Polskie podboje kosmiczne. Mamy być z czego dumni

Chociaż nie jesteśmy Stanami Zjednoczonymi ani Rosją, to w dziedzinie eksploracji kosmosu też mamy się czym pochwalić. Kluczowy punkt misji Mars 2020 to świetny moment, żeby przyjrzeć się kosmicznym osiągnięciom Polaków.

Polskie podboje kosmiczne. Mamy być z czego dumniStudentka Politechniki Warszawskiej a za nią satelita PW Sat 2
Źródło zdjęć: © Politechnika Warszawska
SKOMENTUJ

Początki zainteresowania przestrzenią kosmiczną w Polsce sięgają przełomu XV i XVI wieku. Wtedy to polski astronom Mikołaj Kopernik opublikował dzieło "O obrotach sfer niebieskich", szczegółowo przedstawiając heliocentryczną wizję układu planetarnego. Wiek później, polski astronom, matematyk i konstruktor przyrządów astronomicznych Jan Heweliusz, opublikował wiele przełomowych dzieł o tematyce astronomicznej. Równolegle działał wówczas Kazimierz Siemienowicz, który opracował podstawy konstrukcji rakiet wielostopniowych.

Zainteresowanie Polaków kosmosem nabrało tempa w ubiegłym stuleciu. W 1973 roku, na pokładzie satelity Kopernik-500 (Interkosmos-9), na orbitę został wysłany pierwszy polski instrument badawczy, którego zadaniem było przeprowadzenie pomiarów promieniowania słonecznego. Trzy lata później powołano polską jednostkę badawczą, która miała całkowicie skoncentrować się na badaniach przestrzeni kosmicznej i rozwoju technologii kosmicznych. Mowa o Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.

Szczególne znaczenie dla Polaków w kontekście poznawania kosmosu ma rok 1978. To właśnie wtedy na pokładzie statku załogowego Soyuz-30 poleciał pierwszy i jak dotąd jedyny polski astronauta Mirosław Hermaszewski. Misja z udziałem naszego rodaka trwała osiem dni, a jej celem było przeprowadzenie eksperymentów na pokładzie radzieckiej stacji kosmicznej Salut 6.

Zobacz: NASA: Pierwsze takie zdjęcia księżyca Jowisza. Europa na niezwykle szczegółowym zbliżeniu [Wideo]

16 lat później Polska podpisała z Europejską Agencją Kosmiczną umowę o współpracy w zakresie pokojowego wykorzystania przestrzeni kosmicznej, którą rozszerzono w 2002 roku. Dzięki niej nasi rodacy mogli uczestniczyć w programach naukowych ESA, co skutkowało m.in. obecnością polskich urządzeń na większości flagowych misji badawczych Agencji. Wśród nich należy wymienić: Cassini-Huygens, Integral, Mars Express, Rosetta, Venus Express i Herschel. Warto podkreślić, że w tym samym czasie zaczęły powstawać pierwsze polskie firmy prywatne oferujące usługi oparte na technikach satelitarnych.

Aktualnie Polska bierze udział w następujących programach opcjonalnych ESA:

  • Obserwacja Ziemi
  • Nawigacja
  • Telekomunikacja i zintegrowane aplikacje
  • Loty załogowe i eksploracja
  • System informacji o sytuacji w przestrzeni kosmicznej (SSA)
  • Program ogólnego wsparcia technologii (GSTP)
  • Program budowy instrumentów naukowych ESA (PRODEX)

Wśród najciekawszych misji z udziałem polskich instrumentów badawczych należy wymienić:

  • Rosetta - CBK PAN opracowało na potrzeby misji instrument MUPUS (MUlti PUrpose Sensor for surface and subsurface science), którego zadaniem jest wbicie się w powierzchnię komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko.
  • Cassini-Huygens - misja bezzałogowej sondy kosmicznej przeznaczonej do wykonania badań Saturna. Polacy opracowali na jej potrzeby czujnik do pomiaru temperatury i przewodnictwa cieplnego.
  • Herschel Space Observatory - Polacy opracowali kluczowe elementy teleskopu ESA przeznaczonego do prowadzenia obserwacji astronomicznych w zakresie dalekiej podczerwieni i fal submilimetrowych.

