Wzmocnienie tajwańskiej obrony powietrznej

W odpowiedzi na narastające zagrożenie dla Tajwanu ze strony Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) Stany Zjednoczone postanowiły wzmocnić zdolności obronne swojego sojusznika. Nie przejmując się pogróżkami i zastraszaniem ze strony Pekinu, Amerykanie dostarczyli Tajwanowi najnowocześniejszą wersję myśliwca F-16V oraz pociski na podczerwień krótkiego zasięgu AIM-9X Block II Sidewinder. Jest to bezpośrednia odpowiedź na wzrastającą liczbę lotów chińskich samolotów wojskowych wokół wyspy.

Rzecznik prasowy tajwańskich sił powietrznych potwierdził, że pociski AIM-9X Block II zostały już dostarczone i są wykorzystywane w eskadrach myśliwców F-16V. Dostawy zostały zrealizowane zgodnie z harmonogramem i obecnie F-16 startujące na przechwycenie samolotów ChRL dysponują już najnowocześniejszymi na świecie pociskami na podczerwień. Według nieoficjalnych informacji w nowe pociski zostały wyposażone wszystkie 64 F-16V z 4. skrzydła myśliwców taktycznych stacjonującego w bazie Chiayi na południowym zachodzie kraju.

Jednocześnie poinformowano o opóźnieniach w dostawach kolejnych myśliwców F-16V. Wynikają one z zakłóceń w łańcuchu dostaw u producenta samolotu Lockheed Martin. Opóźnienia powstały jeszcze w czasach pandemii COVID-19 i do tej pory nie udało się nadrobić zaległości. Opóźnienia dotyczą wszystkich kontraktów na F-16V, a więc również tych przeznaczonych dla Słowacji czy Bułgarii. Tajwan zamierza doprowadzić do wersji F-16V wszystkie 141 posiadanych myśliwców starszych odmian F-16A/B. Dodatkowo zamówił w USA 66 fabrycznie nowych F-16V oznaczonych również jako F-16 Block 70. Po zakończeniu dostaw Tajwan będzie dysponował ponad 200 F-16V stając się największym użytkownikiem F-16 na Dalekim Wschodzie.

Kluczowym elementem odróżniającym F-16V od starszych wersji jest radar z aktywnym skanowaniem fazowym AN/APG-83 Scalable Agile Beam Radar (SABR). W porównaniu do starszych radarów z anteną poruszaną mechanicznie radary AESA oferują większy zasięg, prędkość przetwarzania danych, większą zdolność do rozróżniania pojedynczych celów w grupie, są trudniejsze do zakłócenia, mogą być wykorzystane jako środek walki elektronicznej i mogą równocześnie skanować przestrzeń powietrzną i powierzchnię lądu lub morza. Radar SABR jest tak dokładny, że może zidentyfikować wrogi samolot na podstawie liczby łopatek w sprężarce w silniku schowanym głęboko w kadłubie. Ponadto, ponieważ nie mają ruchomej anteny, radary klasy AESA są mniej podatne na usterki mechaniczne.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Modernizacja obejmowała także: nowy modułowy komputer misji (Modular Mission Computer), nowocześniejsze elementy awioniki oparte na komercyjnych produktach, szybką magistralę danych o dużej pojemności, kompatybilność z nahełmowym systemem celowniczym Joint Helmet Mounted Cueing System (JHMCS II) firmy Rockwell Collins, nowy centralny wyświetlacz Center Pedestal Display, łącze wymiany danych taktycznych Link 16, wielofunkcyjny system dystrybucji informacji Joint Tactical Radio System (MIDS-JTRS), nowy system nawigacji satelitarnej i bezwładnościowej GPS/INS oraz zmodernizowane wyposażenie do walki elektronicznej oparte na systemie Terma ALQ-213 z urządzeniem ostrzegającym o opromieniowaniu radarem AN/ALR-56M i różnymi zasobnikami walki elektronicznej, w tym ALQ-184. Dodatkowo modernizacja polegała na zainstalowaniu systemu automatycznego unikania kolizji z ziemią (Auto GCAS), transpondera swój-obcy APX-126 Combined Identification Friend-or-Foe oraz integracji pakietu nowych rodzajów broni, w tym AGM-88 HARM.

