Zawalił się gigantyczny, 300-metrowy radioteleskop Arecibo

Radioteleskop Arecibo w Portoryko uległ nieodwracalnemu zniszczeniu, gdy 900-tonowy odbiornik runął na dysk ze 140 metrów. Teleskop pracował od 1960 i przyczynił się do wielu ważnych odkryć kosmicznych.

Radioteleskop ArceiboRadioteleskop Arceibo
Źródło zdjęć: © Getty Images
Bolesław Breczko

Gigantyczny radioteleskop znajdujący się należącej do Stanów Zjednoczonych wyspie Portoryko miał dysk o średnicy 300 metrów. Dla porównania największy radioteleskop w Polsce ma 32 dyski o średnicy 32 metrów. Nie był jednak największy na świecie, większe od Arecibo są Tianyan w Chinach (500 metrów) i Ratan-600 (Rosja).

Stan techniczny radioteleskopu Arecibo pogarszał się od lat. Krytyczny moment nastąpił w 2020 roku, gdy dwie liny podtrzymujące 900-tonową platformę odbiornika się zerwały. Ze względu na niestabilność konstrukcji nie można było przystąpić do napraw i los radioteleskopu wydawał się przesądzony. Został on przypieczętowany 1 grudnia, gdy zerwały się pozostałe liny, a odbiornik runął na dysk, niszcząc go doszczętnie.

Zniszczony teleskop Arceibo
Zniszczony teleskop Arecibo © East News

Radioteleskop Arecibo przyczynił się do licznych odkryć na temat kosmosu. Należą do nich m.in.:

  • Zaobserwowanie, że rok na Merkurym trwa 88 dni, a nie 59, jak wcześniej sądzono.
  • Uzyskanie dowodu na istnienie gwiazd neutronowych dzięki wykryciu impulsów radiowych nadawanych w równych przerwach 33 milisekund.
  • Odkrycie pierwszego podwójnego układu pulsarów i potwierdzenie teorii względności. Odkrywcy dostali później za to nagrodę Nobla.
  • Pierwsze zaobserwowanie komety (kometa Enckego) przez radioteleskop w 1980 roku.
  • Pierwsze zaobserwowanie asteroidy w 1989 roku.
  • Odkrycie pierwszych planet poza Układem Słonecznym w 1994.
  • Odkrycie przez Polaka Aleksander Wolszczan odkrył pulsar PSR B1257+12, co przyczyniło się do odkrycia przez niego trzech planet orbitujących wokół siebie.

Radioteleskop Arecibo został wykorzystany także do nadania wiadomości w kierunku Gromady Herkulesa. Wiadomość zapisana została w kodzie binarnym i zawiera podstawowe wiadomości na temat ludzkości.

Wiadomość wysłana przez teleskop
Wiadomość wysłana przez teleskop © Wikimedia Commons

Radioteleskop był też wykorzystany w programie poszukiwania pozaziemskiej inteligencji SETI. Amerykańskie służby wywiadowcze wykorzystały go do śledzenia radzieckich satelitów w czasie zimnej wojny. Był też scenografią w filmie o przygodach Jamesa Bonda "Goldeneye" oraz w grze komputerowej "Battlefeld 4", w której gracze mogą zrzucić na niego 900-tonową platformę odbiornika.

Battlefield 4 Levolution Guide - Rogue Transmission

Radioteleskopy są wykorzystywane do obserwacji obiektów w kosmosie, nie widzą ich jednak w ten sam sposób, w jaki widzi człowiek lub teleskopy optyczne. Radioteleskopy odbierają fale elektromagnetyczne wysyłane przez gwiazdy, planety, czarne dziury i inne obiekty kosmiczne. Ze względu na ich odległość od Ziemi sygnały, które docierają, są słabe. Dlatego teleskopy wyposażone są w talerze o dużych średnicach (zazwyczaj od 25 do 100 metrów), które "zbierają" sygnały radiowe i przekazują je do umieszczonego centralnie odbiornika. Następnie sygnały są przetwarzane przez wyspecjalizowane komputery. Sygnały te mogą być następnie zamienione na obrazy.

Radioteleskopy jak ten w Portoryko, czy chiński FAST albo rosyjski Ratan-600 są nieruchome. Oznacza to, że mogą zbierać sygnały z części kosmosu, który znajduje się bezpośrednio nad nimi. Mniejsze teleskopy mają tę przewagę, że można kierować ich talerze w miejsca, które aktualnie interesują naukowców. Największe, ruchome radioteleskopy to 100-metrowe konstrukcje w Effelsberg w Niemczech i Green Bank w Stanach Zjednoczonych.

Źródło artykułu: WP Tech

Wybrane dla Ciebie

Te dinozaury wyginęły przez burze. Znaleziono je w Niemczech
Te dinozaury wyginęły przez burze. Znaleziono je w Niemczech
SpaceX zmienia położenie ISS. Co czeka stację kosmiczną?
SpaceX zmienia położenie ISS. Co czeka stację kosmiczną?
Odkrycie na asteroidzie Ryugu. Tego minerału nigdy nie było na Ziemi
Odkrycie na asteroidzie Ryugu. Tego minerału nigdy nie było na Ziemi
Co z umową na AH-64E i zakupem Chinooków? Jest stanowisko MON-u
Co z umową na AH-64E i zakupem Chinooków? Jest stanowisko MON-u
Obok wybuchającej fontanny lawy uformowało się tornado. Jest nagranie
Obok wybuchającej fontanny lawy uformowało się tornado. Jest nagranie
Orlen kończy budowę dużej farmy słonecznej na Litwie. Zasili rafinerię
Orlen kończy budowę dużej farmy słonecznej na Litwie. Zasili rafinerię
TOPR planuje zakup nowego śmigłowca. Modernizacja Sokoła w planach
TOPR planuje zakup nowego śmigłowca. Modernizacja Sokoła w planach
Dostrzeżony nad Ukrainą. MiG-29 w specyficznym kamuflażu
Dostrzeżony nad Ukrainą. MiG-29 w specyficznym kamuflażu
Naukowcy odkrywają niesynchroniczność pór roku na Ziemi
Naukowcy odkrywają niesynchroniczność pór roku na Ziemi
Pojawił się na radarze. F-16 w hołdzie dla "Slaba"
Pojawił się na radarze. F-16 w hołdzie dla "Slaba"
Brytyjski Ajax na MSPO. Stanowił zagrożenie także dla swojej załogi
Brytyjski Ajax na MSPO. Stanowił zagrożenie także dla swojej załogi
Wenezuela kontra Stany Zjednoczone. Amerykańskie okręty desantowe na Karaibach
Wenezuela kontra Stany Zjednoczone. Amerykańskie okręty desantowe na Karaibach