Oglądanie tiktoków i rolek zmienia mózg. Skutków nie da się ignorować

Krótkie filmy na platformach takich jak TikTok, Facebook czy Instagram stały się codziennością dla milionów użytkowników. Nigdy wcześniej nasz mózg nie był zmuszony do przetwarzania tak ogromnych ilości informacji i bodźców. Choć dostarczają szybkiej rozrywki, to ich wpływ na mózg może być niepokojący. Zbadała to grupa naukowców z Chin. Ich analiza opublikowana w recenzowanym czasopiśmie "NeuroImage" pokazuje, że mechanizmy działania tych filmów przypominają procesy związane z uzależnieniami.

Badacze ujawnili, że uzależnienie od krótkich filmów stanowi globalne zagrożenie dla zdrowia publicznego. - Użytkownicy w Chinach spędzają w ten sposób średnio 151 minut dziennie, a 95,5 proc. internautów jest w nie zaangażowanych. To intensywne, „momentalne” oglądanie filmów nie tylko zaburza koncentrację, sen i zdrowie psychiczne, ale także zwiększa ryzyko depresji - przekazała jedna z autorek badania, Kexin Wang z Uniwersytetu Północno-Zachodniego w Chinach (Northwest University).

Krótkie filmy mogą dosłownie przeprogramować ludzki mózg - uważają autorzy badań. Osoby, które często je oglądają, wykazują zwiększoną aktywność w układach nagrody, a także zmiany w obszarach odpowiadających za impulsywność, koncentrację i emocje. Jak uważają naukowcy, dlatego, że filmiki są szybkie, mózg wydaje się przeciążony ich przetwarzaniem.

Ich zdaniem, krótkie filmiki dostarczają doznań o wysokim poziomie dopaminy przy minimalnym wysiłku, co może nadmiernie stymulować ścieżki nagrody w mózgu, obwody zaangażowane również w mechanizmy uzależnienia. Z czasem może to zmniejszyć wrażliwość na naturalne nagrody i nasilić impulsywne zachowania.

Jakie są neurologiczne i psychologiczne konsekwencje uzależnienia od krótkich filmików? Pierwszym problemem jest "mgła mózgowa", wynikająca z doomscrollingu, czyli bezmyślnego przewijania ekranu. Proces ten spowalnia przetwarzanie informacji przez mózg, utrudniając koncentrację i podejmowanie decyzji. Jak twierdzą chińscy naukowcy, badania z użyciem Modelu Dyfuzji Dryfu wykazały, że osoby uzależnione mają niższy wskaźnik dryfu, co oznacza wolniejsze myślenie.

Drugim problemem jest osłabienie "awersji do straty", co prowadzi do impulsywnych decyzji. Uzależnieni użytkownicy TikToka i Instagrama mają trudności z analizą zagrożeń, co skutkuje częstszym podejmowaniem szkodliwych decyzji. Chęć szybkiej gratyfikacji przysłania im możliwe konsekwencje, co odbiera zdrowy rozsądek.

Badacze zauważają też, że nawykowe oglądanie krótkich filmów prowadzi do obniżenia zdolności koncentracji. Ciągłe przeskakiwanie pomiędzy różnymi treściami przeciąża korę przedczołową – obszar mózgu odpowiedzialny za kontrolę zachowań, pamięć roboczą i regulację emocji. Badania MRI wykazały, że zwiększone korzystanie z ekranów przez nastolatków koreluje z cieńszą korą mózgową, co może osłabiać zdolność do długotrwałego skupienia.

Ponieważ kora przedczołowa dojrzewa aż do około 25. roku życia, młodzi użytkownicy są szczególnie narażeni na zaburzenia koncentracji, problemy z podejmowaniem decyzji i impulsywność. W dłuższej perspektywie może to utrudniać nie tylko codzienne funkcjonowanie, ale także rozwój poznawczy i emocjonalny.