Warto spojrzeć w niebo. Częściowe zaćmienie Słońca już w sobotę
Na sobotnim niebie rozegra się jedno z najważniejszych i najciekawszych zjawisk astronomicznych w tym roku, czyli częściowe zaćmienie Słońca. Gdzie będziemy mogli je zobaczyć i jak się przygotować do tego kosmicznego spektaklu?
Częściowe zaćmienie Słońca
W sobotę (29.03) na terenie całego kraju będziemy mieli szansę zobaczyć częściowe zaćmienie Słońca. Tarcza słoneczna zostanie w pewnej części przesłonięta przez Księżyc, ale skala samego zjawiska będzie zależeć od tego gdzie się znajdujemy. Zaćmienie najłatwiej będzie zaobserwować w Świnoujściu, gdzie Księżyc przysłoni Słońce w ponad 16 proc, zdecydowanie mniej szczęścia będą mieli mieszkańcy południowej Polski, gdzie widoczność zjawiska będzie sięgała 3-5 proc.
Częściowe zaćmienie Słońca. Jak to działa?
Wyróżniamy trzy główne typy zaćmień: całkowite, częściowe oraz obrączkowe. Zjawisko ma miejsce, gdy Księżyc zasłania Słońce, tworząc cień na powierzchni Ziemi i spowodowane jest tym, że Słońce, Księżyc i Ziemia są ustawione w jednej linii.
Tym razem będzie mieć do czynienia z częściowym zaćmieniem, które będzie miało miejsce, gdy cień Księżyca przejdzie przez północno-wschodnią Kanadę oraz niemal całą Europę. Ponieważ orbita Księżyca jest nachylona względem orbity Ziemi pod kątem 5 stopni to jego cień zazwyczaj mija naszą planetę nad biegunami. W tym przypadku jednak cień Księżyca zbliży się wystarczająco blisko bieguna północnego, aby część jego półcienia obejmowała Ziemię. To właśnie spowoduje częściowe zaćmienie w wybranych miejscach.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Wieczorami na łódzkich ulicach możemy spotkać Piotra, znanego w social mediach jako Gromada Kulista, który jest popularyzatorem nauki i organizatorem "astronomii chodnikowej". To inicjatywa dzięki, której każdy zainteresowany może dowiedzieć się czegoś o nocnym niebie i spojrzeć w meandry kosmosu. Jak podkreśla skala zjawiska jest zależna od aktualnego ułożenia planet względem Słońca.
Same wielkości zakrycia zależne są od aktualnego ułożenia Ziemi i Księżyca względem Słońca oraz miejsca z jakiego obserwujemy zaćmienie na naszej planecie. Ponadto wyróżniamy jeszcze zaćmienie obrączkowe. Tu warto wspomnieć, że odległość księżyca od ziemi nie jest stała i wynosi od około 363 tys. km do około 405 tys. km. Dlatego im dalej od ziemi znajduje się Księżyc w momencie zaćmienia, tym bardziej będzie widoczne zaćmienie obrączkowe.
Obserwując zaćmienie pamiętaj o ochronie wzroku
Nie zapominajmy o tym, że obserwowanie Słońca, szczególnie podczas zaćmienia, może prowadzić do uszkodzeniami wzroku. Najprostszym i najtańszym sposobem ochrony są okulary z specjalnymi filtrami, takimi jak folia Baadera, które niemal całkowicie blokują światło słoneczne. Używanie teleskopu czy lornetki, które nie mają nałożonych odpowiednich filtrów też może okazać się niebezpieczne. Tym bardziej nie ochronią nas okulary przeciwsłoneczne, stare klisze czy inne domowe sposoby.
Co do samych obserwacji należy pamiętać, by pod żadnym pozorem nie patrzeć na słońce gołym okiem, a już tym bardziej nie ustawiać teleskopów astronomicznych czy lornetek w stronę słońca bez odpowiedniego zabezpieczenia - możemy sobie trwale i poważnie uszkodzić wzrok. Nie używajmy również przydymionego szkła, klisz fotograficznych, okularów przeciwsłonecznych czy płyt CD - nie są one w żadnym stopniu bezpieczne do takich obserwacji. Najlepiej wyposażyć się w specjalne okulary, które wyposażone będą w dedykowaną folię słoneczną, a i ją najlepiej kupować z dedykowanych źródeł - najlepiej ze sklepów ze sprzętem do obserwacji astronomicznych
Częściowe zaćmienie Słońca będzie wyjątkowym wydarzeniem, które będzie można zaobserwować w różnym stopniu w całej Polsce. Warto wyjść w sobotnie przedpołudnie na dwór, pamiętając o prawidłowym zabezpieczeniu wzroku i skierować oczy ku górze, bowiem tego typu zjawiska nie zdarzają się często. Ostatnie zaćmienie Słońca, które można było obserwować w Polsce, miało miejsce 25 października 2022 roku. Kolejne, które będzie widoczne w Europie, zaplanowano na 12 sierpnia 2026 roku.
