Bałtyk coraz cieplejszy. Wzrost temperatury wyższy od średniego wzrostu na całej Ziemi

Bałtyk jest stosunkowo małym i płytkim morzem śródlądowym charakteryzującym się niewielką wymianą wód z oceanem. Jego powierzchnia wynosi nieco ponad 415 000 km2, a zlewisko, w którym oprócz Polski leżą Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Łotwa, Litwa, Szwecja, Białoruś, Islandia, Norwegia i Rosja, obejmuje obszar 1,7 mln km2.

Zmiany klimatyczne w różnych częściach zlewiska mają różna intensywność, a ich prognozowanie jest bardzo trudne z powodu wielu czynników wpływających na nasze morze – wskazują eksperci z Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB).

"Klimat Morza Bałtyckiego charakteryzują znaczące zmiany sezonowe wynikające z jego lokalizacji. Zimą znajduje się pod wpływem Oscylacji Północnoatlantyckiej wpływającej na cyrkulację atmosferyczną i opady na obszarze znacznej części zlewiska. Wzrost temperatury w zlewisku Morza Bałtyckiego wynoszący 0,08 stopni Celsjusza na dekadę jest wyższy od średniego wzrostu na całej Ziemi szacowanego na 0,05 st. C. Zmiany klimatu przejawiają się przede wszystkim przez zmniejszenie liczby bardzo zimnych dni, skrócenie czasu występowania pokrywy lodowej oraz zmniejszenie jej grubości na wielu rzekach i jeziorach, szczególnie tych we wschodniej i południowo-wschodniej części zlewiska. Obserwuje się również wydłużanie okresu wegetacyjnego" - czytamy w raporcie.

Jak podkreślają badacze, temperatura na obszarze Bałtyku będzie wzrastać. Pod koniec XXI wieku średnia roczna temperatura powietrza podniesie się o 3 do 5 st. C. Ocieplenie najbardziej da się odczuć w zimie na północy i wschodzie zlewiska, a w miesiącach letnich w jego południowej części. Może to spowodować wydłużenie okresu wegetacyjnego do końca wieku o 20-50 dni na północy zlewiska oraz 30-90 dni na południu - wskazują naukowcy w raporcie.

Naukowcy przewidują również, że w zimie opady będą wzrastać, a w lecie wzrost ten będzie odczuwalny jedynie w południowej części zlewiska. Zwiększy się prawdopodobieństwo występowania opadów nawalnych – ich wysokość i częstotliwość. Zresztą prognozy te różnią się w zależności od wykorzystanego modelu. Niektóre z modeli wskazują na zmniejszenie opadów.

Modele matematyczne wskazują na zmniejszenia grubości pokrywy śnieżnej oraz skrócenia okresu jej występowania na obszarze całego zlewiska Morza Bałtyckiego. Jednak uczeni podkreślili, że jest to jedynie ogólna tendencja, która nie wyklucza wystąpienia lat o warunkach ekstremalnych, kiedy ilość wody zgromadzona w pokrywie śnieżnej będzie szczególnie wysoka. W południowej części zlewiska ilość śniegu może zostać zredukowana nawet o 75 proc. - podkreślają eksperci w swoich analizach.

Naukowcy z IOŚ-PIB zaznaczają także, że należy spodziewać się wzrostu temperatury powierzchniowej warstwy wody w Morzu Bałtyckim. W południowej części morza wzrost jest prognozowany o około 2 st. C., a w północnej nawet o 4 st. C. Zmiany temperatury będą dotyczyły przede wszystkim przypowierzchniowej warstwy wody, toteż proces ten wpłynie również na wzrost stratyfikacji termicznej morza. Prognozowane zmiany klimatu będą prawdopodobnie miały wpływ na zmniejszenie zasolenia Morza Bałtyckiego - zaznaczają eksperci.

Jednym z najbardziej znanych skutków zmian klimatu jest wzrost poziomu mórz i oceanów wynikający z topnienia pokrywy lodowej. Prognozy dot. wielkości wzrostu poziomu Morza Bałtyckiego w XXI wieku są bardzo zróżnicowane, uzależnione od podejścia do modelowania, poziomu zaufania i niepewności. Wartości podawane przez specjalistów wahają się między 0,6 a 1,1 m. W tym miejscu warto zauważyć, iż wzrost poziomu morza jest częściowo kompensowany przez ruchy izostatyczne skorupy ziemskiej.

Źródło: IOŚ-PIB