Młodzi Polacy w kosmosie

Wśród Polaków, którzy szczególnie interesują się kosmosem, nie sposób nie wymienić studentów. Uczestniczyli oni w większości programów edukacyjnych Europejskiej Agencji Kosmicznej, zanim Polska do niej przystąpiła. Mowa m.in. o projektach związanych z budową satelitów takich jak: Young Engineers’ Satellite 2 (YES2), SSETI Express, European Student Earth Orbiter (ESEO) i European Student Moon Orbiter (ESMO).

Warto również podkreślić, że polskie studenckie eksperymenty naukowe i technologiczne były testowane w ramach kampanii lotów parabolicznych i lotów balonów stratosferycznych.

Należy też wspomnieć o roku 2012, w którym to na orbitę okołoziemską został wyniesiony pierwszy polski studencki satelita "PW-Sat". Zadaniem urządzenia było przetestowanie pasywnego systemu deorbitacji. Satelita zbudowany w standardzie Cubesat powstał na Politechnice Warszawskiej przy współpracy z Centrum Badań Kosmicznych PAN.

Istotne było także dwukrotne zwycięstwo polskich robotów, zbudowanych przez studentów z Politechniki Białostockiej, w prestiżowym konkursie University Rover Challenge w Stanach Zjednoczonych, organizowanym przez międzynarodową organizację The Mars Society.

Polacy coraz chętniej interesują się sprawami związanymi z odkryciami kosmicznymi.

- Patrząc z własnego kosmicznego podwórka, widzimy to zainteresowanie. Choć bez wątpienia kluczowe dla zainteresowania tematyką są misje załogowe. Te w ostatnich dekadach ograniczyły się do misji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, laboratorium, w którym tworzone są podwaliny długich misji księżycowych i marsjańskich - mówi w rozmowie z WP Tech Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka z CBK PAN.

Wybrane dla Ciebie

Węgierskie czołgi przy granicy z Ukrainą. To rosyjska dezinformacja
Węgierskie czołgi przy granicy z Ukrainą. To rosyjska dezinformacja
Przyjrzeli się rosyjskiej bazie w Omsku. To jasny sygnał dla świata
Przyjrzeli się rosyjskiej bazie w Omsku. To jasny sygnał dla świata
Tajemnicze echo Ziemi. To pomoże zbadać struktury geologiczne
Tajemnicze echo Ziemi. To pomoże zbadać struktury geologiczne
Jest zagrożony wyginięciem. Rzadki ibis grzywiasty pojawił się w Portugalii
Jest zagrożony wyginięciem. Rzadki ibis grzywiasty pojawił się w Portugalii
Układają się w ten sam wzór. Dlaczego nasze palce marszczą się w wodzie?
Układają się w ten sam wzór. Dlaczego nasze palce marszczą się w wodzie?
"Super F-22" i dwusilnikowy F-35, czyli F-55. Trump zapowiada nowe samoloty
"Super F-22" i dwusilnikowy F-35, czyli F-55. Trump zapowiada nowe samoloty
Tajemniczy bombowiec taktyczny Su-34. Nie należy do Rosji
Tajemniczy bombowiec taktyczny Su-34. Nie należy do Rosji
Nowy ukraiński bat na Rosjan. Jest z płyty pilśniowej i karbonu
Nowy ukraiński bat na Rosjan. Jest z płyty pilśniowej i karbonu
Uniknęli kary dzięki Amerykanom. Zabili 270 tys. ludzi
Uniknęli kary dzięki Amerykanom. Zabili 270 tys. ludzi
Tyle pocisków zostało Rosji. Amerykański wywiad podał konkretne liczby
Tyle pocisków zostało Rosji. Amerykański wywiad podał konkretne liczby
Niemcy i Brytyjczycy się zbroją. Opracują nową potężną broń
Niemcy i Brytyjczycy się zbroją. Opracują nową potężną broń
Polska w 2080 roku. Interaktywna mapa klimatu przyszłości
Polska w 2080 roku. Interaktywna mapa klimatu przyszłości