Niezwykła broń. Fairchild A‑10 Thunderbolt II – samolot zbudowany wokół działka lotniczego
Amerykanie nazwali go Guźcem (ang. warthog), ale przeciwnicy mówili o nim Szepcząca Śmierć. Samolot szturmowy A-10 Thunderbolt II otwiera pancerze pojazdów jak konserwy z mielonką.
27.11.2021 | aktual.: 24.02.2022 16:00
Zalogowani mogą więcej
Możesz zapisać ten artykuł na później. Znajdziesz go potem na swoim koncie użytkownika
Jak powstrzymać zalewające Europę, sowieckie czołgi? Przez znaczną część Zimnej Wojny broń pancerna Układu Warszawskiego spędzała sen z powiek dowódców NATO. Nie dość, że ZSRR i jego sojusznicy mieli miażdżącą przewagę ilościową, to radzieckie czołgi często górowały możliwościami nad swoimi zachodnimi przeciwnikami.
Przez długi czas rozwiązaniem problemu była doktryna, zakładającą masowe użycie broni jądrowej. Z czasem pojawiła się jednak nowa możliwość skutecznego, masowego zwalczania wrogich czołgów – śmigłowce szturmowe i samoloty, wyposażone w nowoczesną broń przeciwpancerną. Jedną z takich maszyn jest Fairchild A-10 Thunderbolt II, używany przez amerykańskie lotnictwo od połowy lat 70. XX wieku.
A-10 Thunderbolt II – prawdziwy latający czołg
Nisko i powoli. Tak w dużym skrócie można przedstawić typową misję, do której zaprojektowano ten samolot. Niewielki pułap i prędkość są w jego przypadku atutem - miały pozwolić na precyzyjne rozpoznawanie celów i celowanie. Niestety, jednocześnie wystawiały maszynę na morderczy ostrzał z ziemi.
Aby sprostać temu wyzwaniu, A-10 został zaprojektowany w dość nietypowy sposób. Poza opancerzeniem newralgicznych podzespołów, dodatkową ochronę zapewniają skrzydła i rozmieszczenie napędu.
Silniki zostały umieszczone w tylnej części samolotu, po dwóch stronach kadłuba – tak, aby pojedyncze trafienie nie wyeliminowało całego napędu. Dodatkowo rolę osłony przed ostrzałem z ziemi pełnią stateczniki i skrzydła samolotu – A-10 zachowuje zdolność do lotu nawet gdy połowa skrzydła zostanie odstrzelona.
GAU-8/A Avenger – potężne działko lotnicze
Wyposażenie awioniczne A-10 było początkowo bardzo spartańskie, ale z czasem rozbudowano je, umożliwiając precyzyjną nawigację i naprowadzanie uzbrojenia kierowanego. Mimo tego najsłynniejszą bronią A-10 pozostaje działko GAU-8/A Avenger.
To potężna broń – 30-mm, siedmiolufowe działko systemu Gatlinga z amunicją waży około 1800 kg. GAU-8 może – teoretycznie – wystrzelić nawet 4200 pocisków na minutę (współcześnie szybkostrzelność działek w A-10 jest ustawiona na 3900 strzałów na minutę).
Otwieracz do czołgowych pancerzy
Siła odrzutu podczas strzelania jest bardzo duża – przekracza połowę ciągu silników A-10. Nieprawdziwe jest jednak przekonanie, że strzelający A-10 może zostać odrzutem Avengera zatrzymany w powietrzu. Standardowe, 1-2 sekundowe serie obniżają prędkość samolotu o zaledwie kilka kilometrów na godzinę, a zapas amunicji pozwala na około 18 sekund ciągłego ognia.
Dzięki rdzeniom ze zubożonego uranu 30-mm pociski mają bardzo dużą zdolność penetracji pancerza. Podczas prowadzonych w latach 70. testów poligonowych z wykorzystaniem radzieckich czołgów T-62 wykazano, że celny ostrzał skutkuje zazwyczaj ich całkowitym zniszczeniem.
Opancerzenie – także górnych powierzchni – współczesnych czołgów jest jednak obecnie znacznie efektywniejsze niż kilka dekad wcześniej, dlatego działko służy przede wszystkim do niszczenia słabiej chronionych celów.
A-10: to warto wiedzieć
- A-10 Thunderbolt II to latający arsenał. Przy masie własnej nieznacznie przekraczającej 11 ton, samolot może przenosić ponad 7 ton uzbrojenia.
- Najbardziej znanym uzbrojeniem A-10 jest wielolufowe działko GAU 8/A Avenger, które może wystrzeliwać do 4200 pocisków na minutę. Działko ma ponad 6 metrów długości i - razem z amunicją - waży ponad 1800 kg.
- Pełna nazwa A-10 to Fairchild A-10 Thunderbolt II. Dwójka na końcu wynika z faktu, że nazwę Thunderbolt samolot przejął po znanym z czasów II wojny, bardzo wytrzymałym i potężnie uzbrojonym samolocie myśliwskim Republic P-47 Thunderbolt.