Kim jest drugi polski astronauta? Droga z Łodzi w kosmos

Sławosz Uznański-Wiśniewski jest doktorem elektroniki, pracownikiem CERN i ESA. Dodatkowo już niebawem stanie się drugim Polakiem w kosmosie. Jak wspominał w wielu wywiadach, od dziecka fascynował się nocnym niebem i marzył o locie w kosmos. Już jako nastolatek postanowił, że będzie pracować przy wielkich projektach naukowych i eksploracji przestrzeni kosmicznej. Marzenia z czasem zaczęły przybierać bardzo konkretny kształt. 

Pochodzi z Łodzi, gdzie w 2008 r. ukończył z wyróżnieniem Politechnikę Łódzką. W tym samym roku otrzymał tytuł magistra inżyniera na Uniwersytecie i Politechnice w Nantes. Trzy lata później obronił doktorat poświęcony projektom odpornym na promieniowanie do zastosowań kosmicznych na Uniwersytecie Aix-Marseille.

W ramach rozprawy skupił się na tworzeniu technologii CMOS, które są zdolne wytrzymać ekstremalne warunki promieniowania w przestrzeni kosmicznej. Prace łączyły badania teoretyczne z praktycznymi testami komponentów w kontrolowanym środowisku, co było kluczowe dla ich późniejszej kwalifikacji do misji kosmicznych.

W trakcie studiów doktoranckich współpracował z firmą francuską STMicroelectronics. To właśnie tam testował i doskonalił europejskie technologie cyfrowe przystosowane do radzenia sobie z promieniowaniem. Doświadczenie stanowi fundament jego późniejszej pracy jako inżyniera ds. niezawodności w CERN, ukierunkowanej na zastosowanie tych rozwiązań również w akceleratorach cząstek.

W listopadzie 2022 r. został wybrany rezerwowym astronautą Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Droga w gwiazdy nie była prosta, bowiem Sławosz musiał pokonać ponad 22 tys. kandydatów. Został wtedy zakwalifikowany jako jedna z 11 osób do listy rezerwowej, która została ogłoszona podczas posiedzenia rady ESA w Paryżu.

Kilka miesięcy później, 1 września 2023, rozpoczął pracę w Europejskiej Agencji Kosmicznej jako "project astronaut". Tym samym wszedł w machiny szkolenia przygotowującego do udziału w przyszłych misjach kosmicznych.

Ogromne wyróżnienie, jakim jest wybór do misji kosmicznej, wiąże się z miesiącami intensywnych przygotowań i wymaga ogromnego nakładu pracy. Łodzianin rozpoczął intensywne szkolenie już w we wrześniu 2023 r. w Europejskim Centrum Astronautów (EAC) w Kolonii. Miejsce jest  głównym ośrodkiem szkoleniowym ESA dla przyszłych astronautów. Przygotowania składały się z części teoretycznej, gdzie naukowiec poszerzał swoją wiedzę z dziedziny astrofizyki, astrobiologii czy medycyny kosmicznej.

Oprócz umysłu przyszli astronauci szkolą również ciało. Warunki mikrograwitacji są wyzwaniem dla organizmu, dlatego naukowiec trenował regularnie w tzw. kosmicznej siłowni znajdującej się w Europejskim Centrum Astronautów.

W szkoleniu astronautów pomocna również okazuje się wirtualna rzeczywistość, która pomaga astronautom przygotować się do warunków panujących na ISS. Przygotowanie obejmuje nawigację po Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i oswojenie się ze stanem mikrograwitacji. Uznański zdobył również praktyczne umiejętności medyczne – od pobierania krwi, przez szycie ran, po obsługę systemów ratunkowych, by być gotowym do niesienia pomocy na orbicie

Polska misja naukowa IGNIS stanowi pierwszy tak wszechstronny projekt badawczy realizowany na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w historii polskiej nauki. Projekt ten ma na celu przeprowadzenie licznych eksperymentów naukowych i technologicznych, które mogą mieć istotny wpływ na rozwój takich dziedzin jak medycyna, biologia, inżynieria kosmiczna oraz psychologia.

W ramach projektu zostanie przeprowadzonych 13 eksperymentów. Badania będą obejmować m.in. wpływ mikrograwitacji na układ odpornościowy, stabilność leków w przestrzeni kosmicznej, odporność mikroorganizmów ekstremofilnych, a także wpływ przebywania w warunkach kosmicznych na kondycję psychiczną astronauty.

Prywatnie Sławosz Uznański-Wiśniewski upodobał sobie żeglarstwo, które jak twierdzi nauczyło go precyzji i pracy zespołowej. Równie bliska jest mu wspinaczka górska – zdobywał szczyty w Tatrach, Alpach i Himalajach, w tym dwa sześciotysięczniki. Zamiłowanie do podróży i odkrywania nowych kultur idzie w parze z jego potrzebą ciągłego rozwoju i otwartości na świat. W styczniu 2025 r. ożenił się z Aleksandrą Uznańską-Wiśniewską, posłanką Koalicji Obywatelskiej.

Wraz ze Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na Międzynarodową Stację Kosmiczną wyruszą Peggy Whitson, Shubhanshu Shukla oraz Tibor Kapu. Załoga ma polecieć kapsułą Crew Dragon, a na orbitę wyniesie ich rakieta Falcon 9 stworzona przez SpaceX. Pojazd zostanie wystrzelony z Centrum Kosmicznego im. Johna F. Kennedy’ego na Florydzie.

Misja Ax-4 będzie czwartą komercyjną wyprawą organizowaną przez Axiom Space. Udział Polaka w tej misji jest wynikiem umowy zawartej między Ministerstwem Rozwoju i Technologii a Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) w celu przygotowania i realizacji polskiej misji technologiczno-naukowej IGNIS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W przygotowaniach uczestniczy również Polska Agencja Kosmiczna (POLSA), pełniąc rolę agencji wykonawczej Ministerstwa Rozwoju i Technologii.