Wenezuela kontra Stany Zjednoczone. Amerykańskie okręty desantowe na Karaibach

Właśnie, w ciągu kilku minut, dosłownie zniszczyliśmy łódź przewożącą narkotyki. Była pełna narkotyków - stwierdził 3 września Donald Trump, komentując nagranie z ataku. Łódź miała należeć do kartelu Tren de Aragua, któremu wsparcia - według Amerykanów - udzielają władze Wenezueli.

Deklaracja Trumpa wywołała dementi Caracas - władze Wenezueli zaprzeczyły oskarżeniom. Ogłosiły, że film z ataku na łódź został sfabrykowany, a wypowiedzi prezydenta USA, oskarżającego Wenezuelę o zalewanie Stanów Zjednoczonych narkotykami, są pretekstem do ataku na Wenezuelę i zmianę jej władz.

Obawy Caracas, gdzie dyktatorską władzę sprawuje nieuznawany przez Zachód (w tym również Polskę) prezydent Nicolas Maduro nie są pozbawione podstaw. Stany Zjednoczone mają długą tradycję wojskowych interwencji w regionie – w latach 80. XX wieku dokonały inwazji na Panamę i Grenadę - a w ostatnich dniach skierowały w pobliże wenezuelskiego wybrzeża okręty desantowe.

Niezmiennie obowiązuje także nagroda za informacje, które pozwoliłyby na powiązanie Nicolasa Maduro z handlem narkotykami – Amerykanie oferują za nie aż 50 mln dol.

Według źródeł w Pentagonie, na które powołuje się "New York Times", to jednak Wenezuela wykonuje prowokacyjne gesty. Nad niszczycielem USS Jason Dunham, płynącym przez wody międzynarodowe, miały przelecieć dwa wenezuelskie F-16. Towarzyszą temu zapewnienia władz Wenezueli o przygotowaniu kraju do obrony i deklaracja odparcia każdej próby wojskowej interwencji.

W pobliżu wybrzeża Wenezueli znajduje się amerykańska eskadra ośmiu okrętów, w tym okręt podwodny - siły te zostały wysłane przed incydentem z łodzią przemytników.

Najbliżej wenezuelskiego wybrzeża działają trzy okręty - krążownik rakietowy typu Ticonderoga USS Lake Erie, niszczyciel typu Arleigh Burke USS Gravely i przeznaczony do działań na płytkich, przybrzeżnych wodach okręt klasy LCS (Littorial Combat Ship) reprezentujący typ Freedom – USS Minneapolis-Saint Paul.

Tym, co może szczególnie niepokoić Caracas jest zgrupowanie okrętów zlokalizowane bardziej na północ. Pod eskortą niszczyciela USS Jason Dunham znajdują się tam trzy duże okręty desantowe: USS Iwo Jima (typ Wasp) oraz USS San Antonio i USS Fort Lauderdale (oba typu San Antonio). Do zespołu został przydzielony także uderzeniowy okręt podwodny USS Newport News typu Los Angeles.

USS Iwo Jima to duży okręt desantowy o wyporności przekraczającej 40 tys. ton i długości 257 m. Może transportować ponad 1,5 tys. żołnierzy korpusu piechoty morskiej (Marines) oraz ponad 20 statków powietrznych.

W zależności od potrzeb mogą to być samoloty F-35B lub (wycofywane ze służby) AV-8B Harrier II, zmiennowirnikowce MV-22B Osprey i różne śmigłowce - od ciężkich maszyn transportowych typu CH-53E Super Stallion, poprzez wielozadaniowe Venomy i Black Hawki, aż po uderzeniowe maszyny typu AH-1Z Viper.

USS San Antonio i USS Fort Lauderdale to mniejsze, ale znacznie nowocześniejsze jednostki o wyporności ok. 25 tys. ton i długości 203 m. Każdy z okrętów może transportować ok. 800 Marines, są także wyposażone w pokłady lotnicze, z których mogą jednocześnie działać dwa śmigłowce lub zmiennowirnikowce - liczba przewożonych statków powietrznych zależy od ich typu i waha się od dwóch do ośmiu.

Ważną cechą każdego z okrętów desantowych jest mokry dok – z ich wnętrza mogą wypływać mniejsze jednostki desantowe, amfibie lub poduszkowce. Wsparcie dla tych sił mogą zapewnić także pozostałe okręty.

