Ukraińcy w końcu ją ujawnili. Tej broni może im zazdrościć świat

System Tryzub to jedno z bardziej tajemniczych rozwiązań opracowanych przez ukraiński przemysł obronny w ostatnich latach. Choć oficjalnie został ujawniony dopiero w 2024 r., prace nad nim prowadzono znacznie wcześniej – według nieoficjalnych źródeł, co najmniej od 2021 r. System ten powstał jako odpowiedź na rosnące zagrożenie ze strony rosyjskich dronów, pocisków manewrujących i innych środków rażenia powietrznego, które stanowią poważne wyzwanie dla ukraińskiej armii. Został opracowany przez koncern Ukroboronprom przy współpracy z kilkoma ukraińskimi firmami technologicznymi i instytutami badawczymi.

Tryzub nie jest klasycznym systemem obrony powietrznej. To zintegrowana platforma do wykrywania, zakłócania i fizycznego neutralizowania celów powietrznych. W jego skład wchodzą radary o wysokiej precyzji, sensory optoelektroniczne oraz – co najważniejsze – laserowy system bojowy zdolny do przechwytywania i niszczenia celów z wykorzystaniem wiązki energii. Jego pełna specyfikacja pozostaje tajemnicą, ale z dotychczas ujawnionych informacji wynika, że Tryzub operuje na krótkim dystansie – do kilku kilometrów – i jest przeznaczony głównie do niszczenia nisko lecących bezzałogowców.

Ukraińskie media branżowe wskazują, że system został przetestowany w warunkach bojowych już pod koniec 2023 r., a w 2024 r. wprowadzono pierwsze egzemplarze do użytku operacyjnego – prawdopodobnie w rejonach szczególnie zagrożonych przez intensywne użycie dronów przez Rosję, jak np. okolice Dniepru, Zaporoża czy Odessy. Według deklaracji producenta, Tryzub może pracować niemal bez przerwy, o ile tylko zapewni mu się stały dostęp do energii. To czyni go potencjalnie rewolucyjnym rozwiązaniem w walce z tanimi, ale licznie wykorzystywanymi dronami kamikadze typu Shahed.

Systemy laserowe, takie jak ten zastosowany w Tryzubie, działają na zasadzie koncentracji energii w bardzo wąskiej wiązce, która w ułamkach sekundy jest w stanie przepalić elementy nośne celu, zniszczyć jego elektronikę lub doprowadzić do eksplozji. Ich największym atutem jest niemal zerowy koszt pojedynczego "strzału" – nie potrzeba rakiety za setki tysięcy dolarów, wystarczy energia elektryczna. Eksperci szacują, że koszt jednego "strzału" takiego systemu to zaledwie kilka dolarów. Dodatkowo, tego rodzaju broń jest trudna do zakłócenia czy przechwycenia, a odpowiednio ustawiona może działać w pełni autonomicznie.

Tryzub porównywany jest do izraelskiego systemu Iron Beam – laserowego odpowiednika Żelaznej Kopuły. Ten drugi jest dobrym przykładem tego, jak wygląda porównanie kosztów wykorzystania wiązki lasera i tradycyjnych rakiet do niszczenia celów powietrznych. Jak zostało już wspomniane, jednorazowe użycie lasera to koszt ok. kilku dolarów. Z kolei szacowany koszt rakiety przechwytującej Tamir, wykorzystywanej w systemie obrony powietrznej Żelaznej Kopuły, to 40-50 tys. dolarów.

Warto zauważyć, że oba rozwiązania powstały w odpowiedzi na podobne zagrożenia: masowe użycie tanich, trudnych do przechwycenia dronów oraz rakiet krótkiego zasięgu. Różnice tkwią głównie w skali i zaawansowaniu technologii – Iron Beam Izraelczycy rozwijali od ponad dekady, natomiast Tryzub to projekt powstały w warunkach wojennych, pod presją czasu i potrzeb frontu. Mimo to, ukraiński system już teraz budzi duże zainteresowanie, nie tylko w kraju, ale i za granicą – jako przykład tego, jak technologia może realnie zmienić układ sił na współczesnym polu walki.