Burç – turecki lojalny przeciwlotniczy skrzydłowy
Mobilne zestawy obrony przeciwlotniczej bliskiego zasięgu, które służyć mają rozciągnięciu parasola ochronnego nad zgrupowaniami wojsk, także w czasie przemarszu pododdziałów oraz podczas walki, nadal są oczkiem w głowie wojsk lądowych wielu państw. Mają one znaczenie nie tylko podczas wojny w Ukrainie, ale są również bardzo ważnym komponentem wojsk państw w regionie Bliskiego Wschodu. Sytuacja geopolityczna i zagrożenie ze strony bezzałogowców i pocisków irańskiej proweniencji nadal utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Co więcej, rynek ten nie od dzisiaj jest docelowym dla tureckiego przemysłu obronnego. Nie ma więc przypadku w tym, że na targach przemysłu obronnego IDEX 2025 w Abu Zabi tureckie przedsiębiorstwo Roketsan zaprezentowało rodzimy dobrze znany system obrony powietrznej bliskiego zasięgu
Burça (BURÇ Mobil Hava Savunma Sistemi) – bo o nim mowa – zaprojektowano w celu zapewnienia mobilnej ochrony przed środkami napadu powietrznego. Nie jest nowością, gdyż prezentowany był podczas targów IDEF w Stambule w 2023 r., ale teraz prezentowany jest jako system dojrzały i gotowy do produkcji seryjnej. Jest rozwiązaniem hybrydowym, którego działanie zasadza się na dwóch filarach: wyrzutni pocisków Sungur oraz trzylufowej armaty kal. 20 lub 30 mm.
Podstawową bronią jest system rakietowy Sungur klasy Very Short-Range Air Defense (VSHORAD), wyposażony w osiem pocisków zdolnych do zwalczania zagrożeń z powietrzna w zasięgu od 500 do 8000 m i na wysokości 4,5 km za pomocą głowicy naprowadzającej z obrazowaniem w podczerwieni. Opracowując Sungura, tureccy inżynierowie wykorzystali doświadczenie zdobyte podczas licencyjnej produkcji amerykańskich Stingerów i rozwoju tureckich pocisków przeciwlotniczych Hisar-A/-O. Sungur może wykorzystywać nośnik w postaci tureckich pojazdów minoodpornych Vuran lub Kirpi 4 × 4. W Burçu natomiast gotowe do odpalenia pociski umieszczone są w dwóch poczwórnych wyrzutniach umieszczonych po bokach wieży i lekko wysuwanych do góry po przejściu do trybu bojowego.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Sungury działają w trybie "wystrzel i zapomnij" umożliwia atakowanie stałopłatów, śmigłowców i bezzałogowych statków powietrznych. Zwalczanie różnych celów zapewniają głowice bojowe, w tym odłamkowo-burzące czy z programowalnym zapalnikiem. Wyrzutnie Sungurów wyposażono system identyfikacji "swój-obcy" i mogą być one montowane na pojazdach lądowych, okrętach wojennych i UAV. Dwa zasobniki z Sungurami mają maksymalny kąt podniesienia 80°. Zamiennie można będzie w przyszłości stosować system rakietowy Levent w konfiguracji działającej w pełni samodzielnie na swoim nośniku i dzięki własnym sensorom.
Bronią pomocniczą jest zasygnalizowana wyżej armata automatyczna kal. 20 mm zapewniająca dodatkową siłę ognia przeciwko celom poruszającym się na małej wysokości. Lufa może być zastąpiona zamiennikiem kal. 30 mm, która nie tylko zwiększy skuteczny zasięg, ale sprawi, że pojazd będzie bardziej skuteczny przeciw bsp. 20-milimetrowe trzylufowe działo Gatlinga, zaadaptowane z systemu TR Mekatronik pierwotnie pomyślanego i opracowanego dla tureckiego śmigłowca uderzeniowego T129 ATAK, ma szybkostrzelność 750 pocisków na minutę. Może strzelać wieloma typami amunicji, w tym M56A3 HEI, M56A3 HEI-T, M55A2 TP-T i M53 API. Prędkość początkowa pocisków określana jest na 1049±20m/s. Może prowadzić ostrzał w zakresie kątów podniesienia lufy od -1° do 70°.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
ROKETSAN pokazuje Burca
Uzbrojenie i pozostałe wyposażenie Burça znajduje się w pracującej dookólnie stabilizowanej wieżyczce, zapewniającej ciągłe śledzenie wrogich obiektów oraz celowanie w ruchu. Wyposażona została w zestaw czujników optoelektronicznych i pracujących w podczerwieni do wykrywania celów i zapewniania świadomości sytuacyjnej załogi. Aktywne i pasywne czujniki umożliwiają wykrywanie i monitorowanie zagrożeń powietrznych.
Burç dysponuje czterema stacjami radiolokacyjnymi Retina z aktywnym elektronicznym skanowaniem (AESA), ujawnione Meteksan podczas salonu IDEF 2023. Te radary działają w paśmie S i zapewniają 360-stopniowe pokrycie w celu zapewnienia właściwej świadomości sytuacyjnej. Radar może identyfikować małe drony o przekroju radarowym 0,01 metra kwadratowego w zasięgu 4 kilometrów, bezzałogowe statki powietrzne o przekroju radarowym 1 metra kwadratowego w odległości 10 kilometrów oraz śmigłowce, małe pojazdy lądowe w odległości 20 kilometrów, zaś duże pojazdy (transportery opancerzone) – w odległości 24 km. Każda antena składa się z trzech elementów: nadajnika, odbiornika i izolatora pomiędzy nimi. Burç współpracuje z systemem wczesnego ostrzegania i dowodzenia i kontroli obrony powietrznej HERİKKS-6, zapewniając prowadzenie operacji sieciowych i udostępnianie danych. Do celów defensywnych służą cyfrowe wyrzutnie granatów dymnych.
Burça można zintegrować z siecią dowodzenia i kontroli lub używać niezależnie. Wieża zaprojektowana przez Roketsana waży około dwóch ton i dzięki modułowej architekturze może być montowana na pojazdach o masie 12 ton i większej, takich jak FNSS Pars. Pojazd prezentowany na IDEX 2025 to kołowy transporter piechoty PARS IV w układzie 8x8. Charakteryzuje się ochroną balistyczną i przeciwminową zgodną z normą STANAG 4569. Uzbrojenie główne zaprezentowane w Abu Zabi to jedynie wariacja przeznaczona dla obrony przeciwlotniczej. W zależności od konfiguracji w tym miejscu może się znaleźć uniwersalny karabin maszynowy kal. 7,62 mm lub granatnik automatyczny kal. 40 mm albo armata automatyczna kal. 25 mm. FNSS te dwa pierwsze rodzaje uzbrojenia umieszcza w bezzałogowym module bojowym, zaś armatę – w załogowej wieży. Pojazd ten może być transportowy drogą powietrzną w ładowni samolotów A400M Atlas, An-124 lub Ił-76.
Po zakończonych targach IDEX 2025 nie ma jasnych informacji czy któreś z państw jest zainteresowane pozyskaniem Burça. Niewykluczone, że takie wiadomości napłyną w ciągu kilku miesięcy. Tureckie uzbrojenie – budowane w standardach NATO, a przy tym nieco tańsze w porównaniu z zachodnimi odpowiednikami – dla państw regionu Bliskiego Wschodu stanowi łakomy kąsek.
Autor: Andrzej Pawłowski
