Małpi savoir-vivre. Nasi kuzyni mają wyjątkowo dobre maniery!

Od dawna wiemy, że zalążki zachowań społecznych można z powodzeniem zaobserwować u innych naczelnych. Ostatnie badania pokazały, że szympansy i bonobo wykonują wobec siebie przyjazne gesty na rozpoczęcie i zakończenie "rozmowy".

Wnioski przedstawiła grupa badawcza pod kierownictwem Raphaeli Heesen z Uniwersytetu Durham. Naukowcy przeprowadzili serię obserwacji behawioralnych na grupach szympansów oraz szympansów karłowatych (bonobo) pochodzących z ogrodów zoologicznych. Łącznie zgromadzili informacje o 1242. aktach komunikacji między osobnikami.

Okazało się, że w czasie wspólnych zabaw czy wzajemnej pielęgnacji małpy nawiązywały intensywny kontakt wzrokowy i – co najciekawsze – wyraźnie sygnalizowały rozpoczęcie oraz zakończenie interakcji. Najczęściej żywe gesty towarzyszyły pożegnaniom – były widoczne w 86% spotkań szympansów i aż 92% bonobo. Powitania zauważono w przypadku 70% kontaktów szympansów i 90% bonobo.

Oczywiście nie bez znaczenia miał stopień zażyłości między osobnikami. Co do zasady, uprzejmości były krótsze w przypadku małp, które się znają dłużej i wiedzą, że mogą sobie zaufać. Nie różnią się więc pod tym względem od ludzi, którzy zwykle również są bardziej bezpośredni wobec bliskich przyjaciół i nie tracą czasu na zbędne ceremoniały.

Biolodzy nie znaleźli natomiast związku pomiędzy małpimi manierami, a hierarchią społeczną w stadzie. Zwłaszcza bonobo zdają się nie traktować osobników o wyższym statusie w specjalny sposób. Wiele wskazuje na to, że gatunek ten jest oparty bardziej na wewnętrznych sojuszach, aniżeli zdecydowanej dominacji jednostek.

Takie analizy mają spore znaczenie z punktu widzenia antropologii, ponieważ mogą nam pomóc w zrozumieniu formowania więzi społecznych wśród wymarłych przodków człowieka. "Zachowanie nie przemienia się w skamieniałości – nie można więc wykopać kości, aby zobaczyć, jak ewoluowały zachowania. Ale możemy zbadać naszych najbliższych żyjących krewnych, aby uzyskać pewne wskazówki" – zauważa Heesen.

Więcej informacji znajdziesz w źródle: R. Heesen, A. Bangerter, K. Zuberbühler, Assessing joint commitment as a process in great apes, cell.com.