Naukowcy są zaskoczeni. Rozwiązali zagadkę niesporczaków

Tardigrada, czyli typ bardzo małych zwierząt bezkręgowych, których długość ciała waha się w przedziale 0,1-1,2 mm, są od dawna obiektem zainteresowania wielu naukowców. Wynika to przede wszystkim z ich zdolności do przetrwania w wyjątkowo trudnych warunkach. Wedle najnowszych badań niesporczaki mogą przeżyć w temperaturze nawet 150 st. Celsjusza. Nie jest im również straszne wysokie ciśnienie przekraczające 6000 atmosfer oraz brak wody przez 100 lat. Istnieją też dowody, które potwierdzają, że liczne (bo liczące ponad 1000 gatunków) niesporczaki mogą przetrwać w przestrzeni kosmicznej.

Ostatnie badania, których wyniki opublikowano na łamach czasopisma "Current Biology", dotyczą przeżywalności niesporczaków wobec promieniowania. Mowa o wyjątkowych zdolnościach, bowiem niesporczaki przeżywają promieniowanie o intensywności 1000 razy większej niż śmiertelna dawka dla ludzi. Naukowcy ustalili, że Tardigrada mają rozwiniętą umiejętność naprawiania szkód wywołanych ekspozycją na promieniowanie.

Do tej pory uczeni podejrzewali, że niektóre gatunki niesporczaków mają niebywałą wytrzymałość na promieniowanie jonizujące z uwagi na obecność białka, które hamuje uszkodzenia DNA (Dsup). W istocie to białko unikatowe dla niesporczaków, jednak nie każdy gatunek niesporczaków je posiada, w związku z czym biolodzy uznali, że ochronę przed promieniowaniem zapewnia inny mechanizm.

Do badań wykorzystali więc gatunek Hypsibius exemplaris, który posiada Dsup. Poddali go promieniowaniu w ekstremalnych dawkach – również takich, które przekraczają dawkę śmiertelną. Wynik zdziwił naukowców.

– To, co zobaczyliśmy, zaskoczyło nas. Niesporczaki działają w sposób dla nas niespodziewany – mówił Bob Goldstein z Uniwersytetu w Karolinie Północnej w Chapel Hill.

DNA poddanego ekstremalnym próbom Hypsibius exemplaris zostało poważnie uszkodzone. Naukowcy zauważyli, że niesporczaki wykazują zdolność do ekstremalnego zwiększania tempa produkcji genów odpowiedzialnych za naprawę DNA. W krótkim czasie wspomniane geny stają się najliczniejszymi w ciałach badanych organizmów, a po 24 godzinach od ekstremalnej ekspozycji niesporczaki potrafią naprawić większość uszkodzonego DNA.

Z ustaleń uczonych wynika też, że te mikroskopijne stworzenia niejako rozpoznają promieniowanie jonizujące i natychmiast wywołują w organizmie reakcję obronną. Najnowsze ustalenia mogą przyczynić się do opracowania w przyszłości mechanizmów ochrony zwierząt przed szkodliwym promieniowaniem.