Defiladowy sprzęt Putina. Wygląda groźnie na paradach, ale na wojnie nie walczy

Przez dziesięciolecia Związek Radziecki traktował rocznicę 9 maja 1945 roku jako okazję do pokazania najbardziej zaawansowanego sprzętu wojskowego. W czasach ZSRR publiczne prezentacje następowały jednak niekiedy wiele lat po wprowadzeniu konkretnych modeli broni do służby.

W przypadku Rosji bywa odwrotnie: gdy na defiladach widzimy imponujące wozy bojowe nowej generacji, na froncie walczą stare, opracowane jeszcze w czasie ZSRR konstrukcje. To sprzęt, który - mimo swojego wieku - w przeciwieństwie do rosyjskich nowinek technicznych, faktycznie nadaje się do walki.

Prawdopodobnie największym falstartem, związanym z przedwczesną prezentacją sprzętu bojowego, okazała się rodzina pojazdów wykorzystujących platformę gąsienicową Armata.

Ich pierwszym przedstawicielem był zaprezentowany oficjalnie 9 maja 2015 roku (wcześniej, w 2013 roku, na statycznej ekspozycji pokazano prototyp) czołg T-14 Armata. W czasie publicznych prób do defilady jeden z nowych czołgów zwolnił, zatrzymał się i mimo pracującego silnika nie chciał ruszyć z miejsca.

Spiker przekonywał wówczas, że to zaplanowany postój, ale przysłany wóz ewakuacyjny nie był w stanie - ze względu na większą niż w przypadku starych czołgów masę T-14 - ruszyć zepsutego czołgu z miejsca.

Choć w kolejnych latach czołgi T-14 były regularnym uczestnikiem różnych parad, a nawet - według nieoficjalnych doniesień - kilka egzemplarzy mogło uczestniczyć w testach w Ukrainie, najlepszym podsumowaniem rozwoju tej konstrukcji wydają się słowa byłego rosyjskiego prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa, który stwierdził wprost, że T-14 nie nadaje się do walki. Opinię tę potwierdził szef koncernu Rostiech, Siergiej Czemiezow.

Warto przy tym podkreślić, że mija już 10 lat od prezentacji T-14. W tym czasie czołg nie stał się - wbrew zapowiedziom Moskwy - podstawą rosyjskiej broni pancernej. Nie wiadomo, czy zamówienie na 100 egzemplarzy zostało zrealizowane i czy udało się rozwiązać problemy z docelowym napędem, czyli silnikiem 12TW373.

Wiadomo za to, że producent T-14 - spółka Urałwagonzawod - nie chwali się już T-14 tylko zapowiada opracowanie jeszcze nowszego i bardziej przełomowego czołgu.

Obok T-14 Armata, Rosjanie prezentują także na paradach wóz bojowy T-15. To kolejna rewolucyjna konstrukcja - zbudowany na podwoziu Armata ciężki bojowy wóz piechoty, silnie uzbrojony i opancerzony, całkowicie odmienny od rozwijanej od dziesięcioleci rodziny pojazdów BMP.

Z czasem do T-15 dołączył zbudowany na jego bazie pojazd do transportu paliwa, a także wóz ewakuacyjny T-16 Brem. Ten ostatni został zaprojektowany do roli ciężkiego, dobrze opancerzonego wozu ewakuacyjnego, którego zadaniem jest odholowanie uszkodzonych czołgów z pola walki. Rosyjski wóz ma przy tym ciekawe rozwiązanie w postaci niewielkiego przedziału, w którym może ukryć się załoga ewakuowanego czołgu.

Z podwozia Armata miały także korzystać armatohaubica Koalicja-SW czy ciężki bojowy wóz wsparcia czołgów Terminator 3. W tym pierwszym przypadku haubica powstała, ale na podwoziu bazującym na rozwiązaniach z T-72 i T-90, a wozy bojowe Terminator - choć ich dane techniczne prezentują się imponująco - okazały się ślepym zaułkiem rozwoju broni pancernej.

Choć pojazdy te prezentują się imponująco, rozwój żadnego z nich - mimo upływu czasu - nie został doprowadzony do etapu, na którym możliwe byłoby rozpoczęcie produkcji seryjnej. Na brak zainteresowania ze strony armii wpływać może także koszt nowego sprzętu, prawdopodobnie znacząco wyższy od używanych dotychczas pojazdów opancerzonych.

Rosja zaprezentowała również lżejsze wozy bojowe, zbudowane na platformie Kurganiec - korzystającej z rozwiązań platformy Armata, ale znacznie lżejszej. Pod względem koncepcji Kurganiec przypomina polskiego Borsuka - ma łączyć możliwie wysoki poziom ochrony ze zdolnością do pływania, jest także wyposażony w bezzałogową wieżę z optoelektroniką i uzbrojeniem.

Obok bojowego wozu piechoty Kurganiec miał być bazą dla budowy wielu pojazdów specjalistycznych, jak wozy rozpoznawcze, dowodzenia, artyleria samobieżna czy zestawy przeciwlotnicze. Nowoczesne podwozie miało wyprzeć z rosyjskiej armii pojazdy z rodziny BMP, ale także bardzo popularną platformę MT-LB.

Nic takiego nie nastąpiło. Zapowiadane pojazdy - mimo ponawianych deklaracji - nie doczekały się nie tylko produkcji seryjnej, ale nawet (poza bojowym wozem piechoty) jeżdżących prototypów, zdolnych do udziału w paradach wojskowych.

Defiladowym sprzętem Putina pozostaje także kołowy transporter opancerzony Bumierang. Ośmiokołowy transporter został zbudowany na wzór zachodnich pojazdów o podobnej charakterystyce i przeznaczeniu, jak Rosomak, VBCI, Boxer czy Piranha.

Bumierang miał stać się następcą dla transporterów z rodziny BTR, wprowadzając nową jakość zarówno za sprawą nowoczesnego podwozia, jak i nowej wieży z uzbrojeniem. Mimo upływu lat nic takiego nie nastąpiło.

Ozdoba rosyjskich parad wojskowych nie doczekała się zamówień i produkcji seryjnej, a na froncie w Ukrainie setkami niszczony jest znacznie słabiej opancerzony BTR-82, będący ewolucyjnym rozwinięciem transportera BTR-70, opracowanego ponad 50 lat temu.