F-16V został także wyposażony w zmodernizowane podwozie i ulepszony silnik F100-PW-229, co pozwala na przenoszenie większej ilości paliwa i cięższych ładunków uzbrojenia. W zakresie celowania F-16V jest kompatybilny z zasobnikami celowniczymi Lockheed Martin AN/AAQ-33 Sniper Targeting System lub Northrop Grumman AN/AAQ-28 Litening Targeting System, a opcje uzbrojenia obejmują bomby kierowane GPS-em GBU-31 i GBU-38 Joint Direct Attack Munitions, GBU-54 Laser JDAM, bomby kierowane laserowo GBU-10 Enhanced Paveway II i GBU-24 Enhanced Paveway III, a także bomby dwutrybowe CBU-105 Sensor Fused Weapon. Do ataków z dalszej odległości, w zależności od typu celu, F-16V może przenosić pociski przeciwokrętowe AGM-84 Harpoon, pociski przeciwradiolokacyjne AGM-88 HARM i pociski powietrze-ziemia AGM-154 JSOW oraz AGM-84H/K SLAM-ER. Do działań w powietrzu samolot jest uzbrojony w pociski powietrze-powietrze AIM-120C-7 AMRAAM i AIM-9X Sidewinder.

Chińskie myśliwce rutynowo wlatują w tajwańską strefę identyfikacji powietrznej. Nie oznacza to jeszcze naruszenia granic państwa, ale pojawianie się samolotów przeciwnika w obszarze grożącym ryzykiem takiego naruszenia. Każde państwo ustala własne strefy identyfikacji powietrznej, które nie są wiążące prawnie dla innych państw. Jednak w sytuacji wlecenia w strefę identyfikacji powietrznej Tajwan musi wysłać myśliwce w celu przechwycenia podejrzanych samolotów. W związku wysoką aktywnością lotnictwa chińskiego oznacza to, że tajwańskie myśliwce latają niemal codziennie.

W razie podjęcia przez chińskich pilotów jeszcze agresywniejszych działań Tajwańczycy muszą być gotowi do obrony stąd konieczność przenoszenia najnowocześniejszych pocisków powietrze–powietrze. Wszak Chińczycy również dysponują bardzo nowoczesnymi myśliwcami w postaci J-10, J-16 czy J-20. Tajwan zamówił 140 AIM-9X Block II w 2016 r. To właśnie te pociski są obecnie wdrażane do uzbrojenia. W 2023 r. zamówiono dodatkowych 100 pocisków tego typu, które mają być dostarczone do 2030 r.

Geneza pocisku AIM-9 sięga lat 50-tych XX w. Co ciekawe ich debiut bojowy przypadł właśnie na starcie samolotów tajwańskich z chińskimi w 1958 r. Pociski rodziny AIM-9 weszły do uzbrojenia USA i około 30 innych państw stając się najpopularniejszymi pociskami tej klasy na zachodzie. Rakiety są produkowane przez koncern Raytheon.

Pierwsze odpalenie AIM-9X Block II nastąpiło w 2008 r. W porównaniu do wcześniejszych wersji, nowy pocisk może być odpalony w trybie lock-on-after-launch (LOAL), jest wyposażony w nowy zapalnik i łącze danych. Jest uzbrojony w głowice odłamkową WDU-17/B i jest napędzany jednostopniowym silnikiem rakietowym Orbital ATK Mk 139. Dzięki sterowaniu wektorem ciągu pocisk jest bardzo zwrotny i może manewrować z przeciążeniami do 60 g. Zasięg pocisku wynosi około 35 km, a prędkość maksymalna sięga ponad 3000 km/h.

Tryb LOAL oznacza, że pocisk może namierzyć cel dopiero po odpaleniu. W połączeniu z celownikiem nahełmowym pilota i łączem danych oferuje to możliwość zaatakowania celu będącego w momencie odpalenia poza strefą widzenia głowicy pocisku – na przykład za samolotem. Pilot wyposażony w celownik nahełmowy odwraca głowę obserwując cel, a komputer przesyła dane do pocisku, który po odpaleniu zawraca. W tym momencie głowica pocisku naprowadzająca się na podczerwień sama odnajduje cel i się na niego naprowadza. W czasie manewrowej walki powietrznej znacznie zwiększa to szansę na oddanie pierwszego strzału i w konsekwencji zestrzelenie przeciwnika.

AIM-9X Block II wykorzystuje zaawansowany system śledzenia celu z wykorzystaniem głowicy obrazowej, która rejestruje obraz celu i śledzi go nawet w warunkach ograniczonej widoczności. Dzięki temu może skutecznie zwalczać cele manewrujące i śledzić je nawet przy dużych prędkościach. System ten umożliwia również identyfikację i odrzucenie fałszywych celów (flar) oraz zdolność do działania w obecności zakłóceń.

Autor: Marcin Wołoszyk