Samice żab udają martwe, aby uniknąć niechcianych adoratorów

Niemieccy naukowcy ustalili, że samice żab trawnych rozwinęły różne sposoby, które pozwalają im uniknąć niechcianych adoratorów. Wśród nich jedna taktyka szczególnie przykuła uwagę badaczy. Samice, najczęściej te o mniejszych rozmiarach, udają martwe, co hamuje zapędy amantów.

Zachowania godowe w świecie zwierząt mają różną postać. Samce zabiegają o względu samic na przeróżne sposoby - od fantastycznych tańców czy pieśni godowych, po brutalną siłę i okrucieństwo. Różne gatunki mają różne strategie. Nie inaczej jest wśród płazów. Chociażby u żab zaloty mogą przybrać postać zaciętej, a niekiedy nawet śmiertelnej rywalizacji. Przeważnie wiele samców rywalizuje o względy samicy, co może skończyć się śmiercią dla słabszych adoratorów. Ale i samice podczas zalotów mogą stracić życie. Samce żab często zmuszają samice do kopulacji, ale niektóre z nich opracowały różne sposoby uniknięcia niechcianej uwagi.

Naukowcy ustalili niedawno, że samice żaby trawnej (Rana temporaria) mogą udawać martwe, by zniknąć z radarów napalonych samców. Ale znają też kilka innych sztuczek na odpędzenie absztyfikantów.

Wyniki i opis obserwacji ukazał się na łamach pisma "Royal Society Open Science" (DOI: 10.1098/rsos.230742).

Wiele gatunków żab, w tym żaba trawna, ma ograniczony czas na rozród. Wiosną samice gromadzą się w dużych grupach, a samce masowo podążają w tym kierunku. Przeważnie samców jest znacznie więcej niż samic. Dodatkowo samce zazwyczaj próbują pokryć jak największą liczbę samic. Oznacza to, że wielu samców jednocześnie rywalizuje o uwagę jednej samicy, co czasami może prowadzi do śmiertelnych starć między adoratorami. Ale samice również są narażone na duże ryzyko.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Może się zdarzyć, że do jednej samicy przylgnie kilka samców, co często prowadzi do śmierci samicy – mówi Carolin Dittrich z Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie w Niemczech i wyjaśnia, że gdy zdarzy się to w wodzie, to samice zwyczajnie toną pod ciężarem samców. - Muszę przyznać, że może to wyglądać obrzydliwie – dodaje.

Dittrich i jej współpracownicy odkryli, że samice żab trawnych stosują kilka sprytnych sztuczek, aby uniknąć niechcianych samców. To o tyle ciekawe, że według wiodących koncepcji samice są w dużej mierze bierne podczas tego procesu.

- Wcześniej sądzono, że samice nie wybierają partnerów ani nie bronią się przed samcami, ale w tych gęstych skupiskach lęgowych samice wcale nie są bierne, jak wcześniej sądzono – wyjaśnia Dittrich. - Odkryliśmy, że samice mogą zastosować trzy różne strategie unikania samców, z którymi nie chcą kopulować. Być może dlatego, że nie są gotowe do rozmnażania, a może zwyczajnie samiec nie przypadł im do gustu – dodaje.

Zespół Dittrich na potrzeby badań zebrał w sezonie lęgowym 96 samic i 48 samców. Żaby zostały umieszczone w pojemnikach wypełnionych małą ilością wody. W każdy z pojemników znalazł się jeden samiec oraz dwie różnej wielkości samice. Żaby pozostawiono na godzinę w spokoju, a w tym czasie zespół prowadził obserwacje.

Spośród 54 samic żab, które samiec objął w ramach zalotów, 83 procent odwracało się na grzbiet, co czyni tę metodę najczęstszą taktyką odpędzenia niechcianego adoratora. W takim przypadku samiec ląduje pod wodą i żeby się nie utopić musi zrezygnować. Inną popularną taktyką wśród samic było naśladowanie odgłosów wydawanych przez samce. Te zwyczajnie były wprowadzane w błąd i myślały, że zaszła pomyłka, że zamiast samicy próbują kopulować z samcem. To oszustwo stosowało 48 proc. samic. Badacze zaobserwowali jeszcze jedną taktykę. Samice sztywniały i pozostawały w bezruchu udając martwe. Tę sztuczkę stosowało 33 proc. samic.

Naukowcy zaobserwowali, że wszystkie trzy sposoby były stosowane pojedynczo, jak i w połączeniu. Zauważyli też, że mniejsze samice częściej stosowały wszystkie trzy taktyki i miały większe szanse na uniknięcie prób pokrycia przez samców. Zespół przyznał również, że udawanie martwej może być reakcją na stres. Taktyka ta występowała częściej u mniejszych, a zatem młodszych samic, co mogło wynikać z większego stresu wynikającego z mniejszego doświadczenia.

Udawanie własnej śmierci w ramach strategii ucieczki przed niechcianymi zalotnikami udokumentowano wcześniej u zaledwie kilku innych gatunków, w tym ważek, pająków i traszek.

Ale nie wszystko jest tym, na co wygląda. Badacze wyjaśnili, że zaobserwowane zachowania mogą mieć inne cele. Chociażby odwracanie się na grzbiet może być próbą oceny siły i wytrzymałości samca, czyli pożądanych podczas zalotów cech.

Źródło: IFLScience, Live Science