F‑35B zaatakowały w Afganistanie. To pierwsza misja bojowa myśliwców piątej generacji w wersji pionowego startu i lądowania

Samoloty należące do Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych zaatakowały stałą bazę Talibów na terenie Afganistanu w czwartek 27 września wieczorem. - F-35B wzięły udział w akcji bojowej, w której wspierały jednostki naziemne - poinformował w komunikacie Korpus Piechoty Morskiej USA. - Atak został oceniony jako skuteczny przez dowodzącego misją.

Samoloty wchodzące w skład 211 Eskadry Szturmowej "Wake Island Avengers" (pol. "Mściciele z Wake Island"), 13 Jednostki Ekspedycyjnej Piechoty Morskiej, wystartowały z okrętu klasy Wasp, USS Essex stacjonującego w Zatoce Perskiej. F-35 przeprowadziły atak bombami dalekiego zasiegu GBU-32 1000 JDAM o masie 450 kg.

Akcja, którą z powietrza wspierały F-35B, była częścią trwającej od 2015 operacji "Freedom's Sentinel" (pol. "Strażnik Pokoju"). Siły amerykańskie, wojska Afganistanu oraz siły innych krajów walczą z Talibami, którzy nadal stanowią największą grupę próbującą przejąć kontrolę nad krajem. Talibowie walczą także o wpływy i kontrolę z tzw. państwem islamskim. W sierpniu br. strony starły się w bitwie o Dżabar na północy Afganistanu, która zakończyła się porażką ISIS.

Program myśliwców piątej generacji F-35 jest najdroższym programem sił zbrojnych w historii. Zmaga się z licznymi problemami, jego budżet cały czas się powiększa, a czas wejścia samolotów do regularnej służby oddala. Ze względu na przyjęty sposób produkcji myśliwców (jednocześnie trwa produkcja oraz badania rozwojowe), część F-35, które zostaną wyprodukowane, będą od razu przestarzałe. Z tego względu liczni amerykańscy politycy wielokrotnie wzywali do zarzucenia tego programu. Pomimo tego prace nad F-35 nadal trwają.

F-35 Lightning II to najnowocześniejszy myśliwiec na świecie. Występuje w trzech podstawowych wersjach. F-35A – najlżejszy i najmniejszy wariant wykorzystujący do startów i lądowania standardowy pas startowy. Ta wersja przeznaczona jest przede wszystkim dla amerykańskiego lotnictwa (US Air Force). F-35A jest wyposażony w wewnętrznie zamontowane działo GAU-22/A kalibru 35 mm. Docelowo ma zastąpić samoloty F-16.

F-35B, czyli wersja samolotu, która w czwartek przeszła chrzest bojowy w Afganistanie, to model pionowego startu i lądowania. Przeznaczony jest przede wszystkim dla Piechoty Morskiej USA i zastąpi samoloty F/A-18 Hornet oraz AV-8B Harrier II w misjach wspierania wojsk na ziemi. Ten model miał zastąpić także legendarny już samolot A-10 Warthog ("latający krzyż" i "niszczyciel czołgów"), jednak testy wykazały, że nie dorównuje mu pod względem czasu jaki może spędzić nad polem walki.

F-35C ma składane skrzydła i jest przystosowany do startowania i lądowania z pasów startowych lotniskowców. Tym modelem zainteresowana jest przede wszystkim marynarka wojenna, która chce zastąpić nim Hornety i Super Hornety.

Założeniem programu F-35 było stworzenie jednego samolotu dostosowanego do potrzeb różnych rodzajów sił zbrojnych. Docelowo miało to ograniczyć koszty produkcji i eksploatacji. Paradoksalnie wymóg ten przysporzył inżynierom wielu problemów i przyczynił się do niekontrolowanego rozrostu budżetu oraz opóźnienia w dostawach samolotu. Całkowity koszt programu dla sił zbrojnych USA (chcą kupić prawie dwa i pół tysiąca F-35) przekroczył 1,5 biliona dolarów (406 miliardów za wyprodukowanie maszyn i ponad dwa razy tyle za ich utrzymanie). Przekłada się to na kwotę ponad pół miliarda dolarów za sztukę.

Pomimo wielu problemów, F-35 uważany jest za najskuteczniejszy samolot myśliwski w historii. Komputer każdego egzemplarza łączy się z innymi F-35, wysyła i odbiera od nich informacje o celach, zagrożeniu, pogodzie i warunkach. Dostaje także dane z satelitów, dronów oraz stacji naziemnych. Dzięki temu samoloty te mają niespotykany dotąd ogląd pola walki, co daje pilotom niesamowitą przewagę i możliwość atakowania celów daleko poza zasięgiem wzroku lub własnych radarów pokładowych.

F-35 są tak "inteligentne", że młodzi i niedoświadczeni piloci za ich sterami radzą sobie lepiej niż weterani w starszych maszynach. Natomiast według prezydenta Stanów ZjednoczonychF-35 są niewidzialne i nie można ich zobaczyć nawet stojąc obok. Faktycznie F-35 są zbudowane w technologii Stealth, ale nie oznacza to, że nie widać ich gołym okiem. Są natomiast trudno wykrywalne przez radary, co daje im kolejną przewagę na polu bitwy.