Niszczyciele typu Arleigh Burke mają na pokładzie 96-komorowe wyrzutnie Mk 41 VLS, z których mogą być wystrzeliwane m.in. pociski manewrujące Tomahawk. 122-komorową wyrzutnią dysponuje krążownik USS Lake Erie, zapewniający zarazem ochronę antybalistyczną, a okręt podwodny USS Newport News może przenosić do 12 Tomahawków.

Wsparcie powietrzne dla tych sił mogą zapewnić samoloty startujące z amerykańskiej bazy San Juan w Portoryko – to "terytorium nieinkorporowane", którego mieszkańcy są obywatelami USA. Stacjonują tam m.in. morskie samoloty patrolowe P-8A Poseidon i maszyny transportowe, jednak w razie eskalacji konfliktu Pentagon może przerzucić na wyspę samoloty bojowe.

Wenezuela była czołowym eksporterem ropy naftowej na świecie i najbogatszym krajem regionu. Jeszcze w latach 70. XX wieku miała wyższe PKB per capita niż Hiszpania, Grecja czy Izrael, doganiając pod tym względem Wielką Brytanię. Nacjonalizacja przemysłu - po krótkotrwałej prosperity związanej ze wzrostem cen ropy naftowej – w połączeniu z odejściem od gospodarki rynkowej przez prezydentów Hugo Chaveza i Nicolasa Maduro przyniosła z czasem załamanie.

Prawdopodobnie najbardziej wymownym przykładem upadku Wenezueli jest spadek średniej masy ciała jej obywateli, którzy od czasu załamania gospodarki ważą średnio o 11 kg mniej. W kraju brakuje żywności, a niemal 90 proc. gospodarstw domowych funkcjonuje poniżej granicy ubóstwa.

Mimo tragicznej sytuacji gospodarczej Wenezuela dysponuje stosunkowo silną, ponad 300-tys. armią, z czego nieco ponad 130 tys. żołnierzy przypada na jednostki liniowe, a ponad 200 tys. na organizacje paramilitarne, stanowiące jeden z filarów reżimu Maduro. Wyposażenie wenezuelskiej armii to mieszanka starszych typów sprzętu zachodniego i nowszej broni, kupowanej w ostatnich latach w Rosji.

Jednostki lądowe są wyposażone w ok. 90 rosyjskich czołgów T-72B1 i nieco mniejszą liczbę francuskich AMX-30, a także ponad 120 rosyjskich bojowych wozów piechoty BMP-3 i kołowych transporterów opancerzonych BTR-80A. Ich uzupełnieniem są setki starszych pojazdów kołowych różnych typów, a także lekkie czołgi AMX-13 i Scorpion 90 (łącznie ok. 110).

Obok starych systemów artyleryjskich i rakietowych wsparciem dla nich są stosunkowo nowoczesne, rosyjskie samobieżne haubice 2S19 Msta-S (48 egz.). Wenezuela dysponuje także licznymi rosyjskimi systemami przeciwlotniczymi, jak Buk-M2, zmodernizowanymi systemami S-125 Newa (Peczora) czy pojedynczymi S-300WM.

Marynarka wojenna Wenezueli ma do dyspozycji dwa stare, wyprodukowane w Niemczech okręty podwodne, a także kilka nowoczesnych, miniaturowych jednostek podwodnych typu VAS 525, kupionych we Włoszech. Trzon sił nawodnych stanowi stara fregata ARV Almirante Brión oraz nowoczesne, ale słabo uzbrojone okręty patrolowe kupione w Hiszpanii.

Prawdopodobnie najwartościowszym komponentem wenezuelskich sił zbrojnych jest lotnictwo bojowe, które obecnie tworzy ponad 20 rosyjskich wielozadaniowych samolotów Su-30, a także ostatnie sprawne, pojedyncze samoloty F-16. To pozostałość po zakupach z lat 80., gdy Wenezuela kupiła w Stanach Zjednoczonych 24 maszyny tego typu.

Wraz z pogorszeniem relacji z USA wenezuelskie lotnictwo straciło jednak dostęp do oryginalnych części i choć przez lata było w stanie utrzymywać sprawność części samolotów, obecnie do lotu zdolne są zapewne tylko pojedyncze egzemplarze. Dwa z nich wzięły udział w niedawnym incydencie, przelatując w pobliżu amerykańskich okrętów, a w 2024 r. jeden z wenezuelskich F-16 zestrzelił awionetkę, służącą do przemytu narkotyków.

Lotnictwo Wenezueli dysponuje także lekkimi maszynami szturmowymi, jak Rockwell OV-10A/E Bronco czy Embraer EMB 312 Tucano - są to samoloty przeznaczone do działań asymetrycznych, zwalczania antyrządowej partyzantki i walki z kartelami.