą dostarczyć RCH 155 AGM wystarczająco szybko, aby sprzęt ten wziął udział w walkach. Szacowany pod koniec 2022 roku termin dostaw nowo produkowanej artylerii to prawdopodobnie dopiero 2025 rok.