Urządzenie z Lublina na ISS. Jest już stałym wyposażeniem stacji kosmicznej

Polska Agencja Kosmiczna podała informacje o wykorzystaniu polskiego urządzenia w mediach społecznościowych. Misja Ax-3, podczas której Marcus Wandt poddał się eksperymentowi, zakończyła się 9 lutego.

Jak wyjaśnił Wojciech Broniatowski, dyrektor operacyjny w lubelskiej firmie Cortivision, szwedzki astronauta został poddany badaniom dwa razy - raz przed wylotem w kosmos i raz podczas pobytu na ISS. Planowane jest jeszcze trzecie badanie po powrocie astronauty na Ziemię.

Eksperyment, w którym wykorzystano polskie urządzenie, był prowadzony pod kierownictwem politechniki szwedzkiej, a konkretnie - KTH Royal Institute of Technology w Sztokholmie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Broniatowski opisał, że "Marcus przeprowadził kilka eksperymentów na orbicie, w tym jeden zaprojektowany przez KTH, w którym udzieliliśmy wsparcia technicznego, korzystając z naszego sprzętu. Eksperyment ten wykorzystywał nasz funkcjonalny spektroskop bliskiej podczerwieni – urządzenie, które sami produkujemy w Polsce i sprzedajemy na cały świat do jednostek naukowych. Sam spektroskop jest urządzeniem naukowym, które umożliwia badanie aktywności mózgu w sposób nieinwazyjny. Zaletami naszego produktu, które umożliwiły wykorzystanie go w kosmosie jest jego mobilność, niewielki rozmiar, technologia bliskiej podczerwieni".

Broniatowski podkreślił, że urządzenie, które było już wykorzystane wcześniej w misji Ax-2 (w maju 2023 r.), teraz jest stałym elementem wyposażenia ISS. Najnowszy eksperyment, zatytułowany "Orbital Architecture", przeprowadzony podczas misji Ax-3, miał na celu zbadanie, jak percepcja i poziom stresu astronauty zmieniają się w zależności od otaczającej go przestrzeni.

Broniatowski wyjaśnił, że "chodzi tutaj o przestrzeń stacji kosmicznej, a więc o pewien specyficzny rodzaj architektury, która otacza astronautę w przestrzeni kosmicznej. Dane te będą analizowane głównie przez badaczy z Szwecji. Możliwe, że też będziemy brali udział w analizie, tak jak braliśmy udział w przeprowadzeniu eksperymentu w trakcie trwania misji. Dla nas jest to również cenna wiedza o tym, jak te eksperymenty przeprowadzać w kosmosie i daje nam szansę na wykorzystanie ich także w przyszłości".

Spektroskop bada relatywne zmiany stężenia tlenu we krwi, która przepływa przez różne obszary mózgu. "Z wiedzy, którą udało się zgromadzić przez lata wiadomo, które obszary odpowiedzialne są za jakie funkcje - np. uwagowe, motoryczne czy pamięciowe. Bardzo uproszczone zasada mówi, że obszar, który się aktywuje, potrzebuje więcej tlenu. Technologia ta jest alternatywą dla EEG czy rezonansu magnetycznego, które ze względu na swoje ograniczenia w mobilności lub warunki środowiskowe nie mogą być zastosowane w kosmosie w sposób wymagany w tym eksperymencie. Istotna dla badania była także możliwość przeprowadzenia eksperymentu samodzielnie - bez konieczności udziału osób asystujących na ISS" - zrelacjonował Broniatowski.

Wyniki eksperymentu, które zostaną ogłoszone w ciągu najbliższych miesięcy, mają pomóc w zrozumieniu nie tylko ludzkiej fizjologii, ale także przyczynić się do rozwoju rozwiązań wspierających astronautów podczas długich misji kosmicznych.

To samo urządzenie ma być również wykorzystane w innym eksperymencie - w planowanej na jesień br. misji z udziałem astronauty z Polski, którym będzie najprawdopodobniej Sławosz Uznański. "To będzie nasz autorski eksperyment, niepowiązany ze szwedzkimi badaniami, skupiony wokół badania efektywności komunikacji interfejsu mózg-komputer w warunkach mikrograwitacji. Więcej na ten temat na razie nie mogę powiedzieć" - zastrzegł Broniatowski.

W misji Ax-3, która zakończyła się 9 lutego, wzięli udział: Amerykanin Michael López-Alegría - dowódca, pracownik Axiom; Walter Villadei - pilot z włoskich sił powietrznych; Alper Gezeravci - pierwszy w historii astronauta z Turcji; oraz Szwed Marcus Wandt - pierwszy astronauta z Grupy Astronautów ESA 2022.