Rakotwórczy arsen nad polskimi miastami. Winne huty miedzi

KGHM, jedna z największych państwowych spółek w Polsce, to właściciel m.in. Huty Miedzi Głogów i Huty Miedzi Legnica. Te dwa zakłady dają zatrudnienie wielu osobom w regionie, ale mają też swoją ciemną stronę. Chodzi o rakotwórczy arsen.

W czerwcu 2023 r. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska wydał komunikat, w którym powiadomił o ryzyku przekroczenia średniorocznego poziomu docelowego dla arsenu w pyle zawieszonym PM10. Dane, na podstawie których wydano komunikat, pochodziły a wyników badań powietrza ze stacji PMŚ w Legnicy przy al. Rzeczypospolitej i w Głogowie przy ul. Wita Stwosza. Dane gromadzono od 1 maja 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r.

Ryzyko przekroczenia średniorocznego poziomu docelowego dla arsenu dotyczy mieszkańców miasta Głogów i miasta Legnica. Według GIOŚ wskazany obszar zamieszkuje ok. 187 tys. osób. Jako przyczynę podwyższonego poziomu arsenu w powietrzu wskazano emisję ze źródeł przemysłowych. Alert obowiązuje do końca bieżącego roku.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W komunikacie wymieniono cztery wrażliwe grupy ludności w związku z ogłoszonym zagrożeniem. Są to:

• osoby cierpiące z powodu przewlekłych chorób sercowo-nacyzniowych,
• osoby cierpiące z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego,
• osoby starsze, kobiety w ciąży oraz dzieci,
• osoby z rozpoznaną chorobą nowotworową oraz ozdrowieńcy.

Redakcja serwisu smoglab.pl zwróciła uwagę na wieloletni problem związany z emisją arsenu na terenie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Jedna z radnych Rady Miejskiej Legnicy, Karolina Jaczewska-Szymkowiak, od lat stara się o to, by władze podjęły działania, których celem będzie poprawa stanu powietrza w mieście.

- Mam nadzieję, że prezydent stanie na wysokości zadania i podejmie odpowiednie kroki zmierzające do poprawy jakości powietrza w Legnicy. Oczekuję konkretnych działań ze strony władz miasta, które przez wiele lat nie zrobiły nic w tej sprawie. Albo zrobiły niewiele, skoro przekroczenia są dalej - mówi radna.

Specjaliści zajmujący się jakością powietrza podkreślają istotę problemu. Świętosława Żyniewicz z GIOŚ przyznała, że na Dolnym Śląsku najwyższe stężania arsenu i jego przekroczenia powyżej poziomu docelowego (6 ng/m3) rejestruje się w Legnicy w Głogowie.

- Analizy przeprowadzone w ramach programów ochrony powietrza wykazały, że w obszarze przekroczeń dla arsenu przeważa emisja pochodząca z obiektów przetwórstwa metali nieżelaznych - przyznaje Żyniewicz w rozmowie z redakcją SmogLab.

- GIOŚ bada zawartość metali ciężkich w pyle zawieszonym PM10 wykorzystując metodę grawimetryczną pomiaru pyłu. Zwaną również metodą manualną, stosowaną na świecie jako najbardziej precyzyjną metodę pomiaru pyłu zawieszonego - dodaje.

Krzysztof Smolnicki, lider Dolnośląskiego Alarmu Smogowego, również podkreśla wagę problemu. Przyznaje, że KGHM podejmuje działania związane z poprawą stanu powietrza i o ile faktycznie poziom zanieczyszczeń spada, nadal nie jest dobrze.

- Arsen jest związany z przemysłem metali nieżelaznych. Wszyscy to wiedzą. KGHM deklaruje, że podejmuje działania na rzecz poprawy stanu powietrza, ale tak naprawdę nic z tym nie robi. Najgorzej było w 2017 r., jednak wyraźnej różnicy nie widać. Mamy dopiero połowę roku, a już jest przekroczona średnioroczna norma stężenia arsenu - komentuje Smolnicki.

Dziennikarze smoglab.pl twierdzą, że KGHM nie udzielił odpowiedzi na pytanie o wpływ hut miedzi na emisję arsenu w regionie Legnicy i Głogowa. Przy jednej z poprzednich publikacji firma informowała o działaniach, które podejmuje w celu poprawy jakości powietrza.

Na stronie miasta Legnica czytamy o najnowszej inwestycji KGHM, która miała ograniczyć redukcję szkodliwych substancji. Co więcej, na stronie internetowej firmy możemy przeczytać m.in. o badaniach na temat arsenu. Rakotwórczy arsen martwi jednak zarówno mieszkańców, jak i działaczy na rzecz klimatu.

- W raporcie WIOŚ dla Dolnego Śląska czytamy: "Występowanie przekroczeń poziomu docelowego arsenu jedynie na terenie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego oraz brak sezonowego przebiegu wartości stężeń w ciągu roku na stanowiskach zlokalizowanych w Głogowie i Legnicy, wskazuje na przemysłowy charakter tego zanieczyszczenia, związany z hutnictwem rud metali nieżelaznych". Wiemy, że arsen może powodować ostre zatrucia, ale także kumulować się w organizmach, czego skutkiem są zatrucia przewlekłe - mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego.

- Zanieczyszczanie powietrza arsenem to sytuacja stanowiąca zagrożenie dla zdrowia mieszkańców i jako taka powinna być zatrzymana - dodaje na koniec.