Chociaż F-35 Lightning II jest uważany za niemający odpowiednika, najnowocześniejszy samolot wielozadaniowy na świecie, Amerykanie nie spoczęli na laurach i stale opracowują nowe rozwiązania zwiększające jego możliwości bojowe. Najnowszą informacją jest zapowiedź wyposażenia myśliwca, począwszy od siedemnastej serii produkcyjnej, w nową stację radiolokacyjną AN/APG-85.
Wzmianki o nowym radarze pojawiły się pod koniec 2022 roku w rządowych dokumentach budżetowych, ale ponieważ wcześniej nie było na ten temat żadnych informacji, część mediów podejrzewała, że chodzi o zwykłą literówkę. Na początku stycznia 2023 roku informację o nowym radarze potwierdzili jednak przedstawiciele zarówno F-35 Joint Program Office, jak i koncernu Northrop Grumman, który jest jego producentem.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
– Siły powietrzne, marynarka wojenna i piechota morska pracują wspólnie nad rozwojem nowego zaawansowanego radaru, który ma być zdolny do radzenia sobie z obecnymi i przewidywanymi zagrożeniami latającymi i naziemnymi. Nowy radar będzie kompatybilny ze wszystkimi wariantami F-35 – głosi oświadczenie Joint Program Office.
W tym przypadku określenie "wszystkie warianty" oznacza samoloty w wariantach F-35A, B i C, ale muszą być wyprodukowane w najnowszej wersji Block 4. W chwili obecnej nie przewiduje się montażu nowego radaru na samolotach wcześniejszych serii produkcyjnych Block 1A, 1B, 2A, 2B, 3i czy 3F. Nie wiadomo natomiast, co z samolotami F-35 Block 4 wcześniejszych serii produkcyjnych – na przykład polskimi, które formalnie będą już należały do wariantu Block 4, ale pierwsze egzemplarze zostaną wyprodukowane w ramach szesnastej serii produkcyjnej.
W tej chwili F-35 są wyposażone w radar Northrop Grumman AN/APG-81. Jest to urządzenie z nieruchomą anteną z aktywnym skanowaniem fazowym. Producent spodziewa się, że jego produkcja będzie trwała poza rok 2035 i osiągnie ponad 3 tysiące egzemplarzy. Nie wiadomo, jak się mają te plany do pojawienia się nowego radaru, który może być wdrożony już w najbliższym czasie. Zamiar zamówienia pierwszych siedmiu F-35 z radarami AN/APG-85 zapisano już na rezerwowej liście wydatków US Air Force już na rok budżetowy 2023. Nie wiadomo przy tym, czy chodzi już o urządzenia seryjne czy prototypy. W przypadku wdrożenia nowych radarów Northrop musiałby poszukać nowych zastosowań dla swojego AN/APG-81.
O AN/APG-85 nie mamy właściwie żadnych informacji. Od czasu opracowania AN/APG-81 technika radarów AESA bardzo się rozwinęła. Można się spodziewać, że radar będzie oparty na półprzewodnikach wykorzystujących azotek galu, dzięki czemu jego zasięg i rozdzielczość znacząco wzrosną. Można też zakładać, że AN/APG-85 będzie miął jeszcze większe możliwości wykorzystania w prowadzeniu walki elektronicznej. Innych możliwości możemy się jedynie domyślać, tym bardziej że nawet osiągi dotychczasowego radaru są niejawne.
– AN/APG-85 jest zaawansowanym wielofunkcyjnym sensorem, który będzie kompatybilny ze wszystkimi wariantami samolotu F-35 i jest zdolny do radzenia sobie z obecnymi i przewidywanymi zagrożeniami latającymi i naziemnymi. Do jego opracowania zostały wykorzystane najnowsze osiągnięcia techniki, które zapewnią jego użytkownikom przewagę powietrzną. Radar zapewni pilotom niezrównaną świadomość pola bitwy, która przełoży się na zwiększoną efektywność i przeżywalność – stwierdził w wydanym oświadczeniu Northrop Grumman.
APG-81 AESA Radar for the F-35 JSF
Inne ulepszenia w F-35
W F-35 zmieni się nie tylko radar. Zarówno w samolotach nowych, jak i tych modernizowanych do standardu Block 4 wymianie ulegnie wiele innych elementów. Niektóre pozostają niejawne, ale nawet z tego, co ujawniono, wyłania się obraz daleko posuniętej modernizacji mającej zwiększyć możliwości bojowe samolotów, które już dzisiaj są określane przez użytkowników jako niezrównane. Równocześnie za każdym razem należy podkreślić, że w niemal każdym przypadku wspominane zalety nie mogą być opisywane ze względu na tajemnicę.
W każdym razie F-35 Block 4 otrzymają między innymi nowy elektrooptyczny system celowniczy EOTS (Electro-Optical Targeting System). Jest to czujnik łączący funkcje termonamiernika i kamery śledzącej cele w powietrzu i na ziemi, zapewniający pilotom zdolność do precyzyjnego naprowadzania na cel pocisków powietrze–powietrze i powietrze–ziemia. EOTS pozwala na identyfikację interesujących obiektów, wykonywanie rozpoznania i precyzyjne naprowadzanie na cel broni kierowanej laserowo lub za pomocą nawigacji satelitarnej.
Advanced EOTS zyskał między innymi kamerę na podczerwień o wyższej rozdzielczości pracującą na falach krótkich, nową kamerę telewizyjną wysokiej rozdzielczości czy marker podczerwieni. Unowocześniony będzie także system rozproszonej apertury (Distributed Aperture System) składający się z kamer na podczerwień zapewniających dookolne pole obserwacji. Zmodernizowany zostanie również pakiet walki elektronicznej, a arsenał poszerzy się o bomby GBU-53/B StormBreaker.
Aby pilot mógł wykorzystać pełnię możliwości wymienionych urządzeń, samolot zyska nowy komputer z szybszymi procesorami i pojemniejszą pamięcią. Wymieniony będzie też panoramiczny wyświetlacz wielkoformatowy. Te działania są realizowane w ramach programu Technology Refresh 3, którego ogólnym celem jest modernizacja systemu komputerowego tak, aby poradził sobie z obsługą wszystkich urządzeń i oprogramowania przewidzianego dla F-35 Block 4. Łącznie w samolocie ma być wprowadzonych kilkadziesiąt większych i mniejszych zmian. Po latach opóźnień i wzrostu kosztów produkcja samolotów w pełnej konfiguracji Block 4 ma się rozpocząć w 2029 roku.
Potwierdzenie informacji o nowym radarze zbiega się w czasie z ogłoszeniem podpisania wielkiego kontraktu na kolejne serie produkcyjne F-35. W ramach umowy wartej 30 miliardów dolarów Lockheed Martin dostarczy 389 myśliwców dla sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych i odbiorców zagranicznych, w tym Polski, Belgi i Finlandii. Piętnasta seria produkcyjna obejmuje 145 samolotów, szesnasta seria to 127 maszyn, a siedemnasta – 126 myśliwców.
Maciej Hypś, dziennikarz konflikty.pl
