Tłusty czwartek. Skąd wziął się ten zwyczaj?

Tłusty czwartek w 2019 wygląda nieco inaczej niż jeszcze kilkaset lat temu. Dziś na talerzu jest kaloryczny słodki pączek, dawniej byłby kawał tłustego mięsa. Skąd wziął się tłusty czwartek?

Tłusty czwartek zawładnął nie tylko piekarniami, ale i internetem. W sieci znajdziemy recenzje najlepszych pączków, autorskie przepisy, a nawet memy z pączkami. W tym roku tłusty czwartek wypadł 28 lutego, ale nie zawsze tak jest. To data ruchoma, odbywająca się w ostatni czwartek przed Wielkim Postem.

Korzenie tłustego czwartku sięgają jeszcze czasów starożytnego Rzymu. Żyjący ówcześnie w ten sposób świętowali koniec zimy i nadejście wiosny. Na talerzach królowały tłuste dania, przede wszystkim mięsa. Obfite posiłki popijane były winem. Mem pod tytułem "tłusty czwartek po Podlasku" nie jest więc wcale tak absurdalny, jak mogłoby się to wydawać.

W Polsce pierwsze pączki również były bardzo wytrawne. Powstawały z ciasta chlebowego. Nadziewane jednak były nie owocowymi konfiturami, ale boczkiem, słoniną czy po prostu mięsem. Słodkie wersje zaczęły pojawiać się około XVI wieku.

Zawartość pierwszych słodkich pączków nieco się różniła. W środku miały ukryty mały orzeszek lub migdał. Ten, kto trafił na taki "szczęśliwy" pączek, miał cieszyć się dostatkiem i powodzeniem. Symbolika pozostała do dzisiaj, jednak w znacznie łatwiejszym wydaniu. Podobno wystarczy zjeść w tłusty czwartek co najmniej jednego pączka, aby nadchodzące miesiące były udane.

W Polsce w szczególny sposób obchodzono tłusty czwartek w Małopolsce. Określano go jako „combrowy czwartek”. Legenda podaje, że nazwa pochodziła od nazwiska burmistrza Krakowa z XVII wieku. Prawdopodobnie była to fikcyjna postać surowego handlarza na krakowskim rynku, który miał negatywny stosunek do kobiet. Jego śmierć datowana jest właśnie na tłusty czwartek. Z okazji tego wydarzenia, przekupki na targu urządzały wielką uroczystość. W czasie zabawy zaczepiały przypadkowych mężczyzn, zmuszając ich do zabawy lub oddawania wierzchniej odzieży. Miało to stanowić "zadośćuczynienie" za krzywdy ze strony Combra.

Tłusty czwartek to jednocześnie koniec karnawału. Dokładnie jego ostatni tydzień. Stąd właśnie okazja, by sobie pofolgować. Najeść się tłustych, sytych potraw, które podczas Wielkiego Postu chrześcijanie sobie odmawiają. Zresztą nazwa pochodzi od włoskiego carnevale, z łaciny: carnem levāre ("mięso usuwać") bądź caro, vale ("żegnaj mięso"). Stąd dzień, w którym pozwalamy sobie na więcej w temacie słodkości, nie powinien dziwić.

W tłusty czwartek zjadamy około 100 milionów pączków, a to oznacza, że na każdego Polaka przypada około 2,5 pączka. Średnio jeden pączek to 300 kcal. Niedużo? Pamiętajmy jednak, że obecnie spożywamy coraz więcej cukrów - wynika z badań naukowców.