Najnowszy amerykański myśliwiec. F‑15EX Eagle II z problemami

Najnowszym, co nie oznacza najnowocześniejszym, myśliwcem amerykańskich sił powietrznych jest F-15EX Eagle II. Ta maszyna dopiero wchodzi do produkcji, a jej podstawowym zadaniem jest przejęcie obowiązku obrony przestrzeni powietrznej USA od starszych modeli F-15C. Równocześnie, dzięki swojej wielkości i osiągom, F-15EX ma wielki potencjał w roli samolotu uderzeniowego czy nosiciela pocisków balistycznych.

Chociaż pierwotnie odnoszono się do F-15EX z dużym entuzjazmem, ponieważ miał być rozwiązaniem szybkim i niskokosztowym, to jego rozwój napotyka na opóźnienia, a cena idzie do góry, przez co US Air Force stają się wobec niego coraz bardziej krytyczne. Pierwotnie zakładano zamówienie co najmniej 144 egzemplarzy, ale teraz mowa już tylko o 98.

Historia ustalania liczby F-15EX, którą chciałyby pozyskać amerykańskie siły powietrzne, jest długa i zawiła. Jak wspomniano, pierwotnie w 2019 r. planowano zakupić 144 egzemplarze, ale w 2022 r. plany zredukowano do zaledwie 80 sztuk, by następnie w 2023 r. zwiększyć je do 104 maszyn. Politycy próbowali jeszcze przymusić siły powietrze do zamówienia co najmniej 110 egzemplarzy, ale ta propozycja przepadła. Plan budżetu na 2025 r. zakłada jednak zamówienie 18 myśliwców, a nie 24, jak planowano wcześniej. To oznacza, że całkowita liczba F-15EX planowanych do zamówienia ponownie spadła, tym razem do poziomu 98 samolotów.

Tym razem redukcja nie jest spowodowana zmieniającymi się wymaganiami operacyjnymi ani wzrostem ceny, ale sytuacją polityczną w USA, a konkretnie ustawą o odpowiedzialności budżetowej z 2023 r., która nakłada rygorystyczne ograniczenia na wydatki budżetowe powyżej wyznaczonego poziomu. Z tego powodu Departament Obrony nie może sobie pozwolić na wszystkie zakupy, które wcześniej planował, i musiał wybierać, z czego zrezygnować. Padło na F-15EX.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Może się jeszcze okazać, że aktualna na dzisiaj liczba 98 F-15EX po raz kolejny ulegnie zmianie. W związku z trudnościami w uruchomieniu produkcji myśliwców F-35 Block 4 Technology Refresh 3, siły powietrzne otrzymają w tym roku mniej myśliwców wszystkich typów niż planowane 72 sztuki. A właśnie taka liczba jest potrzebna do utrzymania aktualnego stanu posiadania, jeśli chodzi o amerykańską flotę myśliwców. Tym bardziej, że USAF planuje w 2025 r. wycofać 32 najstarsze egzemplarze myśliwców 5. generacji F-22A Block 20 Raptor i zredukować liczbę wielozadaniowych F-15E Strike Eagle. To może sprawić, że w przyszłości pojawi się konieczność zamówienia dodatkowych F-15EX dla załatania tych dziur.

Dla Boeinga będącego producentem samolotu są także pozytywne informacje. Południowokoreański urząd zamówień obronnych przyznał prawie 3 mld dolarów na modernizację 59 myśliwców wielozadaniowych F-15K. Program będzie realizowany we współpracy z USA w ramach programu Foreign Military Sales. Modernizacja prowadzona będzie w latach 2024-2034 i ma dać samolotom nowe możliwości z zakresie identyfikacji celów i ich atakowania. Chodzi m.in. o wymianę radaru na model z anteną AESA, wymianę komputera misji i systemu walki elektronicznej.

Pokrywa się to idealnie ze zmianami wprowadzonymi w F-15EX Eagle II. Jest on wyposażony w radar AESA APG-82(V)1, który mógłby zastąpić APG-63V(1) wykorzystywany obecnie przez F-15K. Do tego Eagle II jest wyposażony w komputer Honeywell ADCP-II, który Boeing określa mianem najszybszego na świecie w tej kategorii, a ponadto ma nowoczesny pakiet walki elektronicznej Eagle Passive Active Warning Survivability System (EPAWSS). To sprawia, że te elementy najprawdopodobniej znajdą się na wyposażeniu myśliwców koreańskich, a Boeing odzyska przy tym część pieniędzy utraconych przez redukcję zamówień ze strony rodzimych sił powietrznych.

F-15EX ma 19,5 m długości, 13 m rozpiętości skrzydeł i 5,6 m wysokości. Maksymalna masa startowa sięga 37 ton. Chociaż samoloty będą produkowane wyłącznie w wersji dwumiejscowej, do ich obsługi wystarczy jeden pilot. Drugi członek załogi będzie dodawany do pomocy jedynie do realizacji najtrudniejszych misji. Samolot jest napędzany dwoma silnikami F110-GE-129 pozwalającymi rozpędzić go do prędkości Mach 2,5, co czyni go jednym z najszybszych myśliwców na świecie. Zasięg wynosi prawie 2000 km, a można go dodatkowo zwiększyć dzięki konforemnym zbiornikom paliwa, odrzucanym zbiornikom paliwa i tankowaniu w powietrzu.

Dzięki swoim rozmiarom i osiągom F-15EX może przenosić niemal wszystkie rodzaje uzbrojenia obecne w amerykańskich siłach powietrznych. Udźwig uzbrojenia wynosi około 10 ton. Maksymalnie może przenosić do 12 pocisków powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM i AIM-9X Sidewinder, a także do 24 sztuk amunicji powietrze-ziemia. W przyszłości myśliwiec jest przewidywany do wykorzystania w roli nosiciela pocisków hipersonicznych. Dla porównania F-35A może przenosić maksymalnie 8 ton uzbrojenia, ale tylko jeśli jest ono podwieszone również pod skrzydłami, przez co samolot traci własności stealth.

Do naprowadzania uzbrojenia służy głównie radar AESA APG-82(V)1. Ponadto wyposażenie elektroniczne obejmuje termonamiernik IRST, nahełmowy wskaźnik celów JHMCS czy zaawansowany system walki elektronicznej EPAWSS. Dzięki zastosowaniu otwartej architektury systemów awionicznych i bojowych, wprowadzanie dalszych modyfikacji i zwiększanie jego zdolności będzie łatwiejsze niż w starszych samolotach.