Astronomowie odkrywają "Wielką Falę". Mknie przez Drogę Mleczną
Nowe badania ujawniają gigantyczną falę przemieszczającą się przez Drogę Mleczną, która wpływa na miliardy gwiazd. Odkrycia dokonano dzięki danym z teleskopu Gaia.
Droga Mleczna 
Astronomowie zidentyfikowali ogromną falę przemieszczającą się przez naszą galaktykę, która oddziałuje na miliardy gwiazd. Odkrycie to oparto na analizie danych z europejskiego teleskopu kosmicznego Gaia, który przez niemal 12 lat precyzyjnie mapował pozycje i ruchy gwiazd w Drodze Mlecznej.
Wielka fala w Drodze Mlecznej
Według informacji przekazanych przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA), fala ta oddziałuje na gwiazdy znajdujące się w odległości od 30 tys. do 65 tys. lat świetlnych od centrum galaktyki. To znaczna część Drogi Mlecznej, której średnica wynosi ok. 100 tys. lat świetlnych.
Przyczyna powstania tej fali nie jest jeszcze znana. Eksperci ESA sugerują, że mogło dojść do kolizji z mniejszą galaktyką karłowatą, która wywołała to zjawisko. Jednak, jak podkreślają, potrzebne są dalsze badania, by potwierdzić tę hipotezę.
Dlaczego jest problem z recyklingiem plastiku?
Dane z teleskopu Gaia
Teleskop Gaia przez lata obserwował ruchy i prędkości gwiazd. W 2020 r. zauważono, że dysk Drogi Mlecznej wykazuje ruchy przypominające kołysanie bączka. Najnowsze badania pozwoliły wyśledzić falę, analizując trajektorie młodych, masywnych gwiazd oraz tzw. cefeid – gwiazd o zmiennej, ale przewidywalnej jasności.
ESA informuje, że zarówno młode gwiazdy, jak i cefeidy poruszają się zgodnie z ruchem fali. Może to oznaczać, że również gaz w dysku galaktyki uczestniczy w tym zjawisku. Naukowcy podejrzewają, że młode gwiazdy mogą „pamiętać” informacje o fali z gazu, z którego powstały.
Fala jak stadionowa "fala" – porównanie naukowców
ESA porównuje galaktyczną falę do znanego z trybun stadionowych zjawiska, gdy tłum wstaje i siada, tworząc efekt przemieszczającej się fali. Podobny ruch można zaobserwować, patrząc na galaktykę z boku – pionowe ruchy gwiazd układają się w rozległe zmarszczki na dysku Drogi Mlecznej.
- To zachowanie jest zgodne z tym, czego oczekiwalibyśmy od fali - powiedziała Eloisa Poggio, główna autorka badania z Narodowego Instytutu Astrofizyki we Włoszech.
Związek z innymi falami w galaktyce
Nowo odkryta fala może być powiązana z mniejszą strukturą znaną jako Fala Radcliffe’a, która znajduje się ok. 500 lat świetlnych od Słońca i rozciąga się na 9 tys. lat świetlnych. Jednak, jak podkreśla Poggio, Fala Radcliffe’a to znacznie mniejsza struktura, położona w innej części dysku galaktyki.T
- Te dwie fale mogą być ze sobą powiązane, ale nie mamy jeszcze pewności. Dlatego chcemy prowadzić dalsze badania - wyjaśniła Poggio.
Odkrycie zostało opublikowane 14 lipca w czasopiśmie "Astronomy & Astrophysics". Dane z misji Gaia pozwalają naukowcom coraz lepiej poznawać strukturę i dynamikę naszej galaktyki.
