Czym jest saletra amonowa? To ona spowodowała wybuch w Bejrucie

Wybuch w Bejrucie mógł sprawiać wrażenie, że w powietrze – wraz z setkami ludzi i połową miasta – wyleciał skład materiałów wybuchowych. Choć wyjaśniono, że były to nawozy, pierwsze wrażenie okazało się słuszne. Od pożytecznego nawozu czy środka czystości do ładunku wybuchowego wiedzie bowiem bardzo krótka droga.

Saletra amonowa - azotan amonu. Powszechnie dostępna substancja, która może być niebezpieczna
Źródło zdjęć: © Domena publiczna
Łukasz Michalik

Saletra amonowa, czyli azotan amonu, to bogaty w azot, nieorganiczny związek chemiczny. Jest stosowany zazwyczaj w postaci niewielkich, jasnych granulek i stanowi cenną pomoc dla rolników. Wynika to z faktu, że wysokiej zawartości potrzebnego do nawożenia azotu towarzyszy wysoka higroskopijność i rozpuszczalność w wodzie.

W praktyce oznacza to, że saletra amonowa to świetny nawóz albo składnik nawozów. Łatwo ją transportować, łatwo też przenika do gleby i dostarcza uprawom potrzebnych składników.

Dlaczego saletra amonowa jest niebezpieczna?

Pod wpływem temperatury saletra amonowa ulega rozkładowi. Rozkłada się na wodę i podtlenek azotu – ten sam, który stomatolodzy wykorzystują w roli gazu rozweselającego, a tunerzy po nazwą nitro używają do krótkotrwałego, gwałtownego podniesienia mocy silnika i zamiany samochodu w rakietę na kołach.

Obraz
© Wikimedia Commons, Stefan-Xp, Lic. CC BY-SA 3.0

Samochodowa instalacja - butla z podtlenkiem azotu

Problem w tym, że bardzo wysoka temperatura sprawia, że rozkład następuje w sposób wybuchowy.

Właściwość tę wykorzystano m.in. przy produkcji prochu amonowego (efektywny, ale kłopotliwy w użyciu ze względu na wchłanianie wody). Współcześnie saletra amonowa jest także stosowana przez różnych zamachowców – jest stosunkowo tania, łatwo dostępna i nieskomplikowana w użyciu.

Jak zbudować bombę?

Przed laty, gdy telewizja publiczna nad disco polo stawiała edukację, w paśmie o nazwie "Telewizja Edukacyjna" emitowała program "Kuchnia". Prowadzący – Wiktor Niedzicki – wraz z młodymi pomocnikami poruszał w nim zagadnienia z zakresu chemii i fizyki. Posługiwał się przy tym rekwizytami, jakie znajdowały się w każdym domu.

Uświadamiał przy okazji, że banalne przedmioty – jak mąka, środki czystości czy nawozy – w połączeniu z działaniem popartym wiedzą lub zwykłym, nieszczęśliwym wypadkiem, mogą zmienić się, jak w Bejrucie, w śmiertelne zagrożenie. Dotyczy to także saletry amonowej.

Wybrane dla Ciebie
Problemy rosyjskiej floty podwodnej. Od "kulejącego okrętu" do "pływającej Hiroszimy"
Problemy rosyjskiej floty podwodnej. Od "kulejącego okrętu" do "pływającej Hiroszimy"
Tajemnica posągów z Wyspy Wielkanocnej rozwiązana. Są nowe badania
Tajemnica posągów z Wyspy Wielkanocnej rozwiązana. Są nowe badania
Błędnie zdiagnozowała raka. AI myli się w 7 na 10 przypadków
Błędnie zdiagnozowała raka. AI myli się w 7 na 10 przypadków
Widowiskowy pokaz świateł z dalekiej północy. Zorza polarna znów nad Polską
Widowiskowy pokaz świateł z dalekiej północy. Zorza polarna znów nad Polską
Odkryli egipską twierdzę sprzed 3,5 tys. lat. W środku piece i ciasto
Odkryli egipską twierdzę sprzed 3,5 tys. lat. W środku piece i ciasto
Muzyka generowana przez AI zastępuje artystów. Sklepy w Belgii unikają opłat
Muzyka generowana przez AI zastępuje artystów. Sklepy w Belgii unikają opłat
Muchomory modne na Instagramie? Toksykolog: eksperymenty mogą zabić
Muchomory modne na Instagramie? Toksykolog: eksperymenty mogą zabić
Sekret rosyjskiego Su-57 poznany. Oto co pomieści w swoim wnętrzu
Sekret rosyjskiego Su-57 poznany. Oto co pomieści w swoim wnętrzu
Fascynujące odkrycie na Tytanie. To prawdziwe wyzwanie dla chemików
Fascynujące odkrycie na Tytanie. To prawdziwe wyzwanie dla chemików
Pocisk manewrujący Ragnarök pokazany. To długie ramię dla "Walkirii"
Pocisk manewrujący Ragnarök pokazany. To długie ramię dla "Walkirii"
Już kupowali z Zachodu. Nagle zwrot akcji. Wybrali myśliwiec z Chin
Już kupowali z Zachodu. Nagle zwrot akcji. Wybrali myśliwiec z Chin
Są starsze niż piramidy w Gizie. Natura stworzyła je w Alpach
Są starsze niż piramidy w Gizie. Natura stworzyła je w Alpach