Czym jest saletra amonowa? To ona spowodowała wybuch w Bejrucie

Wybuch w Bejrucie mógł sprawiać wrażenie, że w powietrze – wraz z setkami ludzi i połową miasta – wyleciał skład materiałów wybuchowych. Choć wyjaśniono, że były to nawozy, pierwsze wrażenie okazało się słuszne. Od pożytecznego nawozu czy środka czystości do ładunku wybuchowego wiedzie bowiem bardzo krótka droga.

Saletra amonowa - azotan amonu. Powszechnie dostępna substancja, która może być niebezpieczna
Źródło zdjęć: © Domena publiczna
Łukasz Michalik

Saletra amonowa, czyli azotan amonu, to bogaty w azot, nieorganiczny związek chemiczny. Jest stosowany zazwyczaj w postaci niewielkich, jasnych granulek i stanowi cenną pomoc dla rolników. Wynika to z faktu, że wysokiej zawartości potrzebnego do nawożenia azotu towarzyszy wysoka higroskopijność i rozpuszczalność w wodzie.

W praktyce oznacza to, że saletra amonowa to świetny nawóz albo składnik nawozów. Łatwo ją transportować, łatwo też przenika do gleby i dostarcza uprawom potrzebnych składników.

Dlaczego saletra amonowa jest niebezpieczna?

Pod wpływem temperatury saletra amonowa ulega rozkładowi. Rozkłada się na wodę i podtlenek azotu – ten sam, który stomatolodzy wykorzystują w roli gazu rozweselającego, a tunerzy po nazwą nitro używają do krótkotrwałego, gwałtownego podniesienia mocy silnika i zamiany samochodu w rakietę na kołach.

Obraz
© Wikimedia Commons, Stefan-Xp, Lic. CC BY-SA 3.0

Samochodowa instalacja - butla z podtlenkiem azotu

Problem w tym, że bardzo wysoka temperatura sprawia, że rozkład następuje w sposób wybuchowy.

Właściwość tę wykorzystano m.in. przy produkcji prochu amonowego (efektywny, ale kłopotliwy w użyciu ze względu na wchłanianie wody). Współcześnie saletra amonowa jest także stosowana przez różnych zamachowców – jest stosunkowo tania, łatwo dostępna i nieskomplikowana w użyciu.

Jak zbudować bombę?

Przed laty, gdy telewizja publiczna nad disco polo stawiała edukację, w paśmie o nazwie "Telewizja Edukacyjna" emitowała program "Kuchnia". Prowadzący – Wiktor Niedzicki – wraz z młodymi pomocnikami poruszał w nim zagadnienia z zakresu chemii i fizyki. Posługiwał się przy tym rekwizytami, jakie znajdowały się w każdym domu.

Uświadamiał przy okazji, że banalne przedmioty – jak mąka, środki czystości czy nawozy – w połączeniu z działaniem popartym wiedzą lub zwykłym, nieszczęśliwym wypadkiem, mogą zmienić się, jak w Bejrucie, w śmiertelne zagrożenie. Dotyczy to także saletry amonowej.

Wybrane dla Ciebie

Może spowalniać starzenie. Napój z tą substancją zna każdy
Może spowalniać starzenie. Napój z tą substancją zna każdy
Francja modernizuje siły powietrzne. Zamówiła podniebne bestie
Francja modernizuje siły powietrzne. Zamówiła podniebne bestie
Zyska Korea Południowa. USA sprzedadzą im te rakiety za 34 mln dol.
Zyska Korea Południowa. USA sprzedadzą im te rakiety za 34 mln dol.
Pokazał Oriesznika? Tajemniczy model na biurku Łukaszenki
Pokazał Oriesznika? Tajemniczy model na biurku Łukaszenki
AIM-120D-3 AMRAAM dla Polski. Pociski przeznaczone dla F-35
AIM-120D-3 AMRAAM dla Polski. Pociski przeznaczone dla F-35
Nowy front Putina. Rosja pomaga Chinom przygotować inwazję na Tajwan
Nowy front Putina. Rosja pomaga Chinom przygotować inwazję na Tajwan
"Zadzwoniło do domu". Polski instrument GLOWS na pokładzie misji NASA
"Zadzwoniło do domu". Polski instrument GLOWS na pokładzie misji NASA
TechNielogicznie #1. Czy misja Ignis była stratą pieniędzy?
TechNielogicznie #1. Czy misja Ignis była stratą pieniędzy?
Gigant dla sąsiada Polski. Takiego samolotu jeszcze nie mieli
Gigant dla sąsiada Polski. Takiego samolotu jeszcze nie mieli
Zniknęło całkowicie 6,2 mln lat temu. Wciąż jest na mapie
Zniknęło całkowicie 6,2 mln lat temu. Wciąż jest na mapie
"Okropna spółka". Znany analityk prawie wypowiedział wojnę Sony
"Okropna spółka". Znany analityk prawie wypowiedział wojnę Sony
Rybacy znaleźli podwodnego drona. Miał 3,5 metra długości
Rybacy znaleźli podwodnego drona. Miał 3,5 metra długości