Nowy teleskop NASA już w kosmosie. Bada galaktykę i szuka cząsteczek życia

NASA rozpoczęła dwie nowe misje kosmiczne, które mają na celu badanie Słońca oraz początków wszechświata. Mowa o umieszczeniu na orbicie nowego teleskopu kosmicznego SPHEREx, który będzie dostarczał panoramicznych widoków wszechświata, co uzupełni obserwację Teleskopu Jamesa Webba (JWST). Na orbitę został wyniesiony na pokładzie rakiety od SpaceX - Falcon 9, wystrzelonej z bazy Vandenberg w Kalifornii. Razem z nim na pokładzie znajdowały się także satelity PUNCH.

Misja rozpoczęła się 11 marca. Teleskop SPHEREx, jak opisuje NASA, ma za zadanie zbadać początki wszechświata, historię galaktyk oraz poszukiwać składników życia w naszej galaktyce. Po pełnym uruchomieniu, SPHEREx będzie skanować całe nocne niebo czterokrotnie, wykorzystując 102 oddzielne czujniki podczerwieni. Dzięki temu naukowcy będą mogli zbierać dane z ponad 450 milionów galaktyk w ciągu planowanej dwuletniej misji. Zebrane informacje pomogą odpowiedzieć na kluczowe pytania dotyczące kosmologii, takie jak formowanie się i ewolucja galaktyk, pochodzenie wody oraz powstanie wszechświata.

SPHEREx, którego koszt wyniósł 488 milionów dolarów, został zaprojektowany do mapowania wszechświata poprzez obserwację światła optycznego i podczerwonego. Teleskop będzie okrążał Ziemię 14,5 razy dziennie, wykonując 11 tysięcy orbit w trakcie swojej misji. Dzięki technice spektroskopii, SPHEREx będzie filtrować światło podczerwone z odległych chmur gazu i pyłu. Obserwatorium rozpocznie swoją dwuletnią główną misję po około miesięcznym okresie sprawdzania, podczas którego inżynierowie i naukowcy upewnią się, że statek kosmiczny działa prawidłowo.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Naukowcy mają nadzieję, że dzięki temu teleskopowi uda się stworzyć niesamowity obraz kosmosu, wykorzystując najstarsze światło. Pozwoli to na badanie galaktyk na różnych etapach ich ewolucji, śledzenie lodu w przestrzeni kosmicznej oraz zrozumienie okresu, który nastąpił tuż po Wielkim Wybuchu.

Aby osiągnąć swoje szeroko zakrojone cele naukowe, SPHEREx będzie co sześć miesięcy tworzyć trójwymiarową mapę całego nieba, zapewniając szeroką perspektywę uzupełniającą pracę teleskopów kosmicznych, które obserwują mniejsze fragmenty nieba bardziej szczegółowo. Mowa tu oczywiście o Kosmicznym Teleskopie Jamesa Webba i Teleskopie Hubble'a.

Oprócz SPHEREx, rakieta wyniosła również kolejny instrument badawczy - cztery małe satelity, które tworzą misję PUNCH. Ich celem jest badanie, jak zewnętrzna atmosfera, korona Słońca rozprzestrzenia się w formie wiatru słonecznego.

Teraz satelity PUNCH rozpoczynają 90-dniowy okres rozruchu, w którym wejdą na właściwą orbitę i zostaną skalibrowane jako jeden "wirtualny instrument". Craig DeForest z NASA, główny badacz misji PUNCH, stwierdził, że misja ta zrewolucjonizuje prognozowanie pogody kosmicznej, jako pierwsza umożliwiając śledzenie wydarzeń pogodowych w przestrzeni w trzech wymiarach.

Oba instrumenty będą działać na niskiej orbicie okołoziemskiej, zsynchronizowanej z ruchem Słońca, co jest kluczowe dla SPHEREx, aby teleskop był osłonięty przed światłem i ciepłem Słońca, oraz dla PUNCH, aby mieć jasny widok we wszystkich kierunkach wokół Słońca. Oba narzędzia będą wykorzystywać spektroskopię.

Spektroskopia może również ujawnić skład obiektów kosmicznych, a SPHEREx zbada naszą galaktykę w poszukiwaniu ukrytych rezerwuarów zamrożonej wody i innych cząsteczek, takich jak dwutlenek węgla, które są niezbędne do życia, jakie znamy.