Kiedy kończy się dekada? Teraz czy za rok? Prof. Bralczyk wyjaśnia
Czy w Sylwestra 2019/2020 kończy się druga dekada XXI wieku? Czy może dopiero za rok? Kiedy w takim razie zaczynają się lata dwudzieste? W 2020 czy w 2021? Zapytaliśmy o to językoznawcę, profesora Bralczyka.
Końcówka roku 2019 to świetna okazja do podsumowań. Wchodzimy w lata dwudzieste XXI wieku, więc chętnie patrzymy na to, co wydarzyło się w mijających dziesięciu latach. Czasem jednak błędnie nazywamy ten moment końcem dekady. Ta zakończy się dopiero za rok, w Noc Sylwestrową między 2020 a 2021 rokiem.
Co to jest dekada?
Dekada to określenie, które nie odnosi się wyłącznie do okresu lat od roku np. 2011 do 2021 roku. Według Słownika Języka Polskiego PWN dekada może określać dowolny okres dziesięciu dni, tygodni, miesięcy lub lat. Jednak do nas, jako do użytkowników języka polskiego, należy stosowanie tego słowa ze zrozumieniem i w odpowiednim kontekście.
Mówiąc do kogoś, że "projekt zrobimy za dekadę dni" raczej się ośmieszymy, niż damy do zrozumienia, że pracę skończymy za 10 dni.
Kiedy kończy się dekada?
- Zwyczajowo, gdy zmienia się liczba dziesiętna kolejnego roku, to mówimy, że wchodzimy w lata dwudzieste, trzydzieste i tak dalej - komentuje dla WP prof. Jerzy Bralczyk, językoznawca. - Jednak dekada, w rozumieniu drugiej dekady XXI wieku, skończy się oczywiście dopiero za rok i wtedy wejdziemy w kolejną, trzecią dekadę. To nieporozumienie wynika stąd, bo chcielibyśmy, aby początek lat 20. był też początkiem nowej dekady. Tak jednak nie jest.
Zatem obecna dekada trwa od 1 stycznia 2011 roku i skończy się o północy 31 grudnia 2020 roku.
"Ostatnia dekada jego życia"
Istnieje jednak w języku polskim określenie na dekadę lat, która niekoniecznie będzie odnosić się do konkretnej dekady danego wieku (np. 2001-2010). Stosuje się też określenia takiej jak "w ostatniej dekadzie swego życia", podczas opisywania dokonań zmarłej osoby, lub "kraj przez ostatnią dekadę rozwinął się gospodarczo", opisując sytuacją danego państwa.
Wówczas chodzi, oczywiście, o ostatnie 10 lat aż do dnia dzisiejszego.
Koniec jakiej dekady?
Teoretycznie można więc uprzeć się, że o północy 31 grudnia 2019 kończy się dekada. Idąc tym tokiem myślenia, każdego Sylwestra kończy się jakaś dekada, czyli dowolny okres 10 lat.
Jeśli jednak mamy na myśli drugą dekadę XXI wieku, to ta skończy się dopiero za rok - w Sylwestra 2020 roku. Dlatego jeśli ktoś uraczy cię dziś lub jutro żartem typu "widzimy się za dekadę" lub "nie rozmawialiśmy ze sobą od poprzedniej dekady", to możesz mu odpowiedzieć, żeby zachował te żarty na następny rok. Będą tak samo czerstwe, ale przynajmniej poprawne.
