Szybsze pociągi, i to bez lokomotyw. Polska rewolucja na kolei

We wtorek, 5 września 2023 r. w Brukseli odbędzie się prezentacja technologii MagRail. To innowacyjne rozwiązanie, nad którym od czterech lat intensywnie pracuje zespół polskich inżynierów. Jest to zupełnie nowy pomysł na lewitacyjną kolej magnetyczną – relatywnie niedrogi i prosty do wdrożenia. Nawet jeśli nie zostanie zastosowany w pełni, z powodzeniem może rozwiązać największy problem polskiej kolei.

Technologia lewitacji na kolei nie jest zupełnie nowym pomysłem. Maglev, czyli elektrodynamiczna kolej magnetyczna, z powodzeniem rozwijana jest w Japonii. W Kraju Kwitnącej Wiśni, ale też w Chinach i Niemczech, rozwijana jest także kolej typu Transrapid oparta na unoszeniu elektromagnetycznym.

Polska technologia – MagRail firmy Nevomo – ma jednak pewną istotną przewagę nad konkurencyjnymi rozwiązaniami. Otóż nie wymaga stawiania nowej infrastruktury czy wymiany torów kolejowych. Z powodzeniem może zostać wdrożona na istniejących już podkładach i szynach, co znacząco zmniejsza trudność w realizacji inwestycji, a także same koszty.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

O jakiej różnicy w kosztach jest mowa? W przypadku japońskiej kolei Shinkansen każdy kilometr trasy wiąże się z wydatkiem na poziomie 160 mln euro, a chiński Transrapid kosztował 50 mln euro za kilometr. Wdrożenie polskiej technologii MagRail tymczasem pochłaniać ma jedynie ok. 10 mln euro za kilometr.

Za opracowanie technologii MagRail odpowiada warszawski start-up Nevomo. Wcześniej – jako Hyper Poland – rozpoczął rozwój koncepcji hyperloop i osiągnął na tym polu kilka sukcesów, będąc zauważony także przez SpaceX Elona Muska. Hyperloop wymaga jednak budowania nowej infrastruktury i lepiej sprawdza się na zdecydowanie dłuższych dystansach.

Tymczasem MagRail może zostać wdrożony na istniejących torach kolejowych i funkcjonować równocześnie z konwencjonalnymi pociągami. Doposażone w magnetyczne komponenty linie pozostają bowiem w pełni użyteczne dla standardowych maszyn.

Trzeba tu jednak zauważyć, że o ile hyperloop teoretycznie umożliwiać ma rozwijanie prędkości 1200 km/h, MagRail rozpędzi wagony do prędkości rzędu 300 – 550 km/h. Aktualnie na polskich torach pociągi transportują pasażerów z prędkością maks. 250 km/h, a towar – 120 km/h.

Wcale jednak nie jest tak, że Polacy zrezygnowali z hyperloopa. Kolej przyszłości pozostaje celem Nevomo, ale rewolucja wymaga czasu, a transport szynowy potrzebuje zmian już teraz. MagRail może je przynieść, a równocześnie stać się bazą do późniejszego wdrażania technologii hyperloop.

Tu nie chodzi jednak tylko o prędkość i komfort podróży (wynikający z powstania swoistej poduszki powietrznej pomiędzy wagonami a torami). Olbrzymim atutem jest również to, że magnetyczna kolej pozwala odesłać lokomotywy do lamusa.

Eliminacja lokomotyw może zwiększyć elastyczność systemu i częstotliwość, z jaką kursują pociągi. Krótko mówiąc: specjaliści z firmy Nevomo widzą w swojej technologii szansę na rozwiązanie problemu przepustowości linii kolejowych, który od lat trawi polską kolej.

Co ważne, technologia MagRail wyszła już poza obszar teorii. Na początku 2023 r. firma Nevomo z powodzeniem przeprowadziła testy pasywnej lewitacji magnetycznej na 720-metrowym odcinku w woj. podkarpackim. Była to pierwsza w historii udana lewitacja pojazdu na standardowych torach kolejowych (o rozstawie 143,5 cm).

Jak to wyglądało? Mniej więcej 2-tonowy wózek kolejowy o długości 6 m został rozpędzony do 70 km/h. Po przekroczeniu tej bariery oderwał się od szyn i zaczął lewitować na wysokości ok. 2 cm (ostatecznie dystans ten może być nieco inny). W tym stanie zdołał rozwinąć prędkość 130 km/h. Już pierwsze testy wykazały również, że olbrzymimi atutami technologii jest szybkie przyspieszanie i równie szybkie hamowanie.

Pomysł Polaków wydaje się genialny w swojej prostocie. Polega po prostu na drobnej modyfikacji istniejących już torów kolejowych. Pomiędzy szynami umieszcza się stojan silnika liniowego (zapewniający siłę ciągu lub hamowania), a po bokach – belki lewitacyjne.

Jednak lewitujące pociągi w Polsce nie pojawią się najpewniej zbyt szybko. Mimo to technologia MagRail ma szansę na komercjalizację. Na pierwszym etapie polskie rozwiązanie będzie wdrażane połowicznie. Napęd magnetyczny zostanie zainstalowany, ale belki lewitacyjne – jeszcze nie. Zwiększenie prędkości zatem nie nastąpi, ale elastyczność wynikająca z eliminacji lokomotyw stanie się realna. Przedstawiciele Nevomo nazywają to odpowiedzią na najpilniejsze potrzeby i swego rodzaju biznesowym kompromisem. Polacy nie narzekają przy tym na brak zainteresowania.

Oficjalna prezentacja, która odbędzie się we wtorek, 5 września 2023 r., może sprawić, że o polskiej technologii usłyszy cały świat i rzeczywiście zainteresują się nią podmioty gotowe do rychłego jej wdrożenia. Start wydarzenia, które odbędzie się w Brukseli, został zaplanowany na godzinę 17.00.